Rak piersi Flashcards
Czynniki ryzyka raka piersi:
- Rak piersi w wywiadzie (3x większe ryzyko zachorowania na raka 2 piersi)
- Obciążenie rodzinne (krewni 1-szego stopnia największe; ryzyko wzrasta wraz z liczbą chorych krewnych + gdy chorowali na raka jajnika)
- Czynniki dziedziczne (~5% rodzinnie - głównie mutacje BRCA1 i BRCA2)
- Wiek (<35 lat ~3%; istotny wzrost zachorowań 50+)
- Czynniki hormonalne (PM <12 lat; OM >55 lat; 1 poród po 30 rż)
- Egzogenne hormony płciowe (hormonoterapia zastępcza w szczególności jeśli pali papierosy)
- Promieniowanie jonizujące (również w wypadu badań diagnostycznych)
- Czynniki dietetyczne (nadmierna podaż tłuszczu)
- Uraz mechaniczny (brak potwierdzonych danych)
- Alkohol (nawet niewielkie ilości!)
- Niektóre choroby łagodne piersi (hyperplasia ductalis atypica i hyperplasia lobularis atypica - zmiany przednowotworowe)
Objawy kliniczne raka piersi:
W stadium poczatkowym - bezobjawowo.
Duża rola przesiewu - coraz częściej wykrywane w stadium przedklinicznym.
- Guz - najczęstszy objaw
-
Zmiany w obrębie brodawki
- wyciek z brodawki
- wciągnięcie brodawki
- owrzodzenie brodawki (charakterystyczne dla raka Pageta)
-
Zmiany skórne
- wciągnięcie skóry
- naciek skóry lub owrzodzenie
- guzki satelitarne
- objaw skórki pomarańczy (dla raka zapalnego piersi)
- Powiększenie węzłów chłonnych - pachowe głównie; nadobojczykowe świadczą o zaawansowaniu regionalnym
- Ból - nie jest objawem wczesnym raka piersi, dlatego późno się zgłaszają
- Cechy zapalenia - niekiedy rak przybiera postać zapalną (obrzęk + zaczerwieniona skóra)
Badania obrazowe w raku piersi:
- Mammografia - 2 projekcje: skośna i pionowa; zawsze obu piersi; niepokojące są przejaśnienia okrągłe z gwieździstymi wypustkami i mikrozwapnienia
- USG - mniej czuła i swoista od mammografii; dobra do odróżniania zmian litych i torbielowatych; opróżnia się pod kontrolą USG torbiele. Jest całkowicie nieszkodliwa - można u dzieci i kobiet w ciąży.
- Galaktografia - badanie kontrastowe przewodów mlecznych (przydatne do nowotworów wewnątrzprzewodowych np. brodawczak)
- Mammografia MRI - wskazana u wszystkich chorych z przerzutami do węzłów chłonnych pachowych bez jawnego klinicznie guza
- TK - mniejsze znaczenie w diagnostyce
Badania mikroskopowe w raku piersi:
- Badanie cytologiczne - pobiera się podczas biopsji cienkoigłowej lub jako rozmaz wycieku z brodawki.
- Badanie histopatologiczne - biopsja gruboigłowa, bioptat części/całej piersi - jedyne badanie pozwalające na postawienie pewnej diagnozy i rozpoznania raka piersi.
Zabiegi lecznicze w raku piersi:
-
Operacje oszczędzające - gdy guz <3 cm; węzły pachowe niewyczuwalne lub pojedyncze ruchome (N0/N1). Leczenie bez amputacji piersi. Ograniczony zabieg chirurgiczny + radioterapia
Zabieg polega na usunięciu guza z marginesem zdrowych tkanek. Jeśli węzły chłonne powiększone (cecha N1) to limfadenektomia. -
Operacje radykalne:
- Amputacja prosta - usunięcie piersi z powięzioą mięśnia piersiowego większego
- Amputacja podskórna - usunięcie tk. gruczołowej z pozostawieniem skóry, otoczki brodawki i samej brodawki.
-
Zmodyfikowana radykalna amputacja piersi wg Maddena - najczęstsza metoda. Polega na usunięciu gruczołu piersiowego + powięzi m. piersiowego większego + węzły chłonne pachowe w jednym bloku tkankowym.
Wskazania - I lub II stopień zaawansowania raka piersi niekwalifikujący się do leczenia oszczędzającego- modyfikacja Pateya - Madden + m. piersiowy mniejszy
- Radykalna amputacja piersi wg Halsteda - usunięcie gruczołu piersiowego + m piersiowego większego + m piersiowego mniejszego + układu chłonnego pachowego w jednym bloku tkankowym. Wskazanie: naciekanie m. piersiowego większego przez nowotwór
Operacje na ukłądzie chłonnym w raku piersi:
- Biopsja węzła wartowniczego - przy niepowiększonych klinicznie węzłach chłonnych jamy pachowej (T0). U chorych, u których brak przerzutów w węźle wartowniczym/obecne mikroprzerzuty nie robi się limfadenektomii.
- Limfadenektomia pachowa - wskazaniem są stwierdzone przerzuty w węźle wartowniczym lub powiększone węzły N1 (ruchome)
Radioterapia w raku piersi
Zalecana dawka w leczeniu uzupełniającym zabieg chirurgiczny to 50 Gy w dziennych frakcjach po 2 Gy przez 5 dni w tygodniu.
(czyli 5 tygodni!!)
Napromienianie stosuje się obecnie:
jako stały element leczenia oszczędzającego pierś
u chorych leczonych radykalnie z cechami świadczącymi o dużym ryzyku nawrotu miejscowego oraz obecność przerzutuów w wężłach pachowych (zawsze gdy ich liczba 4 lub więcej).
Wskazania do RTH:
- przerzuty w więcej niż 4 węzłach chłonnych
- pT powyżej 5 cm
- komórki nowotworowe w linii cięcia
Obszar napromieniany: pacha, okolica nadobojczykowa, ściana klatki piersiowej, mostek. U chorych po BCT napromienia się pachę, jeśli stwierdza się przerzuty w więcej niż 4 węzłach chłonnych. Uwaga: Napromienianie przeprowadza się po zakończeniu chemioterapii.
Podtyp Luminalny A - charakterystyka i leczenie
Podtyp Luminalny B [HER (-)] - charakterystyka i leczenie
Podtyp Luminalny B [HER (+)] - charakterystyka i leczenie
Podtyp HER2 nie-luminalny - charakterystyka i leczenie
Podtyp Basal-like (potrójnie ujemny)- charakterystyka i leczenie
Zastosowanie chemioterapii w przypadku raka piersi
Chemioterapia w leczeniu raka piersi może występować jako leczenie neoadjuwantowe (chemioterapia wspomagająca leczenie chirurgiczne, stosowana przed zabiegiem chirurgicznym), jako leczenie adjuwantowe (chemioterapia realizowana po leczeniu chirurgicznym w celu uzupełnienia zabiegu operacyjnego) oraz jako leczenie indukcyjne (w celu zmniejszenia masy guza i ograniczenia miejscowego zaawansowania choroby, co umożliwia następnie wykonanie zabiegu operacyjnego).
Chemioterapia ma zastosowanie w sytuacji, gdy guz nowotworowy rośnie bardzo szybko lub gdy szybko pojawiają się przerzuty odległe – wskazane jest wówczas uzyskanie jak najszybszej odpowiedzi ogólnoustrojowej na leczenie. Także u chorych, u których nie stwierdza się obecności receptorów estrogenowych i progesteronowych (czyli guz nie jest potencjalnie wrażliwy na hormonoterapię) chemioterapia jest systemowym leczeniem z wyboru.
W przypadku konieczności stosowania leczenia systemowego u kobiet młodych, przed menopauzą, chemioterapia także jest przede wszystkim brana pod uwagę jako sposób leczenia raka piersi, zarówno w skojarzeniu z zabiegiem operacyjnym, jak i sama (w tym przypadku głównie jako leczenie paliatywne.
Schematy chemioterapii stosowane w leczeniu raka piersi:
Postępowanie CMF
- Cyclophosphamid
- Methotrexat
- 5-Fluorouracyl
