Lesson 1: konseptong pangwika Flashcards
ayon kay_____ Ang Wika ay masistemang balangkas ng mga sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa paraang arbitraryo. Upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura
Henry gleason
ayon kay_______ ito ay isang sistema ng mga arbitraryong simbolo ng mga tunog para sa komunikasyon ng mga tao
Edward Howard Sturtrvant
ayon sa____________ ito ay bilang lawas ng mga salita at sistema ng paggamit sa mga ito na laganap sa isang sambahayanan na may iisangtradisyong pagkultura at pook na tinatahanan.
UP Diksyonaryong Pilipino
Ang tunog na ito ay mga simbolo na mayroong kahulugan na nabubuo dahil sa prinsipal na aparato sa pagsasalita o tinatawag na speech organ (Santiago, 2003)
sinasalitang tunog
Ang grupong ito ay pinagkasunduan ng mga salitang nabubuo sa wikang ginagamit sapagkat iyon ang nakaugaliang gamitin (Santiago)
Arbitraryong Simbolo
ito ay tinatawag ding wikang panrehiyon ay mga katutubong wika sa isang lugar o komunidad. Ito rin ay wikang hindi sinasalita o malayo sa sentro tulad ng Metro Manila. Halimbawa nito ay wikang Ilocano, Hiligaynon at Waray
Bernakular
ito ay tinatawag na wikang komon. Ito ay ginagamit sa dalawang tao na may magkaibang unang wika o nagmula sa magkaibang komunidad upang magkaroon ng ugnayan. (Tulay na Wika)
lingua franca
ang tawag sa dalawang Wika
Bilinggwalismo
tumutukoy sa higit na dalawang wika
Multilinggwalismo
Ito ay ang pagkakaiba-iba sa isang wika dulot ng sosyo-heograpikong kadahilanan (Ramos, 1998)
Dayalekto
Ito ay sitwasyong pangwika ay tumutukoy sa isang lugar na mayroong iisang wika at walang baryasyon, dayalekto o pagkakaiba iba sa pagbigkas ng mga salita at sa sistema ng pagbubuo ng mga pangungusap
BUkas * buKAS - (Tomorrow) sa ingles - (Open) sa ingles
BAka *baKA - (Cow) sa ingles (seguro)
Homogeneous na Wika
Ito ay sitwasyong pangwika kung saan maraming wikang sinasalita, dayalekto o baryasyon ang isang lugar o komunidad
Heterogeneous na Wika
Nagkakaroon ng barayti at baryasyon sa wika dahil sa lugar na kinalalagyan ng mga nagsasalita ng isang partikular na wika.
Dimensyong Heograpikal
Ito ay tumutukoy sa katayuan sa buhay ng isang indibidwall. Isa sa mga halimbawa nito ay ang register o jargon
Dimensyong Sosyal
Ang pagkakaiba sa paggamit ng wika batay sa konsteksto ay nakabatay sa indibidwal na pakikiharap ng tao ayon sa kaharap o kausap, o anong okasyon o kaganapan, at kung ano ang pinag- uusapan
Pagsasara ng dalawang (2) tulay sa Maynila, nagsimula na (Pahayagan)
Your honor, sa farm po ako lumaki (usapan sa korte)
Dimensyong Kontekswal
Ang _______ ay paraan ng pagbigkas na nagpapakilala sa tagapagsalita kung saan siya nagmula o ang rehiyon ng kanyang kinabibilangan.
punto (accent)
to ay ang nakagawiang pamamaraan sa pagsasalita ng isang indibidwal na kaugnay ng personal na kakayahan ng tagapagsalita. Ang paraan ng pagsasalita ng tao ay kakaiba at natural sa kanya
idyolek
Ito ang iba’t ibang antas ng estilo sa pagsasalita, mula sa pormal hanggang sa hindi pormal na pananalita. Kasama ritoang pagiging promalidad, at relatibong katayuan ng mga kalahok sa isang diyalogo
Tenor / Tono
to ang tawag sa pagkakaroon ng pagkakaiba sa paraan ng pagsulat at pananalita ng isang tao. Iba ang paraan at mga salitang ginagamit ng tao sa kanyang pagsusulat sa kanyang pagsasalita. Madalas ang kanyang mga sinasabi sa pasalitang pamamaraan ay hindi angkop sa pasulat na pamamaraan lalo na kung ito ay pormal na sulat o akademikong sanaysay.
mode/paraan
Tumutukoy ito sa mga natatanging bokabularyo na wala sa ibang wika o maaaring isang partikular na grupo lamang ang nakakaalam upang hindi maintindihan ng ibang taong hindi kabilang sa kanilang grupo.Halimbawa nito ay mga salitang kolokyal at paggamit ng abbreviation, acronym, at mga salitang balbal o slang.
argot
ang tawag sa isang barayti ng isang wika na napaunlad para sa mga gawaing praktikal tulad ng pangangalakal sa ibang grupo ng tao na iba ang wikang sinasalita. Wala itong katutubong tagapagsalita kaya tinatawag itong “nobody’s native language.”
pigdin
Isang wika na orihinal na nagmula sa pagiging pidgin ngunit nang maglaon ay nalinang at lumaganap sa isang lugar hanggang ito na ang maging unang wika.
Creole
sino ang nag sabi na isang barayti rin ang tawag sa wika na nagiging batayan sa mga nakalimbag sa wikang Filipino na mga aklat, pahayagan, at mga nababasa at nakikita sa social media at mass media. Ito ay wasto o tamang paraan ng pagsulat at pagsasalita ng wikang Filipino
Nilo S. Ocampo (2002)
