Seminarium 5 (budowa i klasyfikacja wirusów) Flashcards
Cechy kwasu nukleinowego wirusów:
- jedno- lub dwuniciowy
- kolisty/liniowy
- ciągły/segmentowany
Jaką funkcję pełni nić + polarności?
Pełni funkcję mRNA
Co dzieje się z nicią - RNA?
Jest przepisywana do nici +
Budowa wirusa:
- > genom jest chroniony przez białkowy płaszcz - kapsyd(kapsomery)
- > genom+kapsyd=nukleokapsyd
- > enzymy tylko do replikacji - polimerazy
- > niekiedy nukleokapsyd otoczony osłonką (wirusy osłonkowe lub “nagie”)
Co to jest wirion?
To forma pozakomórkowa (spoczynkowa); Pojedyncza zakaźna cząsteczka wirusa zdolna do zakażenia żywej komórki.
Rodzaje symetrii przestrzennej wirusa:
- > kwas nukleionowy otoczony spiralnie ułożonymi cząsteczkami białka np. wirus grypy
- > kwas nukleinowy otoczony białkami tworzącymi bryłę zbudowaną z 20 jednakowych trójkątnych ścianek (kubiczna) np. adenowirusy
- > symetria złożona np. poxwirusy
Różnice pomiędzy wirusami dotyczą:
- > zakresu gospodarzy
- > tropizmu
- > patogenezy
Czynniki związane z gospodarzem wpływające na skutki zakażenia:
- > wiek
- > odżywianie
- > czynniki genetyczne
Replikacja wirusów:
1) ADSORPCJA - na komórce setki receptorów, po wniknięciu wirusa komórka jest oporna na zakażenie innym wirusem! (Tzw. interferencja)
2) WNIKANIE
- >endocytoza (pinocytoza, wiropleksja) - wirus wpukla się z receptorem
- >fuzja - wirus traci osłonkę (zostaje ona w błonie komórkowej) - wnika nukleokapsyd
3) ODPŁASZCZANIE - zostaje sam kwas nukleinowy
4) EKLIPSA - replikacja DNA lub RNA, synteza białek wirusa
- >zróżnicowana w zależności od kwasu nukleinowego
- >może zachodzić w jądrze lub cytoplazmie
- >rożne efekty cytopatyczne: ciałka wtrętowe, transformacja, aberracja chromosomów (wady wrodzone)
- >trwa rożnie długi okres - zakażenie utrzymujące się (perystentne, latentne)
5) DOJRZEWANIE - tworzenie zakaźnego wirionu: nagie wirusy - w jądrze lub cytoplazmie, inne przechodzą przez błonę i tworzą osłonkę.
6) UWALNIANIE
- >przez pączkowanie - wirusy osłonkowe
- >liza komórki - wirusy nagie
Jakie enzymy mogą występować w wirusie?
Polimerazy:
- > DNA
- > RNA zależna od DNA
- > DNA zależna od RNA (odwrotna transkryptaza)
- > RNA zależna od RNA
Mechanizmy obronne wirusów:
- > stan latencji (herpeswirusy)
- > zakażenia w miejscach niedostępnych dla układu immunologicznego (np. w OUN)
- > tworzenie, w następstwie zakażenia, syncytiów komórkowych tj. połączeń między komórkami ułatwiającymi szerzenie się wirusa z komórki do komórki, bez narażenia się na kontakt z przeciwciałami neutralizującymi, znoszącymi zakaźność wirusa (np. paramyksowirusy)
- > zmienność antygenowa, charakterystyczna dla wielu wirusów RNA (np. grypy, HIV), uniemożliwia także skuteczne działanie układu immunologicznego
- > podobieństwo antygenów wirusowych do antygenów układu zgodności tkankowej przez co nie jest on rozpoznawany jako obcy przez komórki układu odpornościowego (np. CMV)
Jakie wyróżniamy zakażenia wirusowe?
- > zakażenia miejscowe
- >zakażenia uogólnione
Scharakteryzuj zakażenia wirusowe miejscowe:
Wirusy występują w określonym narządzie lub tkance, nie rozprzestrzeniają się na cały organizm (np. katar)
- > objawy we wrotach zakażenia
- > krótki okres inkubacji 1-3 dni
Przebieg zakażenia wirusowego uogólnionego:
Wirusy przenikają przez nabłonek, podlegają wstępnej replikacji->po wstępnej replikacji dochodzi do przedostania się wirionów do krwi i chłonki - PIERWOTNA WIREMIA
Pierwszy rzut gorączki->wirusy stakują układ makrofagowy (siateczkowo-śródbłonkowy), gdzie dochodzi do ponownej replikacji->wiriony po raz drugi dostają się do krążenia - WTÓRNA WIREMIA
Gorączka -> zajmowane narządy docelowe (tropizm tkankowy - skóra, wątroba, płuca, nerki, układ nerwowy), charakterystyczne objawy chorobowe.
Scharakteryzuj zakażenie wirusowe uogólnione:
- > objawy dotyczyć mogą wielu narządów
- >okres inkubacji 2-3 dni
Wymień drogi przenoszenia poziomego wirusów:
- > skóra: uraz, ugryzienie owada/ssaka, ukłucie igłą
- > błony śluzowe:
- układ oddechowy (kropelkowo)
- układ pokarmowy (fekalno-oralna): żywność i woda pitna skażona odchodami (nawozy, ścieki), owady, brudne ręce
- układ moczowo-płciowy
- spojówki
- > transplantacje narządów/transfuzje krwi
Drogi przenoszenia pionowego wirusów:
- > przez łożysko - zakażenie wrodzone
np. HIV, różyczka, opryszczka, cytomegalia, WZW B - > okołoporodowe
np. HIV, HBV - > podczas karmienia naturalnego
np. HIV , cytomegalia, HBV
Droga wnikania wirusów do OUN:
- Drogą gałązek nerwowych (wzdłuż nerwów obwodowych)
np. wirus wścieklizny, Herpes B, wirus polio - Drogą nerwu ocznego
np. wirus HHV - Drogą krwionośną (po wiremii lub w komórkach krwi)
np. pikornawirusy (makrofagi), LCM, wirus świnki, CMV (limfocyty).
Scharakteryzuj orthomyxoviridae (ortomyksowirusy):
Rodzina wirusów
- > Influensa virus: wirus grypy rodzaje A, B, C (w każdym rodzaju tylko 1 gatunek)
- > 1nRNA (8 segmentów A i B, 7 wirus C)
- > kuliste/owalne, 80-120nm
- > osłonka z wypustkami (HA, NA)
- > białka wewnętrzne M i NP
Ile gatunków jest w każdym z rodzajów wirusa grypy (A, B i C)?
W każdym rodzaju 1 gatunek
Wymień cechy wirusów:
- małe rozmiary (20-300nm)
- bezwzględne pasożytnictwo
- 1 rodzaj kwasu nukleinowego w genomie
- obecność białka wiążącego receptor
- oporność na antybiotyki
Wymień antygeny powierzchniowy wirusów grypy:
→HA
→NA
Rola biologiczna antygenów powierzchniowych HA:
→aglutynuje krwinki czerwone
→kieruje adsorbcją wirusa do receptora komórki
→warunkuje integrację z receptorem, proces penetracji i odpłaszczania
→jest czynnikiem wirulencji wirusa
Rola biologiczna antygenów powierzchniowych NA:
→działa na nieswoiste inhibitory w środowisku wirusa
→upłynnia śluz→ułatwia rozprzestrzenianie się wirusa w organizmie
→bierze udział w uwalnianiu potomnych wirionów
Rola biologiczna antygenów wewnętrznych wirusów grypy:
→M - usztywnia całą strukturę
→NP - nukleoproteina nośnik informacji genetycznej
Co warunkuje podział wirusa grypy na A, B i C?
różnice w budowie białek WEWNĘTRZNYCH
Co jest podstawą podziału wirusa grypy na mniejsze jednostki?
różnice w budowie białek ZEWNĘTRZNYCH
Który rodzaj grypy jest główną przyczyną infekcji?
wirus grypy rodzaju A - zakaża ludzi na całym świecie, a zachorowania przybierają formę epidemii lub pandemii
Jakie gatunki zaraża wirus grypy rodzaju B?
wyłącznie człowieka, zakażenia epidemiczne
Jakie gatunki zaraża wirus grypy rodzaju C?
ludzi i świnie, nie notowano epidemii
W ilu podtypach antygenowych HA występuje wirus A grypy?
w 18 podtypach antygenowych HA (H1-H18)
W ilu podtypach antygenowych NA występuje wirus A grypy?
w 10 podtypach antygenowych NA (N1-N10)
U kogo występują podtypy wirusa A grypy?
wszystkie podtypy występują wśród ptaków, lecz tylko kilka z nich wśród ludzi
Które podtypy wirusa A grypy odpowiadają najczęściej za zakażenia u ludzi?
Najczęściej za zakażenia u ludzi odpowiadają wirusy zawierające H1,2 lub 3 oraz N1 lub 2.
Czy wirus A grypy ma możliwość zmiany wrażliwości gatunkowej?
tak
Co to jest zmiana wrażliwości gatunkowej?
szczep patogenny dla zwierząt może stać się patogenny dla ludzi (prototypowe szczepy dla wirusa grypy A to prawdopodobnie szczepy ptasie)
Transmisja wirusa grypy:
→przez ręce skażone wydzieliną drug oddechowych
→inhalacja:
•kropelek produkowanych podczas kaszlu i kichania
•drobin długo utrzymujących się w powietrzu
Co może być nośnikiem wirusa grypy?
→odchody
→zanieczyszczone odchodami: pył, sprzęty, pojazdy, pasze, klatki, ubrania (buty)
→powierzchnie ciała gryzoni (wg niektórych także pcheł) - wektory mechaniczne
W jaki sposób wirusy grypy może być przenoszony między państwami?
→międzynarodowy obrót żywym drobiem
→handel ptakami ozdobnymi
→ptaki wędrowne
→masowy transport lotniczy
Zmienność wirusa:
→dryf genetyczny - przesunięcie antygenowe
•punktowe mutacje
•charakter powszechny
•wysoka częstość
→skok antygenowy - wymiana segmentów genomu
•pandemie!
Scharakteryzuj grypę:
→ostra, zakaźna choroba wirusowa
→sezonowość
→wrażliwe wszystkie grupy wiekowe
→wirus zakaża nabłonek dróg oddechowych powodując jego zniszczenie (odsłonięcie warstwy podstawnej - nadkażenie bakteryjne - S. pneumoniae)
→Okres wylęgania: 1-7 dni: wydzielanie wirusa zaczyna się dzień przed objawami i może trwać kilka tygodni u osób z immunosupresją (średnio do 5 dnia od początku objawów)
→rozsiew: drogą krwi i chłonki dociera do śledziony, wątroby, układu nerwowego, serca, nerek
Objawy grypy:
→gorączka, bóle głowy i mięśni oraz złe samopoczucie są wynikiem intensywnej syntezy cytokin prozapalnych
→obrzęk i naciek zapalny w tchawicy i oskrzelach, martwicze ogniska w tkance podśluzowej
→zmiany w płucach: uszkodzenie i obrzęk pęcherzyków, nacieki śródmiąższowe i zakrzepica naczyń włosowatych
Powikłania grypy:
- najczęściej u dzieci i osób starszych;
- sprzyjają im: ciążą, przewlekłe schodzenia dróg oddechowych i neurologiczne, niedobory odporności, niedożywienie
Powikłania: →zapalenie ucha środkowego →zapalenie mięśnia serca i osierdzia →drgawki gorączkowe →zespól wstrząsu toksycznego →zapalenie mięśni i mioglobinuria→niewydolność nerek →zespół Guillian-Barre, poprzeczne zapalenie rdzenia, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, wzrost częstości przypadków schizofrenii →zakażenie i uszkodzenie płodu
GRYPA - rozpoznawanie zakażeń - co potrzebne?
→materiał kliniczny: wymazy z gardła, nosa, wydzielina dróg oddechowych pobrane do 48 godzin od objawów
→izolacja wirusa: na zarodku kurzym lub w hodowli komórek
→ELISA lub IF do wykrywania wirusa bezpośrednio w materiale klinicznym lub po namnożeniu (Ag)
→wykazywanie poziomu przeciwciał w OZHA
→RT-PCR różnicowanie wirusów A i B, oraz identyfikacje typów HA 1, 2, 3 w obrębie gatunku A (referencyjne badanie potwierdzające zakażenie wirusem grypy).
Profilaktyka czynna przeciwko wirusowi grypy:
→szczepionki inaktywowane typu split, podjednostkowe lub wirosomalne (białka powierzchniowe zawarte w sferycznych strukturach)
→w Roski i USA atenuowane
Zawierają 2 różne wirusy A i 1 wirus B (przygotowywane corocznie)
Podział Paramyxoviridae (paramyksowirusów):
Paramyxoviridae: 1) Paramyxovirinae: →wirus odry →wirus paragrypy 1, 2, 3, 4 →wirus świnki →choroby Newcastle 2) Pneumovirinae: →RSV →Metapneumovirus
Scharakteryzuj wirusy paragrypy:
→sferyczne, 150-300nm
→1nRNA niesegmentowane
→osłonka z wypustkami (HA+NA, F)
→F - tzw. czynnik fuzji odpowiedzialny za penetrację
Co to jest F na osłonce wirusa paragrypy i za co jest odpowiedzialne?
to tzw. czynnik fuzji odpowiedzialny za penetrację
Chorobotwórczość wirusów paragrypy:
→ważna rola w patologii dziecięcej
→ostre, nieżytowe zakażenia górnych dróg oddechowych
→pierwotne zakażenie dzieci - najcięższy przebieg→zajęcie dolnych dróg oddechowych
→wtórne zakażenie dziecka, osoby dorosłej→łagodne objawy ograniczone do górnych dróg oddechowych
→ciężki przebieg (dolne drogi oddechowe, przewlekły charakter, okresowe zaostrzenia) u małych dzieci, osób z immunosupresją, osób po splenektomii.
Chorobotwórczość typów 1, 2 wirusów paragrypy:
zapalenie krtani, tchawicy, osktrzli i oskrzelików (u dzieci do 2 roku życia)
Chorobotwórczość typów 1, 2 i 3 wirusów paragrypy:
gorączka, kaszel, chrypka, 10-30% przeziębień
Chorobotwórczość typu 3 wirusów paragrypy:
zapalenie oskrzeli i płuc (nasilenie zakażeń u dzieci
Chorobotwórczość typu 4 wirusów paragrypy:
zapalenie górnych dróg oddechowych (najrzadziej izolowany, u dzieci >2 roku życia)
