probleem 7 Flashcards
strafuitsluitingsgronden
In uitzonderingsgevallen bestaan er rechtsgeldige redenen om aan te nemen dat bij het vervullen van een delictsomschrijving geen sprake was van wederrechtelijkheid of verwijtbaarheid.
Wat heeft een succescol beroep op een strafuitsluitingsgrond als gevolg?
dat een verdachte wordt ontslagen van alle rechtsvervolging (OVAR). Het feit kan worden bewezen, maar de verdachte wordt hiervoor niet strafbaar geacht.
welke 5 rechtvaardigingsgronden zijn er te onderscheiden?
Noodweer
Overmacht als noodtoestand (art. 40 Sr)
Bevoegd ambtelijk bevel (art. 43 lid 1 Sr)
Wettelijk voorschrift (art. 42 Sr)
Ontbreken van materiële wederrechtelijkheid (Veeartsarrest)
wat zijn de 4 voorwaarden voor noodweer?
Noodzakelijke verdediging Geboden verdediging Eigen of eens anders Lijf, eerbaarheid of goed: Ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding
wat betekent subsidiariteit? en hoe heeft dat te maken met noodzakelijke verdediging?
dat het lichtste middel moet worden ingezet om een doel te bereiken. Indien het dus mogelijk is om te vluchten of om je op een andere manier te onttrekken aan de aanval, moet in beginsel gebruik worden gemaakt van deze mogelijkheid. Indien dit niet wordt gedaan, kan de verdediging niet worden gerechtvaardigd, omdat dit niet noodzakelijk was.
wat is Proportionaliteit? en wat heeft dat te maken met geboden verdediging?
dat de verdediging wel evenredig moet zijn in vergelijking met
de (dreigende) aanranding. De belangen die worden geschonden met een verdediging mogen niet veel groter zijn dan de belangen die worden gered door de verdedigingshandeling. Ook wanneer er geen alternatieven zijn, kan een wanverhouding van de verdediging niet worden gebillijkt.
Wat wordt er bedoeld met eigen of eens anders?
De wet beschermt niet alleen degene die opkomt voor zijn eigen belangen, maar ook voor
de belangen van een ander.
wat wordt er bedoeld met Lijf, eerbaarheid of goed
De opsomming van het bovenstaande artikel is limitatief. Dit betekent dat er alleen verdediging mag zijn ten aanzien van lijf, eerbaarheid of een goed. Verdediging is dus bijvoorbeeld niet toegestaan bij een inbreuk van iemands rechten of een belediging.
wat wordt er bedoeld met Ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding
De aanranding moet daadwerkelijk aan de gang zijn op het moment dat de verdediging
wordt ingezet. De verdediging wordt niet gerechtvaardigd, indien er enkel sprake was van vrees voor een aanranding die nog niet daadwerkelijk was begonnen. Echter, indien de aanranding nog niet is begonnen, maar er sprake is van een onmiddellijke dreiging dat dit wel gaat gebeuren, bijvoorbeeld wanneer iemand een pistool op je richt, dan valt dit ook onder een ogenblikkelijke aanranding. Daarnaast moet de aanranding wederrechtelijk zijn. In de meeste gevallen zal aan deze eis worden voldaan, maar noodweer is bijvoorbeeld niet gerechtvaardigd indien een opsporingsambtenaar een verdachte aanhoudt.
Wat gebeurt bij overmacht als noodtoestand?
Bij overmacht als noodtoestand doet zich een situatie voor waarin een keuze moet worden gemaakt tussen twee conflicterende plichten: enerzijds de plicht om de strafwet na te leven en anderzijds een zwaarwegende maatschappelijke plicht.
Wat is het verschil tussen overmacht als noodtoestand en psychische overmacht?
Anders dan bij psychische overmacht, waar een externe factor de vrije wilsvorming belemmert, wordt bij overmacht als noodtoestand de wet overtreden als gevolg van een bepaalde belangenafweging. De acuutheid waarmee het dilemma zich aandient, is daarbij van belang. Bijvoorbeeld wanneer een arts de snelheidslimiet overtreedt, omdat hij snel naar een patiënt moet. Er moet zich letterlijk een noodsituatie voordoen. Er moet echter wel sprake zijn van subsidiariteit en proportionaliteit tussen het geredde en het opgeofferde belang.
Bevoegd ambtelijk bevel (art. 43 lid 1 Sr)
Een verdachte is niet strafbaar indien hij een strafbaar feit begaat ter uitvoering van een ambtelijk bevel, gegeven door een daartoe bevoegd gezag.
Een ambtelijk bevel moet een verplichtend karakter hebben. Wat houdt dit in?
Er mag dus geen sprake zijn van een vrijblijvende keuzemogelijkheid. Indien een automobilist van een politieagent de opdracht heeft gekregen om zijn auto te verplaatsen, omdat het voertuig anders zou worden weggesleept, kan er geen beroep worden gedaan op een ambtelijk bevel. Hij is namelijk niet verplicht de auto te verwijderen, hij kan namelijk ook de consequentie aanvaarden.
Het opvolgen van een onmenselijk bevel kan nooit rechtvaardigend werken. De bevolene houdt wat dat betreft te allen tijde een eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van dergelijke bevelen.
Een strafbare gedraging is niet strafbaar indien deze wordt verricht naar aanleiding van een wettelijk voorschrift. Geef een vb?
Bijvoorbeeld wanneer een deurwaarder een woning ontruimt en daarbij alle ontruimde spullen op straat neerzet op een plek waar het plaatsen van goederen aan de openbare wet strafbaar is gesteld. Subsidiariteit en proportionaliteit zijn ook hierbij van belang.
wanneer is er sprake van materiële wederrechtelijkheid? wanneer is dit het geval?
indien met de gedragingen de belangen die de overtreden bepaling geacht wordt te beschermen, beter zijn gediend dan bij gehoorzaamheid aan de tekst van de wet. Dit is het geval indien zich een situatie voordoet waarvan kan worden gezegd dat de maatschappelijke en wetenschappelijke inzichten en ontwikkelingen over de strafwaardigheid van een strafbaar gesteld feit zodanig zijn veranderd dat het bewezenverklaarde feit weliswaar strafbaar is gesteld, maar niet meer als wederrechtelijk wordt beleefd en dientengevolge strafoplegging door de samenleving in brede zin onrechtvaardig wordt bevonden.
Wat doen rechtvaardigingsgronden?
nemen de wederrechtelijk van de gedraging weg en rechtvaardigen daarmee de daad.
wat doen Schulduitsluitingsgronden?
nemen de verwijtbaarheid van de gedraging weg en rechtvaardigen daarmee de dader.
Indien de grenzen van de noodzakelijke verdediging zijn overschreden en zelfverdediging dus niet proportioneel was, kan er geen geslaagd beroep worden gedaan op noodweer. Door de emoties die een aanranding met zich meebrengt, kan de aangevallene ertoe worden gebracht de grenzen van de redelijkheid te overschrijden. Overschrijding van de proportionele verdediging onder invloed van de door de aanval veroorzaakte emoties is verontschuldigbaar en dus niet verwijtbaar. Er moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Welke zijn dit?
- Er moet sprake zijn van een noodweertoestand.
- De grenzen van de noodzakelijke verdediging zijn overschreden.
- Er moet sprake zijn van dubbele causaliteit. Dit betekent dat de hevige gemoedsbeweging het
onmiddellijke gevolg moet zijn geweest van de aanranding. - Daarnaast moet de overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging zijn veroorzaakt door de hevige gemoedsbeweging.