Pre-history Flashcards
panahong walang naitatala (bago ang pagsusulat/kasaysayan)
pre-history
gitna ng pre-historiko at historiko
sumeriano-cuneiform
Bakit kailangang pag-aralan ito sa isang buong konteksto?
dahil wala pang mga dokumentong nakasulat na magpapaliwanag ng malawak sa panahong pinag-aaralan (di tulad sa panahong historikal)
- isa lang ang kaganapan sa buong mundo (hal. panahon ng pagyeyelo)
Mga Teyorya ng Siyensya sa Pagyelo ng Mundo (Ice Age)
- Nagbago ang posisyon ng AXIS ng mundo ng 1 degree.
- Sabay-sabay na pagsabog ng mga bulkan.
- Pagsabog ng kometa at pagbagsak ng mga debris nito sa ating mundo.
pagiging tao, pisikal, biolohikal
homonisasyon
pagpapakatao, kultura
sapientisasyon
homonisasyon + sapientisasyon =
buong tao
3 heyolohiya
miocene, pleistocene, holocene
3 panahon ng teknolohiya
paleolitiko, neolitiko, metal
3 uri ng kultura
mabangis, barbaro, kabihasnan/sibilisasyon
kultura sa panahon ng miocene
mabangis
teknolohiya sa pleistocene
neolitiko
heyolohiya kung saan umiral ang teknolohiyang metal
holocene
core-tool culture
paleolitiko
neolitiko aka
(bagong bato) flake-tool culture
ang ____ ang nagdedetermina ng kultura
teknolohiya
Natagpuan sa Aprika 18-14 mya ang isang Species ng unggoy sa genus ng Proconsul na maaring magkatulad na ninuno ng African apes at homonids
proconsul (0-49 5.0)
Isang ninuno na tinatayang nagbigay buhay sa parehong lahi ng unggoy at tao 5-7 milyong taon nakalipas
proconsul
Nabuhay 7-8 milyon taon sa Sub-Saharan Sahel ng Chad, Africa.
Utak 320-380 c.c. kahalintulad sa laki ng utak ng modernong Chimpanzee.
Katangian ng ulo ay halong ape at homonid.
Maaaring ito ang unang specie na nagsimula ng lahi na magiging Homo Habilis
sahelanthropus tchadensis (toumai) homonid)
- Maaaring pinagmulan ng Australopithecus
- Nabuhay noong 7-20 mya. Natuklasan ang mga buto at ngipin sa Aprika, India, Hunan, Tsina, Java, Indonesia at Timog Alemanya.
- Tumira sa gubat at savanna.
- Primate, nakatayo at naglalakad ng tuwid
- Bigat: 20-35 kg.
- Maliliit ang pangil, marahil ginagamit ang kamay sa paglaban at paghanap ng pagkain.
- Gumamit ng bato noong 14 milyong taong nakaraan
- erect walker
Ramapithecus (50-59 4.0)
Bigat: 22-27 kg. Tangkad: 1-1.3 metro (3-4 ft.)
- Inabutan ang kulturang may batong kasangkapan (e.g. bifacial handaxe o palakol)
- Mas malapit ang katangian nito sa tao, ngunit marahil, hindi pa naglalakad nang tuwid.
Australopithecus (60-63 3.0)
pinakamalaki sa pamilya ng Australopithocines (4-6 ft)
Australopithecus boisei
4ft., malaki ang katawan, maaaring gumagamit ng kasangkapang bato (uri ng australopithecus_
australopithecus robustus
handy man o ang unang tunay na tao
homo habilis (64-67 2.75)
- May kapasidad sa panlipunang pamumuhay.
- Omnivore
- Unang gumamit ng kasangkapang bato sa linya ng mga homonid.
- Nangangaso ng malalaking hayop
homo habilis 64-67 2.75
kasangkapang buod
core tool
kasangkapang tinapyas
flake tool
kasangkapang paggawa ng ibang kasangkapan
maintenance tool
- Utak: 740-1250 cc. (katulad ng tao)
- Gumagamit ng kasangkapan (core tool o kasangkapang-buod, flake tool o kasangkapang tinapyas, at sa ilang bahagi ng India at Tsina, maintenance tool o kasangkapang panggawa ng ibang kasangkapan)
- Gumagamit ng apoy sa pagluto at sa pagpapainit ng katawan.
- Nangangaso ng malalaking hayop.
homo erectus 68-71 2.5
di-direktang lahi sa mga unang nanirahan sa Pilipinas, gayun din walang labi ng tao na nakita (1970).
Cagayan Man or homo sapiens philippinensis
- Natuklasan ang mga bungo sa Steinheim, Alemanya at Swanscombe, Inglatera 200,000 – 27,000 taon na ang nakalipas.
- Nabuhay noong panahon ng Pleistocene. Sinundan ng Neanderthal (Homo neanderthalis) type sa Europa. Taas: 1.7 metro (5.7 ft.)
- Bungo: malaki at makapal kaysa sa karaniwang tao. - Nakatira sa mga kuweba.
- Marunong gumamit ng apoy at naglalakbay ng pangkat-pangkat.
- Marunong gumamit ng maintenance tool.
- Maaaring may primiitibong paraan ng pakikipagusap. - Marunong maglilibing.
- May natuklasan ding Homo Sapiens sa Tsina (Peking Man) at Java, Indonesia (Java Man). ``
- Ang kamay at paa nito ay katulad na ng sa tao ngayon. Mas malaki at makapal ang buto nito sa karaniwang tao.
Homo sapiens (72-75 2.25)
Ang mga labi ng taong Tabon ay natagpuan ni _______ Amerikanong antropologo, sa Tabon Cave, isla ng Palawan.
Dr. Robert B. Fox
Ang Tabon Cave ay mistulang _______ , sapagkat maraming nakitang kininis na kasangkapang batong tinapyas (stone flake tools) at mga tirang core flakes sa apat na hiwa-hiwalay na baitang sa loob ng kuweba
“stone age factory”
“nakakaalam na tao”, matalino, may wika, kalinangan at gumagamit na ng supistikadong teknolohiya.
Homo sapiens sapiens
Ang mga ____ mga ninuno ng mga Pilipino, Indones, Malay, at mga tao sa Pasipiko. Unti-unti silang dumating lulan ng kanilang mga sasakyang pandagat na tinatawag na balanghais o balangays
Austronesyano
Dumating ang mga austronesyano bitbit ang kanilang mga kaalaman sa
pandaragat (seafaring), pangingisda, paggawa ng palayok,agrikultura at wika.
____ ang iba’t ibang lipunang proto-Filipino, ganun din ang kanilang iba’t ibang wika ay nakapagtatag na ng kanilang mga komunidad.
500 AD
ang maliliit na komunidad malapit sa mga katawang tubig ay nagsimula ng makipagkalakalan sa Tsina. Nabuo na ang mga sentrong kalakalan.
1000 AD
800-1600 nagkaroon ng malawakang kalakalan sa mga bansang
Tsina, Vietnam at Thailand
Ang Laguna Copper Plate ay natagpuan sa
Lumbang River, Siniloan, Laguna
Ang manunggul Jar ay natagpuan sa
Manunggul Cave, Lipuun Point, Palawan
Maitum pottery ay natagpuan sa
Ayub Cave, Maitum, Sarangani, Maguindanao
