Flog, kippir og köst

Question 1

Hverjar eru helstu mismunagreiningar flogs?

Answer 1

• Bakflæði/ásvelging (oft ástæðan hjá litlum börnum)
• Mígreni
• Yfirlið
• Langt QT-sx (mikilvægt að útiloka!)
• “Night terrors”
• Narcolepsia/cataplexy
• Geðræn orsök (einkum unglingsstúlkur)

Question 2

Hvað getur valdið “flogi vegna áreitis”?

Answer 2

Áreitiköst (breath holding spells)
Hitakrampar
Heilaáverki
Sýking í MTK
Stroke
Hypoglycemia
Elektrólýtatruflanir

Question 3

Hvað eru áreitiköst?

Answer 3

Áreitiköst eru tvenns konar:

• Blámaköst (cyanotic breath holding): Barnið reiðist eða grætur kröftuglega vegna sársauka. Við það stendur það á öndinni í útöndun, blánar, verður hypotone eða fer í opistotonus stellingu og kippist til. Verður slappt á eftir.
• Fölvaköst (pale breath holding): Sársauki veldur vagal bradycardiu, hypotoniu, fölva, opistotonus og kippum. Barnið verður slappt á eftir.

Question 4

Hvernig greinir maður áreitiköst og hvernig er meðferðin?

Answer 4

Greiningin er klínísk, yfirleitt ekki þörf á neinum rannsóknum.
Meðferð yfirleitt óþörf, eldist oftast af börnunum við 3-5 ára aldur.

Question 5

Faraldsfræði hitakrampa.

Answer 5

Tiltölulega algengt, 2-5% barna.
5,6% skv íslenskri rannsókn.
25% eru með ættarsögu.

Question 6

Hvað er einfaldur hitakrampi?

Answer 6

Einfaldur hitakrampi er alflog sem stendur í mest 10-15 mínútur.
Kemur helst fyrir í börnum á aldrinum 6 mánaða - 5 ára.
Taugaskoðun er eðlileg en börnin geta verið post-ictal.

Question 7

Hvað er hitakrampi með afbrigðum?

Answer 7

Hitakrampi telst afbrigðilegur ef:

• Hann varir lengur en í 15 mín
• Fleiri en einn krampi á sama sólarhring
• Um er að ræða staðflog
• Taugaskoðun er óeðlileg

Question 8

Hverjar eru endurtekningarlíkurnar í hitakrampa?

Answer 8

Einfaldur: 30% (10% fá fleiri en 3)

Með afbrigðum: 50%

Question 9

Hverjar eru líkurnar á flogaveiki eftir hitakrampa?

Answer 9

Einfaldur: 5% (10föld)

Með afbrigðum: 10-15% (20-30föld)

Question 10

Uppvinnsla hitakrampa.

Answer 10

• Mænustinga börn yngri en eins árs og ef klínískur grunur er um heilahimnubólgu/heilabólgu
• Blóðprufur (elektrólýtar + blóðsykur) ef saga um uppköst, niðurgang eða grunur um dehydration
• Íhuga EEG ef hitakrampi með afbrigðum
• CT heili ef staðflog eða óeðlileg taugaskoðun

Question 11

Viðbrögð og meðferð hitakrampa.

Answer 11

• ABC
• Afklæða barnið
• Gefa hitalækkandi (paracetamól/íbúfen)
• Diazepam stíll ef krampinn hefur staðið í meira en 5 mín
• Fræða foreldra, hitakrampar eru ekki hættulegir lífi og heilsu

Question 12

Hvað er “flog án áreitis?”

Answer 12

Þegar ekki finnst nein undirliggjandi orsök.

Geta verið stök flog eða flogaveiki.

Question 13

Hver eru greiningarskilmerki flogaveiki?

Answer 13

1) Fleiri en 2 flog án áreitis með meira en 24 klst millibili
2) 1 flog án áreitis og undirliggjandi ástand sem eykur hættu á flogi (a.m.k. 60%), s.s meira en mánuði eftir stroke eða meðfæddur galli í heila.
3) Greining flogaveikiheilkennis (s.s. BECTS eða Landau-Kleffner)

Question 14

Faraldsfræði á Íslandi..

Answer 14

Um 50 börn greinast árlega með flogaveiki.

150 börn fá hitakrampa árlega.

Question 15

Hvernig eru horfurnar?

Answer 15

2/3 barna eru með flogaveiki eru með eðlilegan þroskaferil og engin orsök finnst. Þau hafa 80% líkur á bata.

1/3 barna fær flog fram á fullorðinsár. Hjá þessum börnum er flogaveikin oft sjúkdómsvakin (CP, þroskaskerðing, flogaveikiheilkenni).

Question 16

Hvenær telst maður hafa læknast af flogaveiki?

Answer 16

Ef einstaklingur með aldurstengt flogaveikiheilkenni kemst upp fyrir viðmiðunaraldurinn fyrir viðkomandi heilkenni. Einnig þeir sem hafa ekki fengið flog í 10 ár, þarf af 5 ár lyfjalaus.

Question 17

Hverjar eru afleiðingar endurtekinna floga/langvinnrar flogaveiki?

Answer 17

Hugsanlega áhrif á minni og greindarvísitölu.

Question 18

Uppvinnsla flogakasts..

Answer 18

Taka góða sögu (tala við vitni!)
Almenn skoðun + taugaskoðun
Blóðprufur (status, Na, K, Ca, Mg, krea, glúkósi, lifrarprufur)
EEG kemur til greina
CT/MRI ef focal krampi/óeðlileg taugaskoðun

Question 19

Flogaveikiheilkenni:

Góðkynja arfbundin nýburaflogaveiki

Answer 19

Sjaldgæft
Rykkjaflog eða apneuköst
Byrja á 1. viku
Tíð köst
Sterk fjölskyldusaga (eingena, ríkjandi)
Neurologiskt eðlileg
EEG breytingar ósértækar
Eldist alltaf af börnunum en aukin tíðni flogaveiki síðar á ævinni

Question 20

Infantile spasmar

Answer 20

Í 80% tilfella sjúkdómsvakin, slæmar horfur
Í 10-20% tilfella eðlilegur þroski fyrir, góðar horfur

Þroskastöðvun við upphaf einkenna
Flexions- eða extensionskrampar (sekúndur)
Hypsarrhythmia á EEG
Þarf að vinna upp
Meðferð oft erfið

Question 21

Góðkynja barnaflogaveiki

Benign epilepsi with centro-temporal spikes (BECTS), Rolandic epilepsy

Answer 21

Algengasta tegund flogaveiki hjá börnum
Fyrstu einkenni 3-13 ára
Staðflog (alflog sjaldgæf)
Yfirleitt í svefni
Centrotemporal spikes á EEG (einkennandi)
Eldist af flestum fyrir 20 ára aldur

Question 22

Góðkynja störuflogaveiki barna

Answer 22

2-10 ára
Tíðar störur (fleiri en 100 á dag)
Sérkennandi EEG með 3 Hz spike and wave
Eldist af á unglingsárum
Svara meðferð vel

Question 23

Juvenile myoclonic epilepsy

Answer 23

Ein algengasta tegund flogaveiki meðal ungs fólks
Fyrstu einkenni um kynþroskaaldur
Litlir og stórir kippir, einkum á morgnana
Klaufska
Krampar og störuflog koma seinna
Ljósnæmi
Generalized poly spike and wave mynstur
Svara vel lyfjameðferð
Langtímahorfur óljósar

Question 24

Meðferð flogaveiki

Answer 24

Ábendingar ekki þær sömu fyrir börn og fullorðna. Gjarnan góðkynja sjúkdómur hjá börnum og lyfin geta haft áhrif á þroska í miðtaugakerfi.

Markmið:

• Koma í veg fyrir næsta flog
• Slysahætta
• Félagsleg áhrif
• Heilaskemmdir

Fræðsla!