Probleem 4 Flashcards
Niet-nakoming van schuldenaar reageren
1.Nakoming vorderen (art. 3:296 BW).
2. Schadevergoeding (art. 6:74 BW).
3. Ontbinding (art. 6:265 BW).
4. Opschorting (art. 6:52 BW en art. 6:262 BW)
Art. 6:74 BW – recht op schadevergoeding wegens wanprestatie
- Tekortkoming in de nakoming
- Toerekenbaarheid van de tekortkoming
- Schade in de zin van art. 6:95 BW
- Causaal verband tussen tekortkoming en schade
- Verzuim of blijvende onmogelijkheid in de nakoming
A) Tekortkoming in de nakoming van een verbintenis
- De verbintenis is opeisbaar (art. 6:38 BW) 🡪 vordering kan terstond worden opgeëist, tenzij een termijn overeengekomen
- De schuldenaar voldoet niet aan wat de verbintenis vergt
- Geheel niet nakomen
- Gedeeltelijk nagekomen
- Ondeugdelijk nagekomen - Uitblijven van de prestatie wordt niet gerechtvaardigd door een opschortingsbevoegdheid (art. 6:52 BW en 6:262 BW)
- Verzuim of blijvende onmogelijkheid van nakoming (keert later terug)
B) Toerekenbaarheid van een tekortkoming
- Alleen een toerekenbare tekortkoming leidt tot een recht op schadevergoeding (art. 6:74 lid 1 BW)
- Een niet-toerekenbare tekortkoming (overmacht) leidt in beginsel niet tot een recht op schadevergoeding
- In beginsel is elke tekortkoming toerekenbaar, tenzij (art. 6:75 BW)
*Tekortkoming niet te wijten aan de schuld van schuldenaar. Te wijten aan zijn schuld wanneer onvoldoende zorg is betracht (bijv. door eigen nalatigheid)
*Tekortkoming niet voor rekening van schuldenaar komt
*HR Oerlemans/Driessen–> non-conformiteit van een industrieel vervaardigde zaak voor risico verkoper? In beginsel wel, tenzij bijzondere omstandigheden (bijv. wanneer de koper op het product van die specifieke producent aandringt). Noot Hartlief
Tekortkomingen voor rekening van de schuldenaar krachtens de wet
- Hulppersonen (art. 6:76 BW), indien:
- De tekortkoming ontstond door een gedraging van een hulppersoon
- De hulppersoon bij de uitvoering van deze specifieke verbintenis werd gebruikt
- De tekortkoming aan de schuldenaar toerekenbaar zou zijn geweest in die zin van art. 6:75 BW indien hij de gedraging zelf zou hebben verricht - Gebruikte zaken (art. 6:77 BW), indien:
- De tekortkoming van de schuldenaar ontstond door het gebruik van een hulpzaak
- De zaak bij de uitvoering van deze specifieke verbintenis werd gebruikt, en
- De hulpzaak voor dit gebruik ongeschikt was (d.w.z.: niet voldoet aan de eisen die men eraan zou stellen, gelet op het gebruik bij de uitvoering van de verbintenis
- Tenzij: het onredelijk zou zijn om de tekortkoming toe te rekenen aan de schuldenaar (bijv. wanneer de gebruikte hulpzaak van schuldeiser gebruikt moest worden)
- HR Miragelplombe + PIP
Tekortkomingen voor rekening van de schuldenaar krachtens rechtshandeling
Garanties in de OVK –> schuldenaar breidt aansprakelijkheid uit
Exoneratie in de OVK –> schuldenaar beperkt aansprakelijkheid
Tekortkomingen voor rekening van de schuldenaar krachtens verkeersopvatting
= in het maatschappelijk verkeer levende opvattingen over risicoverdeling (denk aan de Coronacrisis)
Art. 6:78 BW: recht op schadevergoeding ondanks overmacht, wanneer de schuldenaar wegens de tekortkoming een voordeel geniet dat hij bij behoorlijke nakoming niet zou hebben
C. Schade in de zin van art. 6:95 BW
1) Vermogensschade (art. 6:96 BW) = i) redelijke kosten ter beperking van de schade, ii) redelijke kosten om de schade en aansprakelijkheid vast te stellen en iii) incassokosten
2) Ander nadeel = immateriële schade wegens verdriet, pijn, verlies aan levensvreugde
Verschillende soorten schadevergoeding:
- Aanvullende schadevergoeding (gevorderd naast nakoming, vervangende schadevergoeding of ontbinding)
> Gevolgschade = schade die direct voortkomt uit een schadeveroorzakende gebeurtenis
Voorbeeld?
Geen verzuim vereist, want nakoming is altijd blijvend onmogelijk
> Vertragingsschade = schade die de schuldeiser lijdt doordat de schuldenaar niet tijdig presteert
Verzuim vereist (art. 6:85 BW) 🡪 ratio?
- Vervangende schadevergoeding (omzetten van verbintenis tot verrichten prestatie naar SV ogv art. 6:87 lid 1 BW)
> Omzettingsverklaring vereist, tenzij nakoming blijvend onmogelijk is
> Keuze in beginsel aan schuldeiser, maar ingevolge art. 6:87 lid 2 BW gebonden aan R&B en gerechtvaardigd vertrouwen
> Niet nakomen vervangende schadevergoedingsverplichting = opnieuw art. 6:74 BW
> Omzetting doet primaire verbintenis vervallen en secundaire verbintenis ontstaan
D. Causaal verband tussen tekortkoming en schade
1) Vestiging van de aansprakelijkheid (art. 6:74 BW en art. 6:162 BW)
- Schadeveroorzakende feit de conditio sine qua non van de schade?
- Bewijslast CSQN-verband rust in beginsel op benadeelde (art. 150 Rv)
>Redelijkheid en billijkheid kunnen een omkeringsregel meebrengen, wanneer
i) het gaat om een geschonden norm die ertoe strekt een specifiek gevaar voor het ontstaan van schade te voorkomen, en
ii) dit specifieke gevaar zich in het concrete geval verwezenlijkt
>Omkering bewijslast: nu moet aangesproken partij bewijzen dat de schade ook zou zijn ontstaan indien de juiste maatregelen waren genomen
2) Omvang aansprakelijkheid (art. 6:98 BW)
E. Verzuim of blijvende onmogelijkheid (art. 6:74 lid 2 BW)
Verzuimregeling (art. 6:81 BW – 6:87 BW) enkel van toepassing wanneer nakoming mogelijk of tijdelijk onmogelijk is
Blijvend onmogelijk, verzuim is geen vereiste
Verzuimregeling
Wanneer treedt verzuim in?
1. Nakoming is nog mogelijk of tijdelijk onmogelijk
2. Tekortkoming in de nakoming:
a. Verbintenis is opeisbaar (art. 6:38 BW)
b. Schuldenaar voldoet niet aan wat de verbintenis vergt
- Verbintenis is geheel niet nagekomen
- Verbintenis is gedeeltelijk niet nagekomen
- De verbintenis is ondeugdelijk nagekomen
c. Het uitblijven van de prestatie wordt niet gerechtvaardigd door een opschortingsbevoegdheid
- Toerekenbaarheid van de tekortkoming
- Er is voldaan aan de vereisten van art. 6:82 BW / 6:83 BW
Art. 6:82 lid 1 BW 🡪 verzuim treedt in wanneer nakoming uitblijft ondanks ingebrekestelling (schriftelijke aanmaning), 2 vereisten:
- De aanmaning moet voldoende duidelijk aangeven wat de schuldeiser op welke grond van de schuldenaar verwacht
- De schuldenaar moet een redelijke termijn worden gegund om na te komen. HR Fraankje/Alukon: ‘redelijke termijn’ is afhankelijk van de omstandigheden + ook kijken naar voortraject (al eerder aanmaning?)
- Art. 6:82 lid 2 BW bevat een uitzondering: “Indien de schuldenaar tijdelijk niet na kan komen of uit zijn houding blijkt dat aanmaning nutteloos zou zijn, dan is een korte schriftelijke mededeling met de boodschap dat hij aansprakelijk wordt gesteld voor de gevolgen van niet-nakoming voldoende.”
Art. 6:74 – Stappenplan
- Is er een tekortkoming?
Ja –> stap 2
Nee –> geen recht op SV - Is de tekortkoming toerekenbaar?
Ja –> stap 3
Nee –> geen recht op SV - Is er sprake van schade in de zin van art. 6:95 BW?
Ja –> stap 4
Nee –> geen recht op SV - Is er sprake van een causaal verband tussen de tekortkoming en de schade?
Ja –> stap 5
Nee –> geen recht op SV - Is de nakoming van de afspraken mogelijk of tijdelijk onmogelijk?
Ja –> verzuim vereist (stap 6)
Nee –> blijvende onmogelijkheid + direct recht op SV - Is er sprake van 1 van de situaties zoals omschreven in art. 6:83 BW?
Ja? –> Verzuim treedt van rechtswege in (zonder ing.stel), direct recht op schadevergoeding
Nee? –> Stap 7 - Is nakoming tijdelijk onmogelijk of blijkt uit de houding van de schuldenaar dat aanmaning nutteloos zou zijn?
Ja –> schriftelijke aanmaning (zonder redelijke termijnstelling) voldoende – direct recht op SV
Nee –> stap 8 - Verstuur een ingebrekestelling met een redelijke termijn om alsnog na te komen.
Komt de wederpartij de afspraken binnen termijn na? Geen recht op SV
Komt de wederpartij de afspraken niet binnen termijn na? Recht op SV
Ontbinding – art. 6:265 BW
Vereisten voor ontbinding (art. 6:265 BW)
- Het bestaan van een wederkerige overeenkomst in de zin van art. 6:261 BW
- Het bestaan van een tekortkoming:
- De verbintenis is opeisbaar.
- De schuldenaar voldoet niet aan wat de verbintenis vergt (niet, gedeeltelijk of ondeugdelijk nagekomen)
- Eén van de gevallen genoemd in art. 6:265 lid 2 BW
- Nakoming blijvend of tijdelijk onmogeijk
- Verzuim, indien nakoming nog mogelijk is –> voor intreden verzuim art. 6:83 BW van overeenkomstige toepassing - De tekortkoming moet van voldoende gewicht zijn om ontbinding te rechtvaardigen (HR Eigen Haard).
- Bewijslast ligt op de tekortschietende wederpartij
Fraanje/Alukon
De betekenis van de redelijke termijn verruimd: er moet niet alleen worden gekeken naar de termijn in de gebrekenstelling zelf maar ook het voortraject. De ingebrekestelling gestelde termijn korter mag zijn wanneer de schuldenaar al eerder een termijn of aanmaning heeft gesteld
Oerlemans/Driessen
De tekortkoming, bestaande uit een gebrek van een verkocht product komt in beginsel voor rekening van de verkoper.
