Psihoanaliza, učenje Sigmunda Frojda

Question 1

Koji su pravci u prirodno-naučnoj psihologiji (PNP)?

Answer 1

Bihejviorizam, fiziološka psihologija i genetička psihologija.

Question 2

Koji pravci u duhovno-naučnoj psihologiji (DNP)?

Answer 2

Personalistička psihologija, individualna psihologija i Šprangerova psihologija.

Question 3

Šta predstavlja tok pomirenja ova dva pravca?

Answer 3

Jenčov ejdetizam, Frojdova psihoanaliza i psihologija celosti.

Question 4

Kako možemo saznati sadržaj svesti drugog ljudskog bića?

Answer 4

Postoje tri vrste odgovora na ovo pitanje:
-Neposrednim opažanjem (Šeler): kada lice plače, vidimo suze i čujemo jecanje, i neposredno opažamo bol koji prati te suze i jecaje.
-Posrednim opažanjem (Rikert): preko opažanja smisla svesnih sadržaja koji nam je neposredno dat
-Zaključivanjem (Beher): povezivanjem izraznih pokreta neke osobe sa sopstvenim izraznim pokretima koji odgovaraju određenoj emociji (ako se meni tresu ruke kad sam nervozna, kad vidim da se nekom drugom tresu ruke, zaključiću da je i on nervozan).

Question 5

U čemu je razlika između PNP i DNP?

Answer 5

Razlika je u cilju i metodu. PNP hoće da opiše duševne pojave i odredinjihove materijalne uslove, traži uzroke pojava posmatrajući ih sa gledišta njihove kauzalne determinacije i koristi se metodom indukcije, a DNP želi da odredi smisao pojedinih duševnih pojava i njihov totalitet, posmatra ih sa njihove teleološke determinacije i kao metod koristi interpretaciju.

Question 6

Koje periode razlikujemo u razvoju PNP?

Answer 6

-Doba mehanističke PNP
-Doba genetičke PNP

Question 7

Koje faze razlikujemo u periodu mehanističke PNP i koje su im karakteristike?

Answer 7

-Doba neurofiziološke fizičke psihologije: u ovoj periodi uspostavljena je psihologija kao eksperimentalna nauka. Naučni program ove psihologije čini fizička draž i njen odnos prema fiziološkom nadražaju, gde se pretpostavljaju dve stvari: da se osećaji i njihove fizičke draži adekvatne i apsolutni psihofizičke paralelizam
U ovom dobu nastao je Milerov zakon specifične energije nerava, objašnjen je Purkinjeov fenomen i postavljen Veberov zakon praga draži.
-Doba psihofizika; prelazno doba koje je započeo Fehner objavljujući svoju knjigu “Elementi psihofizike” i utvrđuje svoj čuveni zakon po kome intenzitet draži uvek stoji u logaritamskom odnosu sa intenzitetom senzacije, čime se dostiže prividni trijum mehaničkog stanovišta. Ubrzo, međutim, eksperimentalna istraživanja pokazala su nedoslednost ovog zakona što je otvorilo vrata trećoj epohi:
-Doba fiziološke psihologije: osnivač je Vilhelm Vunt a njen glavni cilj jeste u tome da se duševni procesi objasne na osnovu fizioloških procesa u mozgu kao njihovih glavnih uslova.

Question 8

Šta je omelo Darvinov uticaj u psihologiji i pojavu genetičke psihologije?

Answer 8

Darvinov uticaj i pojava genetičke psihologije ometen je u dva navrata: 1859. kada je izašla Darvinova knjiga “Poreklo vrsta”, psihologija je bila suviše okupirana Fehnerovim uspesima kako bi na nju obratila pažnju, a 1789, kada je izašla “Poreklo čoveka i prirodno polno odabiranje”, izašla je i Vuntova knjiga “Osnovi fiziološke psihologije”, koja je doživela ogroman uspeh, i još jednom omela Darvinovu ideju o razviću.

Question 9

Koje su karakteristike PNP?

Answer 9

PNP je materijalistička zato što smatra da je materija osnov duševnog života i senzualistička jer smatra da su osećaji elementi duševnog života. Mišljenje nije ništa drugo do predstavljanje.

Question 10

Koja su fiziološka otkrića značajna u ovom periodu?

Answer 10

-Čeoni režanj služi mišljenju, njegovo oboljenje povlači gubitak inteligencije
-Leva gornja čeona vijuga sadrži inervacioni centar govora- Broki centar, povreda izaziva motornu afaziju, osoba može da razume reči, ali ih ne izgovara
-Leva donja čeona vijuga sadrži akustični centar- Vernikov centar, povreda izaziva senzornu afaziju, osoba može da čuje reči, ali ih ne razume
-Na granici između čeonog i slepoočnog režnja nalaze se centri za ukus i miris
-U središnjim vijugama temenog režnja nalaze se centri za kretanje organa i za osećaje pokreta
-U potiljačnom režnju završava se optički nerv, povreda izaziva slepilo, a oboljenje ataksiju, osoba vidi reči, ali ih ne raspoznaje

Question 11

Ko je ukazao na jednostranost ovog pristupa?

Answer 11

Brentano, Štumpf i Huserl

Question 12

Kakve predstave mogu biti?

Answer 12

-Predstave reči: vizuelne, akustične, senzomotorne i grafičke
-Predstave stvari: vizuelne, akustičke, po ukusu, po mirisu…

Question 13

U čemu je sličnost psihologije sa mehaničkim prirodnim naukama?

Answer 13

U tome što pretpostavlja postojanje elementa iz kojih se mogu izvesti sve duševne pojave.

Question 14

Koji su zakoni asocijacije po Platonu i Aristotelu?

Answer 14

-Zakon kontinuiteta
-Zakon sličnosti
-Zakon suprotnosti
-Zakon uzročnosti

Question 15

Ko su predstavnici engleskog asocijacionizma?

Answer 15

Jum i Džon Stjuard Mil. Jum je na osnovu zakona asocijacije hteo da reši sve probleme filozofije, a Mil je smatrao da zakoni asocijacije imaju u psihologiji onaj značaj koji sila gravitacije ima u astronomiji.

Question 16

Ko je započeo fenomenološku psihologiju?

Answer 16

Brentano, Štumpf i Huserl.

Question 17

Koji su stavovi uticali da se zasnuje DNP?

Answer 17

Pozitivistički stavovi koji su u to doba prevladali filozofijom. Pozitivizam izbacuje iz realnog sveta sve objektivne vrednosti i njihov pojam relativira. U duhovnim naukama našao je svoj izraz u obliku historizma, koji za glavni zadatak svih duhovnih nauka postavlja izaganje onih duševnih pojava kojim se bave. Ovakvo, hitoričko-pozitivističko, shvatanje psihologije nije odgovaralo mnogim naukama koje su se oslanjale na nju, kao što su lingvistika, etnologija, ekonomija, istorija, sociologija,i u prvom redi, pedagogija i psihijatrija. Njihovo nezadovoljstvo psihološkom naukom bio je glavni uzrok nastajanja DNP.

Question 18

Koja su shvatanja u pogledu uvođenja eksperimenta u psihologiji i pedagogiji?

Answer 18

Psihologija je temelj pedagogije, i kada je eksperiment uveden u psihologiju i tu pokazao izvanredne rezultate, ubrzo je prenesen u pedagogiju. U početku se uvođenje eksperimenta u pedagogiji smatralo njenim trijumfom, njeno konačno uzdizanje na stepen egzaktne nauke. Mojman je smatrao da se sva pedagoška načela moraju eksperimentalno-metodološki proveriti na detetu, i ovaj stav je imao mnogo pristalica, međutim, Vunt i Minsterberg su odmah ukazali na to da primena eksperimenata na detetu ima svojih granica. Uskoro su mnogi pedagozi ustali protiv primene eksperimenta, smatrajući da pedagogija treba naglasak da stavi na iskustvo samih vaspitača i nastavnika, i na niz drugih istorijskih, socioloških i prirodnonaučnih saznanja, a eksperimentalna psihologija, etika, pa i filozofija moraju potpuno iz nje da se izbace.

Question 19

Šta je doprinelo razvoju DNP?

Answer 19

Razvoju DNP doprinelo je opšte nezadovoljstvo psihologijom svih duhovnih nauka, u prvom redu nezadovoljstvo pedagogije i psihijatrije, PNP.

Question 20

O kojim dvojstvima govori fiziološka psihologija, a o kojima Špranger?

Answer 20

Fiziološka psihologija polazi od dvojstva DUŠA-TELO, a Špranger od dvojstva DUŠA-DUH. Pod “dušom” on podrazumeva svesan duševni život jedne osobe, a pod pojmom duh razlikuje dva duha:
-objektivni duh
-normativni duh

Question 21

U kom smislu je duh objektivan?

Answer 21

-U smislu transubjektiviteta
-U smislu kolektiviteta
-U smislu normativiteta

Question 22

Šprangerova tipologija ličnosti glasi?

Answer 22

Špranger deli sve ljude na 6 tipa: teorijski, ekonomski, socijalni, religiozni, estetički čovek i čovek koji vlada.

Question 23

Kakvu je ideju o razviću imao Spenser?

Answer 23

Spenser je začetnik evucionističkog stanovišta u psihologiji. On smatra da čovekova psiha predstavlja jedan organizam koji se putem diferencijacije postepeno razvijao iz svoje praforme.

Question 24

U čemu je sličnost između gledišta Jenča i Frojda?

Answer 24

-Oba gledišta priznaju slojevitost strukture naše psihe
-Obojica smatraju da sva struktura psihe nastaje diferencijacijom iz jedne praforme
-Obojca smatraju da prasmisao duševnog života leži u izvesnim osnovnim tendencijama koje u njemu vladaju

Question 25

Učenje E. Jenča i odnos ejdetskih slika prema srodnim fenomenima?

Answer 25

Po Jenču ideja (ejdos) znači jedan čisto psihološki princip, praformu svesti koja se vrlo razlikuje od osećaja, predstava, mišljenja. Ove forme svesti postaju iz ejdetske dispozicije putem menjanja ili su zaostali oblici ejdetskih slika. Ejdetske slike odlikuju se jasnošću, intenzitetom, lokalitetom, promenljivošću, stalnošću i trajanjem.

Question 26

Koji zakoni važe za ejdetske slike?

Answer 26

-Zakon prirodnosti svih promena na ejdetskim slikama prema kome ejdetičar ne može da proizvede neke promene u svojim slikama, ako te promene nisu realno moguće
-Fenomen fluksije, kada jedna slika ostaje u osnovi ista samo se jedan njen karakter neprestano menja između dve krajnosti

Question 27

Šta spada u alogične fenomene?

Answer 27

U alogične fenomene spadaju: san, hipnoza, histerično pomračenje, šizofreno mišljenje i poneke forme umetničke fantazije, kao što je ekspresionizam.

Question 28

Koje su najčešće alogične forme snova i hipnoza?

Answer 28

Zgušnjavanje, identifikacija, pomeranje i simboliziranje.

Question 29

Koja doba razlikujemo u društvenom razviću čoveka?

Answer 29

-Doba primitivnog čoveka: prelaz sa životinjskog na ljudski način života
-Doba totemizma: osnivanje zajednica
-Doba heroja i bogova: homerovsko doba (antička grčka)
-Doba humaniteta: doba filozofije i nauke

Question 30

Koja doba razlikujemo u intelektualnom razviću čoveka?

Answer 30

-Doba animizma
-Doba religije
-Doba nauke i filozofije