Screening

Question 1

Wat is screening?

Answer 1

Onderzoeken van een in principe gezonde populatie om asymptomatische
gevallen van een ziekte of aandoening op het spoor te komen, in de veronderstelling dat deze aandoening in een vroeg stadium misschien beter te behandelen is.

Question 2

Wat is het doel van screening?

Answer 2

Uitkomst hopelijk veranderen of verbeteren door vroegtijdige opsporing

Question 3

Wat zijn nadelen van screening?

Answer 3

 Recall rate: doorverwijzingen / extra onderzoek
 False positive: ten onrechte in onzekerheid, blijvende angst

Question 4

Voor welke soorten kanker wordt er gescreend?

Answer 4

Borstkanker, Baarmoederhals en Darm

Question 5

Wat is Baarmoederhalskanker?

Answer 5

kanker veroorzaakt door HPV, trage ontwikkeling (10-15 jr); symptoom: (onregelmatige)bloedingen; vooral bij jonge vrouwen (35-45)

Question 6

Hoe werkt de screening voor Baarmoederhalskanker?

Answer 6

1x per 5 jaar uitstrijkje bij huisarts of zelfafname
30-60 jr
Hoge sensitiviteit
Specificiteit: alleen virus 1 eruit halen

Question 7

Wat zijn de WHO criteria voor goede screening?

Answer 7

1. inspelen op erkende behoefte
2. doel bij aanvang vastgesteld
3. doelgroep is vastgesteld
4. effectiviteit wetenschappelijk bewezen
5. samenhangend geheel zijn van opleiding, scholing, testpraktijk, zorg en
   programmamanagement
6. kwaliteit van programma gewaarborgd
7. biedt garanties voor geinformeerde keuze en de privacy en de autonomie van het individu respecteren
8. toegankelijk voor gehele doelgroep
9. vanaf het begin geevalueerd worden
10. voordelen beter dan nadelen

Question 8

wat zijn symptomen van darmkanker?

Answer 8

 Veranderd ontlastingspatroon
 Bloed bij de ontlasting
 Buikpijn

Pre-cancereuze versies (poliepen), daarna adenocarcinoom (malignant) en dan
invasief en malignant.

Question 9

Hoe werkt de screening van Darmkanker?

Answer 9

Om het jaar, 55-75 jr mannen EN vrouwen
ontlastingtest: occult bloed
vervolgonderzoek: coloscopie, als negatief voor kanker en poliepen –> BVO 10 jaar
huisarts is NIET betrokken

Question 10

Hoe werkt de screening bij borstkanker?

Answer 10

om het jaar, 50-75 jaar vrouwen
huisarts wel rol

Question 11

Wat is de belangrijkste factor die bepaald of gerustgesteld reageert op benigne diagnose?

Answer 11

33% alsnog niet gerustgesteld - toch iets gezien, kan angst opwekken –> vaker naar huisarts met vragen

Opleidingsniveau - laag: minder begrip

Question 12

Wat is lead-time bias?

Answer 12

Wanneer ziekte al eerder wordt gedetecteerd, vóórdat symptomatisch, de overleving lijkt hierdoor langer maar is eigenlijk niet zo; kan leiden tot <QoL - want leeft langer met diagnose

Question 13

Wat is length-time bias?

Answer 13

overschatting overlevingsduur omdat bij screening tragere en minder agressieve tumoren detecteert die van zichzelf al een beter prognose hebben

Question 16

Waarom nog geen screening voor longkanker?

Answer 16

vroege detectie maakt niet perse verschil want kan niet altijd opereren - al te slecht door weinige longcapaciteit
beperkt dus alleen longkanker gerelateerde dood en niet ‘all cause mortality’
ook: DUUR - het moet veel gezonde jaren moeten opleveren en bij LK niet het geval