Quarter 2: lesson 1 Flashcards
ito ay tumutukoy sa kakayahan ng isang tao na
makabuo at amunawaan nang maayos ang mga
nabubuong pangungusap (Chomsky, 1965)
- pumapaloob sa kakayahang komunikatibo kung
saan ang mga nabubuong pangungusap ay angkop
sa isang panlipunang ugnayan.
- bahagi rin ng komunikatibong kakayahan ang
kakayahang sosyolingguwistiko, kakayahang
pragmatiko, at kakayahang diskorsal (Hymes, 1972)
KAKAYAHANG
LINGGUWISTIKO
- tinutukoy nito ang
pangngalan ng tao,
hayop, lugar, bagay o
pangyayari
PANGNGALAN
- tinutukoy ay mga
karaniwang pangngalan
hal. libro, tindahan,
presidente, lungsod
Pambalana
- tinutukoy ay mga
pangngalang natatangi sa iba
hal. Noli Me Tangere, Aling
Nena Sari-Sari Store, Manuel L.
Quezon, Davao
Pantangif
- tumutukoy sa mga pandiwang
maaaring maging pangngalan sa
pamamagitan ng paglalagay ng
panlaping pag- na karaniwang
ginagamit na simuno sa
pangungusap.
hal. pag + upo (pandiwa) = pag-
upo
Pangngalang-Diwa
- ginagamit ding simuno sa
pangungusap: ako, ikaw,
ka, siya, kita, tayo, kami,
kayo, sila
Panao
- ito ay humahalili sa
pangngalan. Nahahati sa
apat: panao, pamatlig,
pananong, at panaklaw.
PANGHALIP
- nagpapahayag ng layo o
distansya ng mga tao o bagay
sa nagsasalita o kinakausap :
ito, iyan, iyon, nito, niyan,
niyon, dito, diyan, doon
Pamatlig/Demonstratib
- mga salitang ginagamit sa
pagtatanong tungkol sa
tao, bagay, panahon, lugar,
o pangyayari
Pananong
- tumutukoy sa kaisahan o
kalahatan ng pangngalan - Walang Lapi - iba, ilan, kapwa
- May Lapi - sinuman, kaninuman, anuman
Panaklaw
salitang nagsasaad ng kilos o gawa.
- binubuo ng salitang ugat at panlapi.
- tatlong aspekto: perpektibo,
imperpektibo, kontemplatibo
PANDIWA
- nagsasaad na ang kilos ay tapos na.
nag + salitang ugat
Perpektibo
hal.
Nagbasa ako ng aralin kahapon upang
makapasa sa pagsusulit ngayon.
Perpektibo
- nagsasaad na ang kilos ay laging ginagawa o
kasalukuyang nangyayari
nag + unang pantig ng salitang ugat + salitang
ugat
hal.
Naglalaba ako tuwing Sabado.
Imperpektibo/Pangkasalukuyan
nagsasaad na ang kilos ay sisimulan o isasagawa
pa lamang
mag + unang pantig ng salitang ugat + salitang
ugat
hal.
Magpapasa ako ng aplikasyon sa kumpanyang
iyon sa susunod na linggo.
Kontemplatibo
- ito ang salitang naglalarawan sa
pangngalan at panghalip - Kaantasan ng pang-uri: Lantay,
Pahambing (magkatulad at
palamang), Pasukdolv
PANG-URI
isa lamang ang inilalarawan nito
na maaaring salitang ugat o salitang
ugat na nilalapian
hal.
salitang ugat: tamad, bastos
panlapi: ma+ganda, ma+sarap
LANTAY
- ginagamit ito kapag mayroong
pinagkukumpara o pinag-iiba
PAHAMBING NA KAANTASAN
gumagamit ng mga
salitang mas, lalong, di lamang, at higit
na may kasamang kaysa sa/kay.
hal.
Mas luma ang bahay ng lola ko kaysa
sa lola mo.
PALAMANG
ginagamitan ng panlaping
sing- (sin-, sim-) at kasing- (kasim-, kasin-),
magsing- (magsin-, magsim-), at magkasing-
(magkasin-, magkasim-)
hal. sing + lawak = sinlawak
MAGKATULAD
tinutukoy nito ang
isang bagay o tao na
pinakatampok at nangunguna sa
lahat.
PASUKDOL
- naglalarawan ito sa pandiwa,
pang-uri at kapwa pang-abay - nahahati sa apat na uri:
pamanahon, panlunan,
pamaraan, at panggaano
PANG-ABAY
nagsasaad ng panahon at sumasagot sa
tanong na kailan
hal.
Kataga : na (tapos na), at pa (ginaganap o
gaganapin)
Salita : bukas, ngayon, umaga, sabado, gabi,
atbp
panlapi + salitang-ugat
tag+ulan = tag-ulan
ka+hapon = kahapon
Pamanahon
nagsasaad kung paano ginaganap ang kilos
at sumasagot sa tanong na paano
ginagamit din ang katagang nang
kinakabitan ng pa- ang salitang-ugat
hal.
Mahusay magsulat ang batang iyan.
Tumakbo siya nang mabilis.
Patalikod niyang pinaandar ang sasakyan.
Pamaraan
sinasagot ang tanong na gaano
maaari itong tingnan bilang pang-uri
ngunit kung inilalarawan ay pandiwa ito ay
isang pang-abay
hal.
Katamtamang bilis lamang ang pagmamaneho
ng jeep ng aking ama.s
Panggaano
- nahahati sa pangatnig,
pang-ukol, at pang-angkop o
linker
PANG-UGNAY
- mga kataga na nag-uugnay sa mga salita, parirala, o
sugnay
Pangatnig
nag-uugnay ng mga magkatimbang o
magkaparehong mga salita, parirala, o sugnay.
- binubuo ng at, pati, ngunit, datapwat, subalit, o, ni,
man, at maging
hal.
Ang gusali ay mataas ngunit marupok.
Ang masipag na inhinyero at magaling na arkitekto.
Panimbang
nag-uugnay sa isang sugnay na
dumedepende sa isang pangunahing sugnay.
- binubuo ng kapag, kung, pag, samantala,
habang, sapagkat, samakatwid, upang, at nang
hal. Upang makamit ang kaunlaran, kailangan ang
pagkakaisa ng lahat ng mamamayan.
Pantulongv
- nag-uugnay sa lugar, direksyon, batas o sa
kinauukulan. - binubuo ng ayon sa, alinsunod sa, tungkol sa,
ukol sa, at laban sa
hal. Alinsunod sa itinakda ng batas, bawal
magpahayag ng suporta sa isang tumatakbong
kandidato ang isang kawani ng pamahalaan.
Pang-ukol/Preposisyon
- dalawa ang anyo ng linker: na at -ng
- ginagamit ang na kapag ang salitang inuugnay
ay nagtatapos sa katinig maliban sa n. - ang -ng ginagamit kapag ang salitang inuugnay
ay nagtatapos sa patinig
hal.
bahay na bato
bagong kompyuter
patakbong lumapit
Pang-angkop/Linker
mga salitang palaging
nangunguna sa mga pangngalan at o panghalip
tulad ng ang, si, ang mga, sina, ni, kay, at kina
PANTUKOY
- nag-uugnay sa simuno at
panaguri (predikeyt) tulad ng salitang ay
PANGAWING
