REPORTER 1: ANG MGA KULTURA NG LUMAD AT MORO

Question 1

Ano-ano ang mga Pangkat Etniko ang nabanggit sa Report ng Group 1:

Answer 1

1. Maguindanaon
2. Illonggo o Hiligaynon
3. Cebuano
4. Blaan
5. Tboli
6. Tagakaulo

Question 2

Ang isang kilalang grupo ng mga Muslim sa Mindanao, partikular sa mga lalawigan ng Maguindanao at Cotabato.

Answer 2

Maguindanaon

Question 3

isa sa mga pangunahing etnolinggwistikong grupo sa South Cotabato at General Santos City. Nagmigrate sa Mindanao noong kalagitnaan ng 1900s ay nagdala ng kanilang mga kaugalian at tradisyon sa lugar, na may malaking epekto sa kultura ng Kanlurang Visayas sa kanilang pamumuhay.

Answer 3

Ilonggo o Hiligaynon

Question 4

Ang kultura at tradisyon ng mga Maguindanaon ay malalim na nakaugat sa Islam, na nagsimula sa pagdating ng mga _______________ noong ika-14 na siglo.

Answer 4

Arabong misyonaryo

Question 5

Karaniwang sinasalita ang ___________, ang kanilang wika, sa Kanlurang Visayas, partikular sa mga lalawigan ng Iloilo at Negros Occidental.

Answer 5

Hiligaynon

Question 6

Kilala ang mga Ilonggo sa kanilang ________, pagiging ___________, at ang kanilang kakaibang pagkain ay kilala bilang _____________

Answer 6

-kagalakan
-magalang
-La Paz Batchoy

Question 7

Nagawa itatag ng mga Maguindanaon ang ____________ ng Maguindanao, na naging isang mahalagang sentro ng kapangyarihan sa lugar.

Answer 7

Sultanato

Question 8

isa sa pinakamalaking etnolinggwistikong grupo na matatagpuan sa General Santos City, South Cotabato, at Sarangani.

Answer 8

Cebuano

Question 9

Ang mga Cebuano ay nagsasalita ng Cebuano, isang pangunahing wika sa Mindanao at Visayas. Ang kanilang kultura at wika ay may malalim na koneksyon sa mga pangkat mula sa Central Visayas, partikular sa _________, ____________, at _________________

Answer 9

-Cebu
-Bohol
-Negros Oriental

Question 10

Kilala ang mga Cebuano sa pagiging __________, ________________, at sa mga kaugaliang malapit sa Visayan traditions, tulad ng mga ____________at __________________.

Answer 10

-masipag
-magalang
-piyesta
-relihiyosong pagdiriwang

Question 11

isang katutubong grupo sa kabundukan ng South Cotabato at
Sarangani, kilala sa kanilang makulay na kasuotan at masalimuot na burda. Sa larangan
ng etnolinggwistika, ang kanilang wika ay mahalagang daluyan ng kanilang kultura,
kaugalian, at pananaw sa mundo.

Answer 11

Blaan

Question 12

Ang tradisyunal na sining ng mga Blaan tulad ng ________________ at mga simbolikong disenyo ay nagpapakita ng malalim na koneksyon sa kanilang mga ninuno at kalikasan.

Answer 12

tabih (katutubong tela)

Question 13

isang katutubong pangkat na matatagpuan sa South Cotabato, partikular sa bayan ng Lake Sebu. . Kilala sila sa kanilang mayamang tradisyon sa sining, musika, at sayaw, pati na rin sa paggawa ng T’nalak, isang espesyal na hinabing tela na may simbolikong kahulugan.

Answer 13

Tboli

Question 14

Ang ____________ ay karaniwang ginagamit sa mga seremonya at pagdiriwang, na sumasalamin sa kanilang kultura at pagkakakilanlan

Answer 14

T’nalak

Question 15

isang katutubong komunidad na matatagpuan sa Sarangani at Sultan Kudarat. Kilala sila sa kanilang pagsisikap na mapanatili ang
kanilang tradisyonal na pamumuhay at mga kaugalian, na nagbibigay-diin sa kanilang
koneksyon sa kalikasan at kanilang mga ninuno. Ang kanilang mga ritwal, kasanayan
sa agrikultura, at mga lokal na sining ay nagpapakita ng kanilang mayamang kultura

Answer 15

Tagakaulo

Question 16

kilala sa kanilang masining na handog na mga habi at masalimuot o komplikadong ritwal

Answer 16

Blaan

Question 17

ang mga ________ naman ay tanyag sa kanilang mga makukulay na kasuotan at malikhaing sining

Answer 17

Tboli

Question 18

Sino ang nagsabi na ang mga Lumad ay tinutukoy bilang mga katutubong komunidad
sa Mindanao na may sariling mga wika, kultura, at tradisyon, na hiwalay sa mga Kristiyano at Muslim sa rehiyon.

Answer 18

Cristobal (Talas: Interdisiplinaryong Journal sa Edukasyong Pangkultura (Tomo 5) (2020))

Question 19

Ang LUMAD ay isang terminong Bisaya na nangangahulugang

Answer 19

“isinilang mula sa lupa”

Question 20

ang paggamit ng salitang “Lumad” ay unang
tinanggap ng mga miyembro ng ___________________________ noong _____________sa kanilang Unang Kongreso na ginanap sa ________________

Answer 20

-Lumad Mindanao Peoples Federation (LMPF)
-Hunyo 26, 1986
-Kidapawan, Cotabato

Question 21

Ang lumad ay ginamit upang tukuyin ang mga ____________________ at ________________

Answer 21

-Indigenous Cultural Communities (ICCs)
-Indigenous Peoples (IPs).

Question 22

Porsyento ng mga lumad sa bahagi ng Mindanao at CAR

Answer 22

Mindanao: 61%
CAR: 33%
Visayas: 6% (not stated sa docs pero 61+33 = 94 lang man so naa pay 6)

Question 23

Noong 1997, ipinasa ang _________________ upang protektahan ang mga karapatan ng mga katutubo at ang kanilang mga ninunong lupain

Answer 23

“Indigenous Peoples Rights Act” (IPRA)

Question 24

Dahil sa patuloy na kahirapat at diskriminasyon itinuturing ang mga Lumad bilang _______________________ sa mundo.

Answer 24

pinakamahihirap na minoryang grupo

Question 25

Ang mga Tboli ay matatagpuan at ang kanilang pangunahing tirahan ay nasa paligid ng _____________, _______________ at ________________

Answer 25

-Lawa Siluton -Lawa Sebu -Lawa Lahit

Question 26

Lawa Siluton

Answer 26

pinakamalalim

Question 27

Lawa Sebu

Answer 27

pinakamalaki

Question 28

Lawa Lahit

Answer 28

pinakamaliit

Question 29

Bilang bahagi ng mga Austronesian, ang T'boli ay may kaugnayan sa lahi ng Proto-Malay na dumating sa Mindanao sa pamamagitan ng mga sinaunang sasakyang pandagat na kilala bilang "_____________."

Answer 29

balangay

Question 30

Ang pangalang "T'boli" ay nagmula sa mga salitang "___________"

Answer 30

Tau bi/bil

Question 31

Tau

Answer 31

Tao

Question 32

Bil

Answer 32

Burol o Dalisdis

Question 33

Ang pangalang "T'boli" ay nangangahulugang __________________________

Answer 33

mga taong naninirahan sa mga burol

Question 34

Ano-ano ang pangunahing hanap-hanap buhay ng mga Tboli

Answer 34

-pagsasaka, -pangingisda, -pangangaso -Paghahabi (T'nalak)

Question 35

Ang T'nalak ay gawa sa tela na nagmula sa ___________ na may mga disenyo batay sa mga pangarap ng mga gumagawa nito

Answer 35

Abaka

Question 36

Ang mga T'boli ng Lake Sebu sa Timog Cotabato ay bantog sa kanilang sinaunang sining ng paghahabi ng t'nalak, isang abaka na tela na may mga disenyo na pinaniniwalaang nagmumula sa mga panaginip ng mga tagahabi, kaya sila ay tinaguriang "______________."

Answer 36

dreamweavers

Question 37

Ang mga telang t'nalak ay ginagawa sa pamamagitan ng ________, na nangangahulugang "itali" o "gawing buhol" sa wikang Indones, kung saan ang mga hibla ng abaka ay tinatahi at binubuhol upang makabuo ng masalimuot na disenyo bago pa man ito habiin.

Answer 37

Ikat

Question 38

Ikat

Answer 38

Itali o Gawing buhol

Question 39

Ang disenyo ay nagpapakita ng kanilang malalim na koneksyon sa mga espiritu, lalo na kay __________

Answer 39

Fu Dalu

Question 40

Fu Dalu

Answer 40

espiritu ng abaka

Question 41

nagbibigay ng gabay sa paggawa ng disenyo ng T'nalak sa pamamagitan ng mga panaginip

Answer 41

Fu Dalu

Question 42

Ang kabuuang proseso ng paghahabi ng t'nalak ay maaaring abutin ng ___________________ at bawat piraso ay sumasalamin sa tradisyon, kasanayan, at kasagraduhan.

Answer 42

dalawa hanggang anim na linggo,

Question 43

Ang wikang ___________ ay mahalaga sa pagkakakilanlan ng mga T'boli, isang katutubong grupo sa Mindanao.

Answer 43

Tboli

Question 44

Ang T'boli ay bahagi ng ________________, na may malawak na saklaw sa rehiyon ng Timog-Silangang Asya at Pasipiko, na may higit sa _________iba’t ibang wika. Ang wika ay kabilang sa ____________, kasama ang mga wikang Tiruray at B'laan, na may natatanging lingguwistikong tampok tulad ng isang sistema ng _________

Answer 44

-Austronesian language family -1,000 -Bilic subgroup -pitong patinig

Question 45

Isa sa natatanging katangian ng wikang T'boli ay ang paggamit ng salitang "__________,"

Answer 45

"nawa" (hininga)

Question 46

Tboli: Ang matalinhagang gamit ng "nawa" ay nagpapahayag ng iba’t ibang emosyon tulad ng kalungkutan at kasiyahan, nagpapakita ng malalim na kahulugan ng "______" at "__________" sa kanilang kultura

Answer 46

buhay at espiritu

Question 47

Tboli: pinakamakapangyarihang diyos, kumakatawan sa araw at itinuturing bilang pinakamahalaga sa kanilang mga diyos,

Answer 47

Kadaw La Sambad

Question 48

Tboli: diyosa ng buwan, sumisimbolo sa kalikasan ng gabi at kadalisayan.

Answer 48

Bulon La Mogoaw

Question 49

Tboli: ang ibong ________ay itinuturing din na sagrado dahil ang awit nito ay pinaniniwalaang nagdadala ng kamalasan.

Answer 49

muhen

Question 50

Ang mga T’boli ay may malakas na paniniwala sa ________________ kung saan bawat bagay sa kanilang kapaligiran ay may sariling espiritu na dapat pangalagaan upang magtagumpay sa buhay

Answer 50

esperitu ng kalikasan,

Question 51

Isa pang makabuluhang aspeto ng kultura ng T'boli ay ang ______________, na hindi lamang para sa kagandahan ngunit nagdadala rin ng espiritwal na kahulugan.

Answer 51

pagpapatatu

Question 52

Disenyong Simbolismo ng kanilang mga tattoo

Answer 52

-Bakong (Serpentine Patterns) - Hakang, blata at ligo bed (mga masalimuot na patern)

Question 53

Tboli: Para sa kanila, ang mga tatu ay magsisilbing gabay sa kabilang buhay dahil magliliwanag ito upang magsilbing ilaw sa kanilang daan patungo sa "___________________" matapos ang kamatayan buuan

Answer 53

lupa ng mga ninuno

Question 54

Kultura ng Tboli patungkol sa panganganak

Answer 54

1.Una, ang lalaki ay dapat na nakabantay sa pintuan habang nanganganak ang kanyang asawa. Kapag nahihirapan ang babae, ang asawa naman ang inaasahang magbabaliktad ng kanyang kasuotang pambaba sa harapan niya para magbigay-lakas. 2. Upang mapadali ang panganganak, ang lalaki ay inirerekomenda na umupo sa likuran ng kanyang asawa, upang maging alalay at magbigay-lakas sa oras ng panganganak. 3. Pagkalabas ng sanggol, ang pusod nito ay pinuputol, tinatalian, at ibinibitay sa bubong upang maiwasan ang posibleng bisitahin ng busaw o aswang. 4. Pagkatapos ng panganganak, mahalaga rin para sa mga T'boli na ilibing ng maayos ang inunan ng sanggol, at kailangang sundan ito ng isang ritwal.