RL Enkelletsel Flashcards
1
Q
Beschrijf acuut enkelletsel
A
Inversieletsel
2
Q
Wanneer spreken wij van functionele instabiliteit?
A
Als na inversieletsel restklachten blijven bestaan in de vorm van giving-way & recidiverend zwikken
3
Q
Hoe lang duurt de behandeling in het algemeen bij acuut enkelletsel?
A
0-6 weken
4
Q
Hoe lang duurt de behandelijk bij sport specifiek voor inversieletsel?
A
12 weken
5
Q
Wat zijn de signs & symptoms van acuut enkelletsel?
A
Pijn laterale zijde enkel (bij forse inversie ook mediale)
Zwelling laterale zijde (kan ook mediale zijde door bot-op-bot compressie)
Eventuele haematros
6
Q
Wat zijn prognostische factoren (belemmerende factoren) voor een acuut enkelletsel?
A
- Relevante nevenpathologie die ‘‘normaal’’ herstel belemmert (artrose)
- Sterk uit de hand gelopen ontstekingsreactie
- Niet te verklaren pijn die PT op geen enkele manier onder controle heeft
- Onvoldoende aanpassing van houdings- + bewegingsgedrag v/d PT
- Angst om te belasten
- Recidief en/of;
- Pre-existent instabiele enkel
7
Q
Waarvoor zet je de Ottowa Ankle rules (OAR) in?
A
Om te kijken of er indicatie is voor rontgenfoto. Kan sprake zijn van een fractuur
8
Q
Wanneer kan je de OAR inzetten?
A
In de acute fase –> 0-7 dagen na trauma
9
Q
Wat houdt de OAR in?
A
- Onvermogen enkel te belasten (4 stappen, 2x2, zonder hulp)
- Pijn bij palpatie dorsale/caudale zijde laterale malleolus (onderste 6cm)
- Pijn bij palpatie dorsale/caudale zijde mediale malleolus (onderste 6cm)
- Pijn bij palpatie van basis MTP 5
- Pijn bij palpatie Os. Naviculaire
10
Q
Wat zijn overige onderzoeksbevindingen die verdenking op fractuur in middenvoet geven?
A
- Asdrukpijn in voorvoet of hiel
- Drukpijn op verloop v/d fibula
11
Q
Wat zijn de signs & symptoms bij functionele instabiliteit?
A
Restklachten na inversieletsel in de vorm van giving-way + recidiverend zwikken
Klachten na langdurig belasten:
- Pijn
- Zwelling
- Gewrichtsstijfheid
Acute pijn & zwelling zijn MINDER prominent aanwezig
12
Q
Waar kan functionele instabiliteit van de enkel toe leiden?
A
- Ongewenst aangepast gedrag
- Afwijkend gangpatroon
- Vermijden ADL
- Problemen met activiteiten op werk/sporten
13
Q
Wat zijn risicofactoren op het ontstaan van functionele instabiliteit?
A
- Mechanische instabiliteit (laxiteit kapsel-bandapparaat)
- Verstoorde proprioceptie
- Verminderde spierkracht
- Vertraagde reactietijd van spieren
- Chronische synovitis
- Verminderde dorsaalflexie
- Inadequate wijze van omgaan met klachten + angst & onzekerheid over stabiliteit
14
Q
Wat zijn rode vlaggen bij functionele instabiliteit?
A
- Drukpijn sinus tarsi
- Aanhoudende synovitis
15
Q
Wat zijn differentiaaldiagnostiek bij chronische enkelklachten (zowel functioneel/acuut)
A
- Distaal tibiofibulair syndesmoseruptuur
- (Osteo) Chondrale laesies osteofyten met/zonder inklemming (sprake van restklachten na inversieletsel)
- Inklemming (weke delen) littekenweefsel
- Loose bodies osteochondritis dissecans (sprake van restklachten na inversieletsel)
- Sinus tarsi syndroom (sprake van restklachten na inversieletsel)
- Artrose (Kan ook zonder inversieletsel optreden)
16
Q
Welke meetinstrumenten worden gebruikt bij enkelletsel?
A
- Ottowa ankle rules
- Functiescore de Bie
- PSK
- Ganganalyse lijst van Nijmegen (GALN)
17
Q
Waarvoor dient Functiescore de Bie?
A
In kaart brengen van prognose van herstel na inversieletsel?
18
Q
Wat zegt score >40 bij Functiescore de Bie?
A
Licht letsel (geen behandeling nodig, informeren/adviseren)
19
Q
Wat zegt score <40 bij Functiescore de Bie/
A
Ernstig letsel –> behandeling nodig
20
Q
Wanneer kan je Functiescore de Bie afnemen?
A
0-5 dagen na trauma
21
Q
Hoeveel fasen heeft het herstelproces bij acuut enkelletsel?
A
5
22
Q
Wat houdt fase 1 in van herstelproces bij acuut enkelletsel?
A
- Ontstekingsfase
- 0-3 dagen
Pijn in rust
Zwelling + hematoom
Geen volledige steunname
23
Q
Wat houdt fase 2 in van herstelproces bij acuut enkelletsel?
A
- Proliferatiefase
- 4-10 dagen
Voet actief naar nulstand mogelijk
Zwelling afgenomen
Steunname, maar nog geen volledige afwikkeling
Eventuele bewegingsangst
24
Q
Wat houdt fase 3 in van het herstelproces bij acuut enkelletsel?
A
- Vroege remodelleringsfase
- 11 - 21 dagen
Hematoom nog aanwezig
Normale afwikkeling v/d voet
Pijn + bewegingsangst in ADL
25
Wat houdt fase 4 in van het herstelproces bij acuut enkelletsel?
- Late remodelleringsfase (transfer 1: gewenste belastbaarheid in ADL + werk)
- 3-6 weken
Hematoom afwezig
Dorsale flexie mogelijk
Pijn en/of bewegingsangst in ADL-/sportacitiviteit
26
Wat houdt fase 5 in van het herstelproces bij acuut enkelletsel?
- Transfer 2: Gewenste belastbaarheid bij hoog/(top)sportniveau
- 6-8 a 12 weken
27
Wat zijn de behandeldoelen van fase 1: ontstekingsfase?
- Reductie van pijn & zwelling
- Circulatieverbetering
- Bevorderen partiële belasting
28
Wat zijn de verrichtingen in fase 1 ontstekingsfase?
- Voorlichting
- Adviseren
- Oefenen van functie
- Bandage
- Tape/brace
29
Wat voor voorlichting geef je in fase 1 ontstekingsreactie?
Info over aard + ernst van enkelbandletsel & verwachten normale herstel
30
Wat voor advies geef je in fase 1 ontstekingsreactie?
- Adviseer rust te nemen + voet hoog te leggen, indien gewenst koudapplicatie (15-20 min, 1-3x per dag)
- Adviseer belasten op geleide van pijn, evt met elleboogkrukken
- Adviseer ontlastende maatregelen te nemen op werk
- Voorlopig niet sporten
31
Wat doe je oefenen van functies in fase 1?
Laat PT binnen pijngrens, voet + tenen bewegen --> circulatie te verbeteren
32
Mag je in fase 1 tape/brace aanleggen? (acuut enkelletsel)
Nee, er is nog te veel zwelling
| Bij sportspecifiek wel mogelijk
33
Wat zijn de behandeldoelen in fase 2: proliferatiefase bij acuut enkelletsel?
Herstel van functies + activiteiten & opbouw v/d belasting
34
Wat zijn de verrichtingen in fase 2: proliferatiefase? (acuut enkelletsel)
Adviseren
Oefenen van functies & activiteiten
Tape/brace
35
Wat voor advies geef je in fase 2? (acuut enkelletsel)
- Lopen op geleide van pijn, evt met krukken. Stimuleer symmetrische belasting & actieve afwikkeling v/d voet steeds meer, maar voorkom van toename ontstekingssymptomen
- Werkzaamheden te hervatten zodra normale afwikkeling mogelijk is
36
Wanneer wordt een symmetrisch looppatroon mogelijk geacht? (acuut enkelletsel)
na 4-10 dagen
37
Wat doe je bij oefenen van functies en activiteiten in fase 2? (acuut enkelletsel)
- Oefen bewegelijkheid (inclusief dorsaalflexie), actieve stabiliteit, coördinatie & lopen. Let op een zo functioneel mogelijk belasting v/d enkel tijdens ADL
- Laat (maximale) sporters met vervangende arbeid starten om conditie en/of spierkracht op niveau te houden
38
Wanneer mag je tape/brace gebruiken in fase 2? (acuut enkelletsel
Als zwelling voldoende verminderd is
39
Wat zijn de behandeldoelen van fase 3: vroege remodelleringsfase? (acuut enkelletsel)
- Verbeteren spierkracht
- Verbeteren actieve (functionele) stabiliteit
- Verbeteren bewegelijkheid
- Verbeteren verplaatsen
40
Wat zijn de verrichtingen bij fase 3: vroege remodelleringsfase? (acuut enkelletsel)
- Voorlichting
- Oefenen van functies + activiteiten
- Tape/brace
41
Wat voor voorlichting geef je in fase 3? (acuut enkelletsel)
- Info over mogelijke preventie maatregelen (tape/brace) bij hervatten zwaardere belasting
- Beoordeel of schoeisel geschikt is voor desbetreffende sport + ondergrond
42
Wat doe je bij oefenen functies & activiteiten in fase 3 (acuut enkelletsel)?
- Oefen evenwicht, spierkracht, bewegelijkheid + verplaatsing --> streef naar symmetrisch looppatroon
- Train dynamische stabiliteit. Begin zodra belastbaarheid dit toelaat met actief belaste oefeningen, voornamelijk gericht op evenwicht + coordinatie. Voer moeilijkheidsgraad op + belasting progressief op
- Geef HWO
43
Wat zijn de behandeldoelen in fase 4: Late remodelleringsfase (transfer 1) (acuut enkelletsel?
- Bevorderen regionale belastbaarheid
| - Bevorderen loopvaardigheid, traplopen & vaardigheden voor werk
44
Wat zijn de verrichtingen in fase 4 (acuut enkelletsel)?
Oefenen & sturen van functies + activiteiten
45
Wat doe je bij oefenen & sturen van functies + acitiviteiten in fase 4?
- Oefen coordinatie bij uitvoeren vaardigheden (huppen, springen, etc)
- Stel oefenschema op met als einddoel --> normale belasting
- Zorg voor progressieve opbouw
- Zet oefenen ter bevordering v/d coordinatie in uiteenlopende situaties voort
- Geef HWO
46
Wat doe je voor verrichtingen in fase 5 transfer 2 (6-12 weken) (acuut enkelletsel)
Oefenen & sturen van functies + activiteiten bij prestatiegerichte + maximale sporters:
- Continueer behandeling totdat noodzakelijk geachte niveau van belastbaarheid bereikt is
- Stel individueel behandel- + trainingsprogramma op dat specifiek gericht is op niveau + sporttak v/d sporter
- Belangrijk: Bouw voldoende rust- + herstelmomenten in binnen + tussen trainingen
47
Wat zijn doelstellingen bij functionele instabiliteit?
PT zelf leren om te ''doseren'', dit is het afstemmen v/d belasting op belastbaarheid van enkelgewricht om daarna belasting naar hoger niveau te brengen, waarbij voortdurdend aandacht wordt besteed aan reactie op belasting
Herstel normale dynamisch gaan
Herstel van actieve stabiliteit:
- D.m.v. coordinatie + balanstraining
- D.m.v. training van kracht + uithoudingsvermogen
Herstel bewegelijkheid
48
Therapie bij functionele instabiliteit is alleerst gericht op?
Gangpatroon + ongestoorde enkelfunctie
49
Als gangpatroon en ongestoorde enkelfunctie zijn genormaliseerd, kan therapie zich meer gaan richten op...?
Activiteiten die plaatsvinden op hoger-ADL niveau
50
Intensivering van belastbaarheid vindt plaats door oefenvormen te laten oplopen in:
- Moeilijkheidsgraad
- Belasting
- Bewegingssnelheid
- Uithoudingsvermogen
- Dynamiek
51
Wat voor voorlichting & advies geef je bij functionele instabiliteit?
Informeer PT over te verwachten herstel
Instrueer PT over afstemmen v/d belasting in de ADL op geleide belastbaarheid v/d enkel & voer belasting op aan de hand van reacties.
- Leg hierbij uit dat pijn, zwelling, stijfheid & functieverlies tekenen kunnen zijn van overbelasting
Adviseer, indien gewenst, gebruik van tape/brace/bandage
Bespreek belang thuis oefenen, en benadruk hierbij belang van aandacht voor goed gangpatroon tijdens ADL
52
Wat doe je met oefenen van functie en activiteiten bij functionele instabiliteit?
Gangpatroon:
- Streef naar symmetrisch + dynamisch, om te voorkomen dat PT klachten onderhoudt
Coordinatie & balans:
- Oefen statisch evenwicht (balans) met toenemende moeilijkheidsgraad
- Zorg voor opbouw vam cyclische bewegingen naar niet-cyclisch
- Gebruik evt proprioceptieve tape om PT zich bewust te maken v/d enkel
Kracht & uithoudingsvermogen:
- Lokale krachttrainingen --> functionele situaties
- Voldoende rustmomenten
Snelheid:
- Voer snelheid op
- Zorg opbouw van cyclisch naar niet-cyclische bewegingen
Bewegelijkheid:
- Oefen, na iedere toename v/d passief/actief gewonnen bewegelijkheid, direct proprioceptie + stabiliteit
Tape/brace
