Rozwój układu pokarmowego

Question 1

Z czym połączona jest początkowo rozwijająca się endoderma?

Answer 1

z pęcherzykiem żółtkowym

Question 2

W wyniku czego powtaje jelito pierwotne?

Answer 2

W wyniku głowowo-ogonowego i bocznego fałdowania zarodka część endodermy wytwarza jelito pierwotne

Question 3

Jelito pierwotne wytwarza ślepo zakończoną cewę:

Answer 3

• w części głowowej – jelito przednie
• w części środkowej – jelito środkowe
• w części ogonowej – jelito tylne

Question 4

Gdzie przenoszony jest region sercowy?

Answer 4

Region sercowy jest przenoszony na stronę brzuszną rozwijającego się jelita

Question 5

Co powstaje z jelita pierwotnego?

Answer 5

• Jelito gardłowe (gardło) – przebiega od błony ustno-gardłowej do uchyłka kratniowo-tchawiczego. Jest ono częścią jelito przedniego
• Jelito przednie (pozostała część) – od cewy gardłowej do miejsca wypączkowania uchyłku wątrobowego
• Jelito środkowe – od zawiązka wątroby dochodzące do granicy 2/3 bliższych i 1/3 dalszej okrężnicy poprzecznej

Jelito środkowe pozostaje tymczasowo połączone z pęcherzykiem żółtkowym

• Jelito tylne – od 1/3 poprzecznicy do błony stekowej

Question 6

22 dzień

Answer 6

Z endodermy zaczynają formować się związane z jelitem zawiązki organów (płuca, wątroba, trzustka)

Połączenie pomiędzy jelitem środkowym a pęcherzykiem żółtkowym zwęża się

Question 7

Co powstaje z endodermy?

Answer 7

Z endodermy powstaje nabłonkowa wyściółka przewodu pokarmowego. Endoderma daje również początek wątrobie i trzustce

Question 8

Z czego powstają składniki mięśniowe i otrzewnowe ścian?

Answer 8

Składniki mięśniowe i otrzewnowe ścian powstają z mezodermy (mezenchymy) trzewnej

Question 9

Jelito środkowe pod koniec pierwszego miesiąca

Answer 9

Jelito środkowe pozostaje połączone z pęcherzykiem żółtkowym za pomocą przewodu żółtkowego

Question 10

Krezka grzbietowa

Answer 10

W 5. tygodniu na krezce grzbietowej zawieszone zostają ogonowa część jelita przedniego, jelito środkowe i większość jelita tylnego:

• krezka grzbietowa żołądka (sieć większa)
• krezka grzbietowa dwunastnicy
• krezka właściwa (krezka grzbietowa pętli jelita czczego i krętego)
• krezka grzbietowa okrężnicy

Question 11

Krezka brzuszna

Answer 11

Znajduje się w okolicy końcowej części przełyku, żołądka i górnej części dwunastnicy

• sieć mniejsza
• więzadło sierpowate

Question 12

Co powstaje z jelita przedniego?

Answer 12

• przełyk
• żołądek
• Dwunastnica do ujścia przewodu żółciowego
• Wątroba i pęcherzyk żółciowy
• trzustka
• Dolna część układu oddechowego

Question 13

4 tydzień

Answer 13

• Pojawia się pączek płucny na brzusznej ścianie jelito przedniego
• Oddzielenie uchyłka oddechowego od grzbietowej części jelita przedniego przez przegrodę tchawiczo-przełykową
• Żołądek pojawia się jako wrzecionowate rozszerzenie jelita przedniego

Question 14

5 tydzień

Answer 14

• Przełyk wydłuża się

Question 15

Żoładek

Answer 15

Żołądek pojawia się jako wrzecionowate rozszerzenie jelita przedniego

1. Obraca się o 90° zgodnie z ruchem wskazówek zegara wokół osi podłużnej. W trakcie tego obrotu powstaje krzywizna większa i mniejsza
2. Żołądek obraca się wokół osi przednio-tylnej

• Obrót żołądka wokół osi podłużnej pociąga krezkę grzbietową żołądka w lewo – tworzy się przestrzeń za żołądkiem – torba sieciowa, a krezkę brzuszną w prawo (5 tydzień rozwoju)
• Pojawia się zawiązek śledziony (dzielące się komórki mezodermy) między blaszkami krezki grzbietowej żołądka (5 tydzień rozwoju)
• krezka grzbietowa żołądkowa wydłuża się, a część między śledzioną i grzbietową linią pośrodkową zespala się z otrzewną tylnej ściany jamy brzusznej
• Śledziona połączona jest ze ścianą ciała przez więzadło śledzionowo-nerkowe i z żołądkiem przez więzadło żołądkowo-śledzionowe

Question 16

Sieć większa

Answer 16

• W trakcie obrotu żołądka dwunastnica zostaje przesunięta z położenia pośrodkowego na prawą stronę jamy brzusznej
• Prawa powierzchnia krezki grzbietowej dwunastnicy scala się z otrzewną
• Prawa powierzchnia krezki grzbietowej dwunastnicy i otrzewna zanikają (krezka grzbietowa dwunastnicy pozostaje jedynie w okolicy odźwiernika). Dwunastnica (wraz z głową trzustki) zajmują położenie zaotrzewnowe (z wyjątkiem opuszki dwunastnicy - wewnątrzotrzewnowo).
• Światło dwunastnicy zarasta (2 miesiąc), jednak wkrótce dochodzi do rekanalizacji

Question 17

Wątroba i pęcherzyk żółciowy

Answer 17

• W 3. tygodniu pojawia się zawiązek wątroby – uwypuklenie nabłonka endodermy w dystalnej części jelita przedniego
• Tworzy się przewód żółciowy poprzez zwężenie połączenia między uchyłkiem wątrobowym i dwunastnicą. Na brzusznej powierzchni przewodu żółciowego tworzy się pęcherzyk żółciowy i przewód pęcherzykowy.
• Endodermalne sznury wątrobowe różnicują się do hepatocytów i komórek wyściełających przewody żółciowe. Z mezenchymy przegrody poprzecznej powstają komórki hematopoetyczne, komórki Browicza-Kupffera i komórki tkanki łącznej
• Wraz z wzrostem wątroby przegroda poprzeczna leżąca między wątrobą i jelitem przednim tworzy sieć mniejszą, natomiast przegroda poprzeczna między wątrobą i przednią częścią jamy brzusznej tworzy więzadło sierpowate. Po wytworzeniu otrzewnowego połączenia między jelitem przednim i przednią ścianą jamy brzusznej tworzą one krezkę brzuszną.
• Mezenchyma na powierzchni wątroby różnicuje się w otrzewną trzewną z wyjątkiem powierzchni czołowej – tu wątroba ma kontakt z resztą pierwotnej przegrody poprzecznej. Ta część przegrody, która składa się z gęsto rozmieszczonej mezenchymy, utworzy środek ścięgnisty przepony. Powierzchnia wątroby, która styka się z przyszłą przeponą, nigdy nie jest pokryta otrzwną – pole nagie wątroby.
• Podczas proliferacji sznurów wątrobowych z przegrody poprzecznej powstają: otrzewna wątroby, więzadło sierpowate i sieć mniejsza
• W wolnym brzegu więzadła sierpowatego znajduje się żyła pępowinowa
• Więzadło wątrobowo-dwunastnicze (wolny brzeg sieci mniejszej) łączący dwunastnicę i wątrobę zawiera przewód żółciowy, żyłę wrotną i tętnicę wątrobową)
• Wolny brzeg ogranicza również od góry otwór sieciowy (Winslowa)
• Około 12. tygodnia wątroba zaczyna produkować żółć

Question 18

Trzustka

Answer 18

Trzustka powstaje z:

• zawiązka brzusznego (znajduje się blisko przewodu żółciowego)
• zawiązka grzbietowego (znajduje się w krezce grzbietowej) Jelito przednie – trzustka
• Zawiązek brzuszny przemieszcza się w kierunku grzbietowym
• Miąższ i przewody wyprowadzające obu zawiązków łączą się ze sobą
• Zawiązek brzuszny tworzy wyrostek haczykowaty i dolną część głowy trzustki
• Zawiązek grzbietowy tworzy pozostałą część trzustki
• Główny przewód trzustkowy tworzony jest przez dystalną część przewodu trzustkowego grzbietowego i przez cały przewód trzustkowy brzuszny
• Część proksymalna przewodu trzustkowego grzbietowego zarasta albo pozostaje jako dodatkowy przewód trzustkowy (Santoriniego)

Question 19

Co powstaje z jelita środkowego?

Answer 19

Z jelita środkowego powstają:

• Dolna część dwunastnicy
• Jelito kręte i jelito czcze
• Kątnica i wyrostek robaczkowy
• Okrężnica wstępująca
• Przednia część okrężnicy poprzecznej

Question 20

Rozwój jelita

Answer 20

• Dochodzi do wytworzenia pierwotnej pętli jelitowej, które jest efektem wydłużania się jelita i jego krezki
• Głowowe ramię pętli: dystalna część dwunastnicy, jelito czcze i część jelita krętego
• Ogonowe ramię pętli: jelito kręte, kątnica, wyrostek robaczkowy, okrężnica wstępująca i proksymalna część okrężnicy poprzecznej
• Podczas 6. tygodnia rozwoju pętle jelita przemieszczają się do pozazarodkowej jamy ciała w sznurze pępowinowym (fizjologiczna przepuklina)
• W trakcie wydłużania się pierwotna pętla jelitowa obraca się wokół osi wyznaczonej tętnicą krezkową górną. Obrót jest przeciwny do ruchu wskazówek zegara i wynosi ok. 270 stopni. Nawet w trakcie obrotu pętla jelita cienkiego wydłuża się, a jelito czcze i kręte wytwarzają liczne zwoje pętli. Obrót o 90 stopni dokonuje się podczas powstawania fizjologicznej przepukliny, a obrót o pozostałe 180 stopni zachodzi podczas powrotu pętli jelita cienkiego do jamy brzusznej
• W 10. tygodniu rozpoczyna się powrót pętli z przepukliny do jamy brzusznej. Proksymalna część jelita czczego, która pierwsza wraca do jamy brzusznej , leży po lewej stronie jamy brzusznej. Pętle powracające później stopniowo zajmują położenie coraz bardziej po prawej stronie.
• Zawiązek jelita slepego pojawia się jako małe stożkowate poszerzenie ogonowego ramienia pierwotnej pętli jelitowej . Jest to ostatnia część, która wraca do jamy brzusznej. W trakcie przemieszczania dystalny koniec zawiązka kątnicy tworzy mały uchyłek – wyrostek robaczkowy.
• po zajęciu przez część wstępującą i zstępującą okrężnicy ostatecznego położenia, ich krezki naciskają na otrzewną tylnej ściany jamy brzusznej. Następuje połączenie się ich ze sobą. Okrężnica wstępująca i zstępująca są na stałe zakotwiczone w położeniu zaotrzewnowym.
• Krezka okrężnicy poprzecznej łączy się z tylną ścianą sieci większej. Linia przyczepu sięga od zgięcia wątrobowego okrężnicy wstępującej do zgięcia śledzionowego okrężnicy zstępującej.
• Krezka pętli jelita czczego i krętego rozciąga się od miejsca, w którym dwunastnica staje się wewnątrzotrzewnowa do połączenia krętniczo-kątniczego

Question 21

Co powstaje z jelita tylnego?

Answer 21

• Dystalna jedna trzecia okrężnicy poprzecznej
• Okrężnica zstępująca
• Esica
• Odbytnica
• Górna część kanału odbytu

Question 22

Rozwój jelita tylnego

Answer 22

• jelito tyle uchodzi do tylnej części steku (przyszły kanał odbytowo-odbytniczy), omocznia wnika do przyszłej zatoki moczowo-płciowej
• Przegroda moczowo-odbytowa powstaje z mezenchymy położonej między omocznią i jelitem tylnym
• Pod koniec 7.tygodnia błona stekowa ulega rozerwaniu , tworząc otwór odbytu dla jelita tylnego i brzuszny otwór dla zatoki moczowo-płciowej. Między nimi koniuszek przegrody moczowo-odbytowej tworzy ciało kroczowe
• Górna część kanału odbytu pochodzi z endodermy jelita tylnego, dolna z ektodermy położonej wokół prostnicy omocznia stek Błona stekowa Jelito tylne Przegroda moczowo-odbytowa Pierwotna zatoka moczowo-płciowa Błona moczowo-płciowa Pęcherz moczowy Ciało kroczowe Błona odbytowa Kanał odbytowo-odbytniczy prostnica Jelito tylne
• powstaje dołek odbytowy poprzez proliferację i wpuklenie się ektodermy położonej wokół prostnicy
• Zanik błony stekowej (odbytowej) prowadzi do ustanowienia łączności między górną i dolną częścią kanału odbytu
• Linia grzebieniowa wyznacza połączenie między częściami endo- i ektodermy kanału odbytu. W linii tej następuje zmiana nabłonka z jednowarstwowego walcowatego na wielowarstwowy płaski

Question 23

Wady rozwojowe

Answer 23

Atrezja (zarośnięcie przełyku) oraz przetoka tchawiczo-przełykowa są wynikiem spontanicznego przesunięcia przegrody tchawiczo-przełykowej do tyłu albo jakiegoś czynnika mechanicznego naciskającego do przodu na ścianę grzbietową jelita przedniego

Zwężenie odźwiernika - jest wynikiem przerostu warstwy okrężnej, a w mniejszym stopniu warstwy podłużnej, mięśni żołądka w okolicy odźwiernika

Zarośnięcie (atrezja) zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych - brak rekanalizacji

Trzustka obrączkowata – powstaje w wyniku nieprawidłowego przemieszczenia lewej części zawiązka brzusznego trzustki, przez co dwunastnica zostaje otoczona tkanką trzustki

Przepuklina pepowinowa – polega na powstaniu przepukliny trzewi jamy brzusznej wskutek obecności poszerzonego pierścienia pępowinowego. Przyczyną tej wady jest brak powrotu jelit do jamy ciała z fizjologicznej przepukliny pepowinowej

Wytrzewienie – odnosi się do wysunięcia się zawartości jamy brzusznej przez ścianę ciała bezpośrednio do jamy owodni. Przyczyną tej wady jest nieprawidłowe zamknięcie ściany ciała wokół szypuły łączącej

Nieprawidłowości przewodu żółtkowego – niewielka część przewodu żółtkowego zostaje zachowana, tworząc uwypuklenie jelita krętego, tzw. uchyłek Meckela

Wady obrotu jelita – nieprawidłowy obrót jelit może prowadzić do skrętu jelit i ograniczać dopływ krwi