Pag-aalsa Flashcards
Mga uri ng rebelyon
pulitikal, suliraning agraryo, repormist
pagbalik ng dating relihiyon at sistemang pulitikal.
pulitikal
pagwaksi sa pang-aabuso sa lupa
suliraning agraryo
pagkilala sa Filipino bilang namumuno sa kapuluan
repormista
T or F: Sa buong pananakop ng Kastila, ang mga “nakristyanong” Pilipino ay palaging nag-aalsa laban sa kanyang mananakop
True
mga unang lalawigangnag-alsa
mga lupaing pagmamay-aari ng mga malalaking kongregasyon ng mga relihiyoso
madaling nasupil ang mga pag-aalsa sa pamamagitan ng
mga di makataong patakaran
Ginamit ang mga Pilipino mula sa isang rehiyon upang labanan ang kapwa Pilipino sa isa pang rehiyon. Bunga nito hindi naging isa ang mga Pilipino sa loob ng ____ taon.
300
mga dahilan ng pag-aalsa
- Pagbabagong anyo sa kalinangan (wika)
- Pagkawala ng halaga ng babaylan sa lipunang dati at ang pagdating ng prayle
- Sanduguan – higit pa sa pulitika, ito’y sagisag ng kapayapaan, ng pagkakapantay
Martin Panga at Agustin de Legaspi
1587-1588
sanduguan ni Raja Buisan at mga datung taga-Leyte
1603
Tamblot ng Bohol
1622
Bangkaw ng Leyte
1622
Sumuroy ng Samar
1649
Tapar ng Panay
1663
Pakikibaka ng Sultanato ni Sultan Kudarat
1630-71
taon ng pananakop ng ingles
1762-1764
pananakop ng ingles ay nagsimula sa interes ng
pakikipagkalakal
sultan ng Palawan; binigyan ang britain ng karapatan makipagkalakal via Palawan
Azzim Ud-din
T or F: Ang gusto ni Diego Silang ay patalsikin ang mga dayuhin
false, reformist… gusto lang niyang mamuno ang pilipino, ganun din si Dagohoy
Mahabang pangalan ni Diego Silang
Sargento Mayor, Alcalde Mayor y Capitan a Guerra ppor S.M. Britanica o El Rey de Iloco.
mga adhikain ni Diego Silang
- Tanggalin ang indulto de comercio
- Mapatalsik ang mga abusadong opisyal at prayle
- Mapababa ang mga buwis
Ang Kilusang Agraryo ng
1745
Ang Kilusang Agraryo ay binubuon ng mga lalawigan sa paligid ng Maynila:
Cavite, Laguna, Batangas, Bulacan, Morong (Rizal)
Mga dahilan ng pag-aalsa sa kilusang agraryo ng 1745
- pagtaas ng presyo ng mga bilihin;
- pangaabuso ng mga prayle sa kabukiran:
> pangangamkam ng lupa;
> pagsasara ng lupain sa mga nakagisnang karapatan ng mga Pilipino
enlightenmen
la ilustracion
Palubog na ang merkantilismo. Sa pamumuno ni _________ pinalakas niya ang progresibong kaisipan at pilosopiya na tatawaging Enlightenment sa espanya
Carlos III (Bourbon)
Carlos III (Bourbon)
enlightenment/ La Ilustracion
ang enlightenment ay epekto ng alitan ng
Santo Papa at ng mga Bourbon
mga dating pantawid-buhay na pananim ay pinalitan ng mga
cash crops
taon-taon pinapaltan ng gobernador heneral
ouidor
kalakal gamit ang ginto
merkantilismo
halimbaw ang cash crops
tobacco, bulaklak (pabango)
sinusunod noon ang mga utos ng santo papa kahit mali
mga Heswita
binalik ang lupa sa kaharian
realengos
Kinatawan ng Hari (______) at Oidor hukom ng Royal Audiencia upang hanapin ang katibayan ng mga prayle sa kanilang hacienda.
obispo
ang pagsuporta ng pamahalaan sa simbahan
patronato real
buong pangalan ng gomburza
Mariano Gomez, Jose Burgos, Jacinto Zamora
date when gomburza were executed
february 17, 1872
pinatay ang gomburza gamit ang
Garote
dahilan ng pagbitay sa gomburza
pagbibintang sa cavite mutiny, pagaalsa sa Cavite
itinatag ang Cofradia de San Jose
Hermano Pule
Hermano Pule aka
Apolinario dela cRUZ
Mga dahilan ng pagdududa ng simbahang Katoliko sa Confradia
- Maaaring mauwi ito sa isang kilusang liberal.
- Pagtatayo ng Kapatiran lingid sa kaalaman ng simbahan.
- Pagtuturo ng Katolisismo batay sa sariling pagbibigay kahulugan (ni Pule).
- Pagpapakilala sa sarili bilang pinuno ng pananampalataya kahit isang indio o maralita lamang.
- Ang daan tungo sa kaharian ng Diyos ay maaaring * marating ng kahit mahihirap.
Eksklusibo para sa mga Pilipino lamang.
halimbawa ng isang kilusang bumuo ng nagsasarili at malayang kamalayan sa loob ng kaayusang kolonyal
Hermano Puli at ang pag-aalsa ng Kapatirang San Jose
Mga Panlabas na Salik sa Pagpukaw ng Kamalayang Pilipino
- Rebolusyong Pranses (1789) at bagong pilosopiyang dala ni Napoleon Bonaparte.
- Pagtatalaga kay Joseph Bonaparte sa España
- Simon Bolivar at ang mga pag-aalsa sa Amerika Latina.
- Mga creoles (african and european mix) na pinatapon sa Pilipinas.
- Mga makabagong kagamitan sa digma: bapor de singaw, at riple.
- Paghina ng Katolisismo (bunga ng Protestantismo at Nasyonalismo).
- Pagunlad ng mga palimbagan (pagbabago sa wika, tula, awit).
Mga Panloob na Salik na Pumukaw sa Kamalayang Pilipino
- Pagtatatag ng Comandacia Politico Militar sa Cordillera at mga destacamento.
- Panukala ni Sinibaldo de Mas. (bitawan ang PH, ayaw kaya binawasan ang situado real (budget sa colony)
- Pagkita ang pamahalaan sa halip na pagbibigay ng real situado sa kolonya.
- Realengos baldios (land grants)
- Paglaki ng bilang ng mga juramentado (moro), tulisan at ilustrado
magigiting na indio
los indios bravos
Makabansang Kamulatan
- Layuning pulitikal na ang mga katutubo mismo ang magpapatkabo ng pamahalaan. Malaya sa kolonyalista.
- Kasama sa lebel ng kamulatang ito ang pamunuan ng Katipunan.
- Paglaki ng populasyon ng mga anak ng mga inquilino (leaseholders of agricultural land) na nakapag-aral sa labas ng bansa.
- Ang Los Indios Bravos (magigiting na indio).
- Pagkalat ng mga bagong babasahing hindi relihiyoso (Florante at Laura, Noli at Fili, mga kuwentong bayan, Walang Sugat)
tagapagdala ng “kaliwanagan” kabataan, high-spirited, lokal na elite, liberal, edukado
ILUSTRADO
ama ng pagkabansa
Jose Rizal
ilustrar
to give light
tula ni rizal “Sa Kabataang Pilipino”
A la Juventud Filipina
Colorum at Pulajanes sa _____, Buhawi sa _____, Gabinista sa ______ at ang kasapian ng Katipuan
Colorum at Pulajanes sa Samar at Leyte, Buhawi sa Negros, Gabinista sa Bulacan at ang kasapian ng Katipuan
Mga Palatandaan ng Napipintong Himagsikan
- Unstable peso
- Mataas na presyo ng bigas at bulak
- Pagbagsak ng industriya ng asukal at abaca
- Coffee blight (sakit ng kape sa lipa)
- Mga natural na kalamidad (drought at balang)
- Pulitikal at Panlipunang “unrest”
- Pagtaas ng Kamalayang Makabansa at Makabayan
petsa ng himagsikan
August 23, 1896
ama ng pagkamakabayan at ang Himagsikang Pilipino
Andres Bonifacio
saan binaril si andres bonifacio at procopio
Mt Tala sa Maragondon Cavite
Nang hindi kinilala ni Andres Bonifacio ang pamahalaang rebolusyonaryo ng 28 taong gulang na si Aguinaldo siya ay hinatulan kasama ang kanyang kapatid na si Procopio ng kamatayan sa salang
pagttraydor at sedisyon
The biggest early victories were won in _______, where the provincial gentry led by Emilio Aguinaldo directed the Katipunan forces
Cavite
The biggest early victories were won in _______, where the provincial gentry led by Emilio Aguinaldo directed the Katipunan forces
Cavite
kailan pinatay si Andres Bonifacio
kasama ang kanyang kapatid na si Procopio
Nakipagkasundo si Aguinlado sa Pamahalaang Kastila ng tigil-putukan noong Dec. 1897. Unang hulog na ____________, Tumulak siya patungong HongKong.
P400,000 (sa kabuuang P800,000)
Bunga nito maraming bayani ng bayan (mula sa tao) ang lumitaw at ipinagpatuloy ang himagsikan.
Kasunduan sa biak na Bato
Si Aguinaldo ay tumulak papuntang
Hong Kong
Mga rebolusyonaro ng Cavite, Rizal, Laguna at Batangas. Binuo ang Republika ng Tagalog noong 1904.
Macario Sakay, Julian Montalan, Cornelio Felizardo, Lucio de Vega
Pinuno ng “Bagong Katipunan” sa Rizal at Bulacan noong 1902. Nasukol kasama ang 200 tauhan noong Marso 28, 1903, lumaban sila hanggang kamatayan
Luciano San Miguel
Nang bumagsak si Aguinaldo siya ang pumalit bilang pinuno ng kilusang rebolusyonaryo. Nanatili sa Batangas ng isang taon. Sumuko lamang noong Abril 16, 1902 dahil sa puspusang pagtugis ni Gen. Bell at ng 4,000 sundalo.
Miguel Malvar
Pagkamatay ni San Miguel siya ang pumalit na pinuno at nahuli sa Pasig at binitay noong Mayo 1904.
Faustino Guillermo
Mga pinuno ng rebolusyon sa Bikol. (1901-1903)
Simeon Ola at Lazaro Toledo
(1903-1914) guro naging rebolusyonaryo, hindi kahit kailan nanumpa sa watawat ng Amerika kahit 3 ulit siyang pinatapon sa Guam (kasama si Mabini), HongKong at Japan.
Artemio Ricarte
isang ouidor
pedro enriquez calderon
katibayang titulo sa lahat ng umukupa
sa mga lupain ng hacienda; land survey; at pagbabalik ng lahat ng dating karapatan
recopilacion
muling pagsukat sa mga hacienda at buwis o multa sa lupa
compocision de tierras
lupain ng kaharian
realengos baldios