Rozwój, budowa i funkcje układu nerwowego Flashcards
Na czym polega rozwój filogenetyczny?
To rozwój międzygatunkowy. Porównanie budowy i czynności układu nerwowego u zwierząt na różnych szczeblach ewolucji. Możliwość badania prostszych organizmów i przenoszenia wiedzy na organizmy bardziej złożone
Na czym polega rozwój ontogenetyczny?
Rozwój ontogenetyczny (wewnątrzgatunkowy):
- badanie powstawania komórek nerwowych w życiu zarodkowym, rozwój mózgu i rdzenia kręgowego
- w życiu płodowym aż do urodzenia, a następnie kształtowanie się funkcji mózgu w okresie dojrzewania
Z czego zaczyna się kształtować zalążek układu nerwowego u ssaków?
Z ektodermy
Jak przebiega rozwój układu nerwowego u ssaków?
Zalążek układu nerwowego zaczyna się kształtować z ektodermy → tworzy się tzw. płytka nerwowa. Potem to zaczyna się przekształcać i pojawia się takie uwypuklenie - to zalążek dla tzw. rynienki nerwowej. W kolejnych etapach nasz organizm się zamyka, tworząc naskórek, a wewnątrz tworzy się cewa nerwowa. Cewa nerwowa zaczyna się przekształcać → tworzą się tzw. pęcherzyki pierwotne: przodomozógwowie, śródmózgowie i tyłomózgowie. Potem następują kolejne zróżnicowania - przodomózgowie na kresmózgowie i międzymózgowie, tyłomózgowie w móżdżek i elementy pnia mózgu.
Co powstaje w wyniku przeształceń cewy nerwowej?
Pęcherzyki pierwotne: przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie.
Na co różnicuje się przodomózgowie?
Na kresomózgowie i międzymózgowie
Jakie mamy pęcherzyki wtórne i z czego się wykształcają?
Kresomózgowie i międzymózgowie wykształcają się z przodomózgowia oraz tyłomózgowie wtórne i rdzeniomózgowie wykształcają się z tyłomózgowia
Czym jest proliferacja?
Powstawanie nowych neuronów
Jaki jest schemat proliferacji?
schemat: najpierw kształtują się komórki macierzyste, część z nich zaczyna się różnicować w tzw. prymitywne neurony, a więc takie, które nie do końca są w stanie generować impulsy i komunikować się z innymi neuronami. Potem przekształcają się w neurony właściwe
Czym jest migracja neuronów?
neurony przemieszczają się w kierunku punktów docelowych → zaprogramowane genetycznie mechanizmy kształtują nasz mózg, to przemieszczanie nie jest przypadkowe
Jak neurony mogą się przemieszczać?
mogą się przemieszczać promieniście i obwodowo
Czym jest róznicowanie?
- kształtowanie specyfiki komórek nerwowych
- wytwarzanie aksonów (najpierw) i dendrytów (później)
- neurony zmieniają się w zależności od otoczenia - różne miejsca układu nerwowego = inna budowa
Co powstaje najpierw - aksony czy dendryty?
Aksony
Czym jest mielinizacja?
powstawanie osłonki mielinowej przez komórki glejowe - ten proces trwa wiele lat
Jaki jest schemat mielinizacji?
- schemat: najpierw rozwijają się osłonki mielinowe w rdzeniu kręgowym, potem tyłomózgowie → śródmózgowie → przodomózgowie
- najpóźniej osłonki mielinowe powstają w korze mózgowej - ok. 30 roku życia
Czym jest Synaptogeneza?
Powstawanie nowych synaps
Jaki jest schemat synaptogenezy?
- proces trwa przez całe życie, ważne jest odpowiednie środowisko w układzie nerwowym, które stymuluje powstawanie nowych synaps
- mózg jest plastyczny - pozwala na wykorzystywanie wiedzy, doświadczenia, umiejętności, abyśmy mogli lepiej wpływać na środowisko zewnętrzne
Czym jest stożek wzrostowy?
takie miejsce w aksonie, które jest aktywne w czasie wzrostu aksonu, nie tworzy jeszcze połączeń z innymi komórkami.
Na czym polegał eksperyment Sperry’ego na traszkach
- Z przedniej części siatkówki neurony trafiają do tylnej części pokrywki. Z części grzbietowej do brzusznej.
- Starano się sprawdzić czy możliwa jest regeneracja neuronów - okazało się, że tak.
- W manipulacji odwrócono w odbiciu lustrzanym gałkę oczną u traszki. Gdy odbudowywały się neurony, to nie były uwarunkowane odwróconą lokalizacją, tylko lokalizacją pierwotną → po po odwróceniu oka część obecnie górna siatkówki nie wysyła do dolnej części pokrywy, tylko tak jak było pierwotnie - do górnej. Ważną rolę w tym odgrywają substancje chemiczne, warunkujące to, że neurony z jednej części siatkówki idą do innej części pokrywy. Ta część pokrywy w mózgu wysyła sygnał do regeneracji neuronów, ale konkretnych neuronów → konkretne neurony łączą się z konkretnymi substancjami chemicznymi i są wysyłane do konkretnych części.
Jaki jest schemat rozrostu neuronów?
- Schemat działania substancji: neurony mają białka na aksonach → białka te są przyciągane przez jedne substancje i odpychane przez inne substancje. Zapobiega to temu, żeby aksony rozwijaly się w nieodpowiednie miejsca.
- Akson podąża tak przyciąganą substancją do tzw. „punktu pośredniego”, następnie staje się
niewrażliwy na tą substancję i podąża za inną i ostatecznie dociera do tzw. „punktu docelowego” - ostatnim etapem jest rozdzielanie aksonu na powierzchni „punktu docelowego” zgodnie
z gradientem stężeń (im więcej substancji wpływającej na rozrost neuronów tym większe prawdopodobieństwo otrzymania wypustki) → tworzą się konkretne połączenia
Co kieruje procesami współzawodnictwa neuronów?
czynniki neurotroficzne (czynniki wzrostu neuronów)
Jaki jest schemat współzawodnictwa neuronów?
Schemat: narząd docelowy wytwarza czynnik wzrostu → czynnik wzrostu łączy się z receptorem aksonu → czynnik wzrostu i receptor tworzą kompleks, który zostaje wchłonięty do aksonu → wstecznym transportem aksonalnym trafia do ciała neuronu → ciało neuronu wytwarza białka → białka te budują cytoszkielet i rozbudowują akson.
Na czym polega darwinizm neuronalny?
- na początku jest dużo neuronów i synaps
- w procesie selekcji jedne synapsy są wzmacniane a inne osłabiane, co powoduje, że są odrzucane
- efektem jest pozostawienie najlepiej funkcjonujących aksonów
- aksony które nie zdołają utrzymać synaps są eliminowane
Czym jest NFG?
Czynnik wzrostu nerwów. Stymuluje wzrost nerwów, głównie współczulnych i czuciowych.
Czym jest BDNFT?
Czynnik troficzny pochodzenia mózgowego. Stymuluje wzrost neuronów czuciowych, neuronów cholinergicznych i dopaminergicznych.
