rzeźba Flashcards
W drugiej połowie XVII wieku w rzeźbie francuskiej, podobnie jak w architekturze,
ujawniły się dwie tendencje.
Z jednej strony był to nurt barokowy, którego twórcy czerpali
inspiracje z dzieł Giovanniego Lorenza Berniniego, z drugiej – klasycyzujący, który
oficjalnie propagowali członkowie Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby.
Zapotrzebowanie na dekoracje rzeźbiarskie było szczególnie duże w czasach Ludwika XIV.
Król Słońce potrzebował dekoratorów swoich rezydencji, a zwłaszcza rozbudowywanego
pałacu w Wersalu. W związku z tym zamawiano reliefy do komnat pałacowych, a także
wolno stojące wielopostaciowe grupy rzeźbiarskie, najczęściej o charakterze alegorycznym,
do parku wersalskiego. Chętnie sięgano po tematy z mitologii i historii antycznej, zwłaszcza
te, które zostały opisane w Metamorfozach Owidiusza. Poprzez postacie bogów antycznych
gloryfikowano władcę i wizualizowano jego dokonania. Rozwijała się też rzeźba portretowa
– liczne były wizerunki króla, jego dworzan, a także dostojników kościelnych. Rzeźby na ich
nagrobkach przybierały wyszukane formy i prezentowały bogaty program ikonograficzny.
Reprezentantem nurtu barokowego we Francji był Pierre Puget,
który podróżował do Włoch,
gdzie kształcił się m.in. pod kierunkiem Pietra da Cortony. W jego dziełach widać ukazywanie emocji postaci, a nawet pewien patos. Najlepszym przykładem jest Milon z Krotonu
Pierre Puget Milon z Krotonu
– rzeźba pełna dramatyzmu i wewnętrznego napięcia. Nie ma w niej tendencji do idealizacji,
uwidacznia się natomiast znajomość budowy ciała ludzkiego. Marmurowa rzeźba o wysokości 2,7 m, wykonana w latach 1671–1682 dla
parku wersalskiego, przedstawia greckiego zapaśnika Milona. Jego historię
opisał Owidiusz w Metamorfozach. Gdy atleta chciał zademonstrować swoją
siłę, jego dłoń zakleszczyła się w rozdwojonym pniu drzewa, a uwięzionego
nieszczęśnika rozszarpały wilki. W dramatycznej rzeźbie Pugeta jednak
zapaśnika atakuje lew, wbijając pazury w jego udo. Artysta uznał,
że zwierzę to jest szlachetniejsze niż wilki. Dynamiczna i rozczłonkowana
bryła wzorowana jest na dziełach Giovanniego Lorenza Berniniego.
Wykrzywiona bólem twarz i naturalistyczny sposób obrazowania stały
w opozycji do klasycyzującej sztuki dworskiej, dlatego Puget na dworze
Ludwika XIV nie był szczególnie szanowany. Król kupił jednak kilka jego dzieł,
dzięki czemu rzeźba artysty znalazła się w Luwrze w Paryżu
Reprezentantem nurtu barokowego we Francji był Antoine Coysevox
w twórczości Antoine’a Coysevoksa widać pewne cechy rzeźby barokowej,
które ujawniają się w zamiłowaniu do bogatych i różnorodnych materiałów rzeźbiarskich
oraz dynamicznej kompozycji. Draperie, podobnie jak u Berniniego, sprawiają wrażenie rozwianych. Coysevox dekorował w Wersalu Galerię Zwierciadlaną i prowadzący
do niej salon Wojny oraz Schody Ambasadorów. Był też autorem licznych posągów
i popiersi, w których nie idealizował postaci. Jego rzeźby świadczą o wnikliwej obserwacji
natury, ale patetyczne gesty zbliżają je do nurtu klasycyzującego. Postacie zazwyczaj
ukazywał w obficie drapowanych antycznych szatach. W salonie Wojny wykonał stiukowy
relief przedstawiający Ludwika XIV jadącego na koniu przez pole bitwy. Król pokazany
jako zwycięzca oczekuje na laur, który wręczy mu Wiktoria. Artysta wywarł wielki wpływ
na rzeźbę francuską XVIII wieku.
Wśród rzeźbiarzy liczących się na dworze Ludwika XIV duże znaczenie miał François
Girardon.
Podczas pobytu w Rzymie zapoznał się on z barokiem klasycyzującym, ale
twórczość Giovanniego Lorenza Berniniego też była dla niego istotnym źródłem inspiracji. Ostatecznie w jego twórczości zwyciężył nurt klasycyzujący, ponieważ należał on
do Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby, w której takie tendencje były dominujące.
Girardon współpracował z Charles’em Le Brunem przy dekoracji pałacu w Wersalu,
większą sławę przyniosły mu jednak rzeźby w parku wersalskim, gdzie wykonał m.in.
Kąpiel Apollina oraz Porwanie Prozerpiny. Artysta zajmował się też rzeźbą nagrobną,
m.in. wykonał grobowiec kardynała Richelieu w kaplicy Sorbony w Paryżu. Był także
autorem zniszczonego podczas rewolucji francuskiej konnego posągu Ludwika XIV, którego
zmniejszona, wykonana z brązu replika znajduje się w Luwrze. Styl Girardona cechuje
patos oraz nawiązywanie do klasycznych form
François Girardon Kąpiel Apollina
Marmurowa grupa przedstawiająca Apolla z nimfami została wyrzeźbiona do groty Tetydy w parku
wersalskim w latach 1666–1675. Rzeźba boga przypomina Apolla Belwederskiego, ale sam układ
kompozycyjny wzorowany jest na klasycyzującym malarstwie francuskim. Twarze postaci
nie wyrażają emocji, a ich ciała są idealizowane. Kąpany i namaszczany przez nimfy Apollo
miał być utożsamiany z królem Ludwikiem XIV
