Rozwój zęba oraz kieszonek gardłowych

Question 1

W którym tygodniu rozwoju zarodka pojawiają się łuki skrzelowe lub gardłowe?

Answer 1

Pojawiają się w 4 i 5 tygodniu rozwoju zarodka i nadają mu charakterystyczny wygląd - stanowią najbardziej typową cechę rozwoju głowy i okolic szyi

Question 2

Z czego składają się początkowo łuki skrzelowe?

Answer 2

Początkowo łuki skrzelowe składają się z podłużnych wyniosłości tkanki mezenchymatycznej, pooddzielane głębokimi szczelinami – bruzdy skrzelowe lub gardłowe. Wraz z rozwojem łuków i bruzd wzdłuż bocznych ścian jelita gardłowego powstają wpuklenia – kieszonki skrzelowe lub gardłowe, wnikające powoli do otaczającej mezenchymy

Question 3

Budowa rdzenia łuku gardłowego

Answer 3

Rdzeń zbudowany z tkanki mezenchymatycznej pochodzącej z mezodermy przyosiowej oraz bocznej i z komórek grzebieni nerwowych.

Rdzeń pokryty od zewnątrz ektodermą powierzchniową, od strony wewnętrznej pokryty nabłonkiem pochodzenia endodermalnego.

Question 4

Część grzbietowa łuku gardłowgo I

Answer 4

wyniosłość szczękowa

Question 5

Część brzuszna łuku gardłowego I

Answer 5

wyniosłość żuchwowa, zawierająca chrząstkę Meckela

Question 6

Co powstaje z grzbietowych fragmentów chrząstki Meckela w wyniku jej inwolucji?

Answer 6

kowadełko i młoteczek

Question 7

Z mezenchymy guzka szczękowego w wyniku kostnienia na podłożu błoniastym powstaje:

Answer 7

szczęka, kość jarzmowa, łuska kości skroniowej

Question 8

Jak powstaje żuchwa?

Answer 8

Z mezenchymy otaczającej chrząstkę Meckela - kostnienie na podłożu błoniastym

Question 9

Wyniosłość szczękowa i żuchwowa przyczyniają się do wytworzenia szkieletu twarzy drogą…

Answer 9

…kostnienia na podłożu błoniastym

Question 10

Co powstaje z chrząstki II łuku gardłowego?

Answer 10

Łuk gardłowy II – Łuk gnykowy (chrząstka Reicherta)

Z chrząstki łuku powstaje:

• strzemiączko
• wyrostek rylcowaty kości skroniowej
• więzadło rylcowo-gnykowe
• górna część trzonu kości gnykowej

Question 11

Co powstaje z chrząstki III łuku gardłowego?

Answer 11

Łuk gardłowy III

Z chrząstki łuku powstaje

• dolna część trzonu kości gnykowej
• róg większy kości gnykowej

Question 12

Co powstaje z chrząstki IV i VI łuku gardłowego?

Answer 12

Łuk gardłowy IV i VI

Chrzęstne składniki łuków zlewają się i wytwarzają:

> chrząstki krtani:

• tarczowatą
• Pierścieniowatą
• Klinowatą, nalewkowatą i rożkowatą

Question 13

Ile kieszonek gardłowych posiada zarodek ludzki?

Answer 13

Zarodek ludzki ma 4 pary kieszonek gardłowych. Nabłonkowa wyściółka endodermalna kieszonek wytwarza różne narządy.

Question 14

Co powstaje z I kieszonki gardłowej?

Answer 14

• Wytwarza zachyłek trąbkowo-bębenkowy – łączy się z nabłonkiem bruzdy gardłowej (przyszły przewód słuchowy zewnętrzny).
• Dalsza część rozszerza się – pierwotna jama bębenkowa
• Bliższa część – trąbka słuchowa Eustachiusza

Question 15

Co powstaje z II kieszonki gardłowej?

Answer 15

Komórki nabłonka proliferują i wytwarzają pączki wnikające do otaczającej mezenchymy

• Migdałek podniebienny – w 3 i 5 m-cu stopniowo naciekany przez tkankę limfatyczną
• Dół nadmigdałkowy – niezmieniona pozostałość kieszonki

Question 16

Co powstaje z III kieszonki gardłowej?

Answer 16

Zawiera skrzydełko grzbietowe i brzuszne

• nabłonek grzbietowego skrzydełka – gruczoł przytarczyczny dolny (5 tydzień)
• nabłonek części brzusznej – grasica

Question 17

Co powstaje z IV kieszonki gardłowej?

Answer 17

Zawiera skrzydełko grzbietowe i brzuszne

• nabłonek grzbietowego skrzydełka – gruczoł przytarczyczny górny
• skrzydełko brzuszne: ciało pozaskrzelowe, wnikające w dalszym rozwoju do tarczycy (komórki C)

Komórki C – wywodzące się z komórek grzebieni nerwowych

Question 18

Bruzdy gardłowe - kiedy? ile? rozwój

Answer 18

W zarodku w 5. tygodniu rozwoju stwierdza się obecność 4 bruzd gardłowych

• Grzbietowa część bruzdy I – przewód słuchowy zewnętrzny
• Wyściółka nabłonkowa dna przewodu – błona bębenkowa

Bruzdy II, III i IV zamykają się i tracą łączność ze światem zewnętrznym.

Bruzdy wytwarzają przejściową jamę – zatokę szyjną, która całkowicie zanika

Question 19

Anomalie rozwojowe dotyczące łuków gardłowych

Answer 19

• Przetoka kieszonki skrzelowej

Łuk gardłowy II nie wzrasta w kierunku doogonowym ponad łukiem III i IV, wówczas pozostałości bruzdy II, III i IV łączą się z powierzchnią za pośrednictwem wąskiego kanału. Znajduje się po bocznej stronie szyi bezpośrednio ku przodowi i tworzy się torbiel szyjna boczna.

Torbiele są pozostałością zatoki szyjnej i umiejscowione najczęściej poniżej kąta żuchwy. Po urodzeniu często niewidoczna, a ujawnia się zwiększając swoje wymiary dopiero w późniejszym okresie

(Boczna torbiel szyjna otwierająca się po bocznej stronie za pośrednictwem przetoki)

• Przetoka skrzelowa wewnętrzna

Powstaje przez przerwanie w czasie rozwoju błony między bruzdą gardłową II a kieszonką. Zatoka szyjna łączy się ze światłem gardła za pośrednictwem kanału, z ujściem w okolicy migdałków

• Zaburzenia powstające w wyniku braku lub nieprawidłowego rozwoju narządów wywodzących się z łuku gardłowego I, prawdopodobnie z niedoboru komórek grzebienia nerwowego – niedostateczna migracja, zmniejszona proliferacja czy śmierć komórek (wit. A). Zespołowi towarzyszą anomalie serca – przemieszczenia dużych naczyń i przerwania ciągłości łuku aorty

1. Zespół Pierre’a Robina: niedorozwój żuchwy, rozszczep podniebienia, wada uszu i oczu
2. Zespół Treachera Collinsa (wadliwe kostnienie – dysostoza żuchwowo-twarzowa) Wywołana przez gen autosomalny. Zaburzenia: nieprawidłowe ucho zewnętrzne, anomalie ucha środkowego i wewnętrznego, niedorozwój okolicy zębów trzonowych żuchwy, nieprawidłowości budowy dolnej powieki
3. Zespół DiGeorge’a: wada budowy ust (rynienki podnosowej – usta rybie), rozszczepy nosa, wady rozwojowe serca, brak grasicy i przytarczyc

Question 20

Rozwój języka - kiedy, jak i z czego?

Answer 20

Język rozwija się u zarodków około 4 tygodnia rozwoju, w postaci parzystych wyniosłości językowych bocznych oraz wyniosłości środkowej – wzgórek nieparzysty. Wywodzą się z łuku gardłowego I.

Druga wyniosłość środkowa – łącznica i wyniosłość podskrzelowa powstaje z mezenchymy łuku II, III i z części IV.

Trzecia wyniosłość środkowa powstaje z tylnej części łuku gardłowego IV – nagłośnia. Za tą wyniosłością znajduje się ujście krtani, otoczone wałem nalewkowatym.

Wyniosłości językowe boczne pokrywają wzgórek nieparzysty, zrastają się – trzon języka (2/3 długości języka. Oddzielone od tylnej (1/3 części) rowkiem w kształcie litery V.

Tylna nasada języka powstaje z łuku gardłowego II, III i częściowo z IV.

Question 21

Anomalie rozwojowe języka

Answer 21

Przyrośnięcie języka – ankyloglozja.

Język pozostaje zrośnięty z dnem jamy ustnej. W prawidłowym rozwoju następuje zanik dna jamy ustnej i jedyną zachowaną strukturą jest wędzidełko języka, łączące język z dnem jamy ustnej. Najczęściej – wędzidełko sięga aż do końca języka.

Question 22

Kiedy i z czego powstają wyniosłości twarzowe?

Answer 22

Pod koniec 4 tygodnia rozwoju powstają wyniosłości twarzowe – mezenchyma wywodząca się z grzebieni nerwowych (I para łuków gardłowych).

Question 23

Co powstaje z poszczególnych wyniosłości twarzowych?

Answer 23

• wyniosłości szczękowe - bocznie do zatoki jamy ustnej

policzki, boczna część wargi górnej

• wyniosłości żuchwowe - doogonowo

warga dolna, żuchwa - zlewają się w linii pośrodkowej

• wyniosłość czołowo-nosowa - górna granica zatoki ustnej (mezenchyma leżąca brzusznie w stosunku do pęcherzyków mózgowych

czoło, nasada nosa, wyniosłości nosowe środkowa i boczna

• plakody (płyty) nosowe – zgrubienia ektodermy powierzchniowej, leżące po obu stronach wyniosłości czołowo-nosowej

nosowa środkowa: rynienka podnosowa, koniec nosa

nosowa boczna: skrzydełka nosa

Question 24

Rozwój plakod w wyniosłości nosowe

Answer 24

W 5. tygodniu rozwoju plakody nosowe tworzą wgłobienia – dołki nosowe, a wraz z nimi wały tkankowe, otaczające każdy dołek – wyniosłości nosowe. Na stronie zewnętrznej dołków – wyniosłości nosowe boczne, na stronie wewnętrznej – wyniosłości nosowe środkowe. 6 – 7 tydzień rozwoju – wyniosłości szczękowe powiększają się i wzrastają ku środkowi, uciskając wyniosłości nosowe środkowe. Wyniosłość nosowa środkowa i wyniosłość szczękowa zlewają się. Warga górna powstaje z 2 wyniosłości nosowych środkowych i 2 wyniosłości szczękowych.

Question 25

Jak powstaje odcinek międzyczaskowy i jakie części w nim wyrózniamy?

Answer 25

W wyniku dośrodkowego wzrostu wyniosłości szczękowych następuje zlanie się dwóch wyniosłości nosowych środkowych na ich powierzchni oraz we wnętrzu. Struktury powstałe – odcinek międzyszczękowy.

Wyróżnia się w nim:

• fragment wargowy , który wytwarza rynienkę podnosową
• fragment szczękowy górny, który zawiera zęby sieczne
• fragment podniebienny, który wytwarza trójkątne podniebienie pierwotne

Question 26

Jak powstaje podniebienie pierwotne i ostateczne?

Answer 26

Podniebienie pierwotne powstaje z odcinka międzyszczękowego, główną część podniebienia ostatecznego wytwarzają wyniosłości szczękowe, z których wyrastają płyty podniebienne.

Płyty te powstają w 6. tygodniu rozwoju i są skierowane skośnie ku dołowi, po każdej stronie języka. W 7. tygodniu płyty podniebienne podnoszą się i przyjmują poziome położenie nad językiem, a następnie zrastają się, wytwarzając podniebienie ostateczne. Przegroda nosowa wzrasta ku dołowi i łączy się z dogłowową powierzchnią nowo utworzonego podniebienia.

Question 27

Punkt rozgraniczjący przednie i tylne deformacje wrodzone typu rozszczepów

Answer 27

Otwór przysieczny

Question 28

Deformacje występujące ku przodowi od otworu przysiecznego

Answer 28

• rozszczep wargi boczny
• rozszczep szczęki
• rozszczep między podniebieniem pierwotnym i ostatecznym

Wady te zależą od częściowego lub całkowitego niezrośnięcia się wyniosłości szczękowej z wyniosłością nosową przyśrodkową po jednej lub po obu stronach.

Question 29

Deformacje występujące ku tyłowi od otworu przysiecznego

Answer 29

• Deformacje występujące ku tyłowi od otworu przysiecznego są wynikiem niezrastania się płyt podniebiennych i zalicza się do nich rozszczep podniebienia i rozszczep języczka podniebiennego.

Question 30

Deformacje obejmujące rozszczepy biegnące ku przodowi i ku tyłowi

Answer 30

Rozszczepy przednie mogą występować w różnym nasileniu, od ledwie widocznych defektów czerwieni wargi, aż do rozszczepu dochodzącego do nosa. W cięższych przypadkach deformacja jest głębsza i wywołuje rozszczep szczęki. Rozszczep szczęki biegnie między zębem siecznym bocznym i kłem. Często sięga do otworu przysiecznego.

Question 31

Środkowy rozszczep wargi

Answer 31

Rozszczep wargi środkowy jest wynikiem niecałkowitego zrośnięcia wyniosłości nosowych środkowych wzdłuż linii pośrodkowej

Question 32

Z jakich zawiązków powstaje ząb?

Answer 32

Ząb powstaje z dwóch zawiązków:

– Ektodermalnego (narząd szkliwotwórczy)

– Mezenchymatycznego

• mezenchymatyczna brodawka zębowa – miazga, zębina;
• mezenchyma woreczka zębowego – cement, ozębna

Question 33

Stadia rozwoju zęba

Answer 33

1. Stadium listewki zębowej
2. Stadium pączka
3. Stadium czapeczki
4. Stadium dzwonu
5. Stadium formowania zębiny i szkliwa

Question 34

Rozwój korzenia zęba

Answer 34

Nabłonkowa pochewka korzenia (Hertwiga) powstaje z nabłonka wewnętrznego i zewnętrznego aparatu szkliwotwórczego

Question 35

Wyrzunanie zęba - erupcja

Answer 35

Przesuwanie się zębów z wnętrza kości szczęki do pozycji funkcjonalnej w jamie ustnej.

• Przesuwanie zęba wymaga resorpcji kości nad koroną i kościotworzenia od strony formującego się korzenia.
• Kierunek erupcji wyznacza tor wyrzynania (kanał erupcyjny), łączący kryptę kostną wokół zawiązka z powierzchnią jamy ustnej

Question 36

Tor wyrzynania zębów

Answer 36

• zębów mlecznych – na bazie resorpcji przyległej kości;
• zębów stałych - na bazie resorpcji korzeni zębów mlecznych

Question 37

Hipoplazja szkliwa i jej przyczyny

Answer 37

Ubytek prawidłowej warstwy szkliwa

Powodowana przez:

• niewystarczającą ilość substancji potrzebnej do formowania matrix lub mineralizacji
• zakłócenie funkcjonowania komórek szkliwotwórczych