Rozwój zęba oraz kieszonek gardłowych Flashcards
W którym tygodniu rozwoju zarodka pojawiają się łuki skrzelowe lub gardłowe?
Pojawiają się w 4 i 5 tygodniu rozwoju zarodka i nadają mu charakterystyczny wygląd - stanowią najbardziej typową cechę rozwoju głowy i okolic szyi
Z czego składają się początkowo łuki skrzelowe?
Początkowo łuki skrzelowe składają się z podłużnych wyniosłości tkanki mezenchymatycznej, pooddzielane głębokimi szczelinami – bruzdy skrzelowe lub gardłowe. Wraz z rozwojem łuków i bruzd wzdłuż bocznych ścian jelita gardłowego powstają wpuklenia – kieszonki skrzelowe lub gardłowe, wnikające powoli do otaczającej mezenchymy
Budowa rdzenia łuku gardłowego
Rdzeń zbudowany z tkanki mezenchymatycznej pochodzącej z mezodermy przyosiowej oraz bocznej i z komórek grzebieni nerwowych.
Rdzeń pokryty od zewnątrz ektodermą powierzchniową, od strony wewnętrznej pokryty nabłonkiem pochodzenia endodermalnego.
Część grzbietowa łuku gardłowgo I
wyniosłość szczękowa
Część brzuszna łuku gardłowego I
wyniosłość żuchwowa, zawierająca chrząstkę Meckela
Co powstaje z grzbietowych fragmentów chrząstki Meckela w wyniku jej inwolucji?
kowadełko i młoteczek
Z mezenchymy guzka szczękowego w wyniku kostnienia na podłożu błoniastym powstaje:
szczęka, kość jarzmowa, łuska kości skroniowej
Jak powstaje żuchwa?
Z mezenchymy otaczającej chrząstkę Meckela - kostnienie na podłożu błoniastym
Wyniosłość szczękowa i żuchwowa przyczyniają się do wytworzenia szkieletu twarzy drogą…
…kostnienia na podłożu błoniastym
Co powstaje z chrząstki II łuku gardłowego?
Łuk gardłowy II – Łuk gnykowy (chrząstka Reicherta)
Z chrząstki łuku powstaje:
- strzemiączko
- wyrostek rylcowaty kości skroniowej
- więzadło rylcowo-gnykowe
- górna część trzonu kości gnykowej
Co powstaje z chrząstki III łuku gardłowego?
Łuk gardłowy III
Z chrząstki łuku powstaje
- dolna część trzonu kości gnykowej
- róg większy kości gnykowej
Co powstaje z chrząstki IV i VI łuku gardłowego?
Łuk gardłowy IV i VI
Chrzęstne składniki łuków zlewają się i wytwarzają:
> chrząstki krtani:
- tarczowatą
- Pierścieniowatą
- Klinowatą, nalewkowatą i rożkowatą
Ile kieszonek gardłowych posiada zarodek ludzki?
Zarodek ludzki ma 4 pary kieszonek gardłowych. Nabłonkowa wyściółka endodermalna kieszonek wytwarza różne narządy.
Co powstaje z I kieszonki gardłowej?
- Wytwarza zachyłek trąbkowo-bębenkowy – łączy się z nabłonkiem bruzdy gardłowej (przyszły przewód słuchowy zewnętrzny).
- Dalsza część rozszerza się – pierwotna jama bębenkowa
- Bliższa część – trąbka słuchowa Eustachiusza
Co powstaje z II kieszonki gardłowej?
Komórki nabłonka proliferują i wytwarzają pączki wnikające do otaczającej mezenchymy
- Migdałek podniebienny – w 3 i 5 m-cu stopniowo naciekany przez tkankę limfatyczną
- Dół nadmigdałkowy – niezmieniona pozostałość kieszonki
Co powstaje z III kieszonki gardłowej?
Zawiera skrzydełko grzbietowe i brzuszne
- nabłonek grzbietowego skrzydełka – gruczoł przytarczyczny dolny (5 tydzień)
- nabłonek części brzusznej – grasica
Co powstaje z IV kieszonki gardłowej?
Zawiera skrzydełko grzbietowe i brzuszne
- nabłonek grzbietowego skrzydełka – gruczoł przytarczyczny górny
- skrzydełko brzuszne: ciało pozaskrzelowe, wnikające w dalszym rozwoju do tarczycy (komórki C)
Komórki C – wywodzące się z komórek grzebieni nerwowych
Bruzdy gardłowe - kiedy? ile? rozwój
W zarodku w 5. tygodniu rozwoju stwierdza się obecność 4 bruzd gardłowych
- Grzbietowa część bruzdy I – przewód słuchowy zewnętrzny
- Wyściółka nabłonkowa dna przewodu – błona bębenkowa
Bruzdy II, III i IV zamykają się i tracą łączność ze światem zewnętrznym.
Bruzdy wytwarzają przejściową jamę – zatokę szyjną, która całkowicie zanika
Anomalie rozwojowe dotyczące łuków gardłowych
- Przetoka kieszonki skrzelowej
Łuk gardłowy II nie wzrasta w kierunku doogonowym ponad łukiem III i IV, wówczas pozostałości bruzdy II, III i IV łączą się z powierzchnią za pośrednictwem wąskiego kanału. Znajduje się po bocznej stronie szyi bezpośrednio ku przodowi i tworzy się torbiel szyjna boczna.
Torbiele są pozostałością zatoki szyjnej i umiejscowione najczęściej poniżej kąta żuchwy. Po urodzeniu często niewidoczna, a ujawnia się zwiększając swoje wymiary dopiero w późniejszym okresie
(Boczna torbiel szyjna otwierająca się po bocznej stronie za pośrednictwem przetoki)
- Przetoka skrzelowa wewnętrzna
Powstaje przez przerwanie w czasie rozwoju błony między bruzdą gardłową II a kieszonką. Zatoka szyjna łączy się ze światłem gardła za pośrednictwem kanału, z ujściem w okolicy migdałków
- Zaburzenia powstające w wyniku braku lub nieprawidłowego rozwoju narządów wywodzących się z łuku gardłowego I, prawdopodobnie z niedoboru komórek grzebienia nerwowego – niedostateczna migracja, zmniejszona proliferacja czy śmierć komórek (wit. A). Zespołowi towarzyszą anomalie serca – przemieszczenia dużych naczyń i przerwania ciągłości łuku aorty
- Zespół Pierre’a Robina: niedorozwój żuchwy, rozszczep podniebienia, wada uszu i oczu
- Zespół Treachera Collinsa (wadliwe kostnienie – dysostoza żuchwowo-twarzowa) Wywołana przez gen autosomalny. Zaburzenia: nieprawidłowe ucho zewnętrzne, anomalie ucha środkowego i wewnętrznego, niedorozwój okolicy zębów trzonowych żuchwy, nieprawidłowości budowy dolnej powieki
- Zespół DiGeorge’a: wada budowy ust (rynienki podnosowej – usta rybie), rozszczepy nosa, wady rozwojowe serca, brak grasicy i przytarczyc
Rozwój języka - kiedy, jak i z czego?
Język rozwija się u zarodków około 4 tygodnia rozwoju, w postaci parzystych wyniosłości językowych bocznych oraz wyniosłości środkowej – wzgórek nieparzysty. Wywodzą się z łuku gardłowego I.
Druga wyniosłość środkowa – łącznica i wyniosłość podskrzelowa powstaje z mezenchymy łuku II, III i z części IV.
Trzecia wyniosłość środkowa powstaje z tylnej części łuku gardłowego IV – nagłośnia. Za tą wyniosłością znajduje się ujście krtani, otoczone wałem nalewkowatym.
Wyniosłości językowe boczne pokrywają wzgórek nieparzysty, zrastają się – trzon języka (2/3 długości języka. Oddzielone od tylnej (1/3 części) rowkiem w kształcie litery V.
Tylna nasada języka powstaje z łuku gardłowego II, III i częściowo z IV.
Anomalie rozwojowe języka
Przyrośnięcie języka – ankyloglozja.
Język pozostaje zrośnięty z dnem jamy ustnej. W prawidłowym rozwoju następuje zanik dna jamy ustnej i jedyną zachowaną strukturą jest wędzidełko języka, łączące język z dnem jamy ustnej. Najczęściej – wędzidełko sięga aż do końca języka.
Kiedy i z czego powstają wyniosłości twarzowe?
Pod koniec 4 tygodnia rozwoju powstają wyniosłości twarzowe – mezenchyma wywodząca się z grzebieni nerwowych (I para łuków gardłowych).
Co powstaje z poszczególnych wyniosłości twarzowych?
- wyniosłości szczękowe - bocznie do zatoki jamy ustnej
policzki, boczna część wargi górnej
- wyniosłości żuchwowe - doogonowo
warga dolna, żuchwa - zlewają się w linii pośrodkowej
- wyniosłość czołowo-nosowa - górna granica zatoki ustnej (mezenchyma leżąca brzusznie w stosunku do pęcherzyków mózgowych
czoło, nasada nosa, wyniosłości nosowe środkowa i boczna
- plakody (płyty) nosowe – zgrubienia ektodermy powierzchniowej, leżące po obu stronach wyniosłości czołowo-nosowej
nosowa środkowa: rynienka podnosowa, koniec nosa
nosowa boczna: skrzydełka nosa
Rozwój plakod w wyniosłości nosowe
W 5. tygodniu rozwoju plakody nosowe tworzą wgłobienia – dołki nosowe, a wraz z nimi wały tkankowe, otaczające każdy dołek – wyniosłości nosowe. Na stronie zewnętrznej dołków – wyniosłości nosowe boczne, na stronie wewnętrznej – wyniosłości nosowe środkowe. 6 – 7 tydzień rozwoju – wyniosłości szczękowe powiększają się i wzrastają ku środkowi, uciskając wyniosłości nosowe środkowe. Wyniosłość nosowa środkowa i wyniosłość szczękowa zlewają się. Warga górna powstaje z 2 wyniosłości nosowych środkowych i 2 wyniosłości szczękowych.
