Portret, wapens en heraldiek iconografie - Hoorcollege Flashcards
Wat zijn familiewapens?
Erfelijk gekleurde familiale kentekens die volgens een
traditionele systematiek op een schildvorm zijn aangebracht.
Wat is heraldiek?
Een groep of een individu die zich kenmerkt door visuele elementen samengevoegd in een wapen
Welke vorm in wapen is geschikt voor ongehuwde vrouwen?
De ruit
Welke vorm in wapen is geschikt voor vrouwen? (de algemene vorm voor vrouwen)
De ovaal
Welk wapen is de klassieke variant?
Een vorm die vrijwel op een vierkant lijkt, maar aan de onderkant twee punten heeft die naar elkaar toe lopen, en naar beneden lopen
Schrijf een kleine geschiedenis van het wapen op:
Wapens zijn gekleurde, meestal erfelijke of blijvende herkenningstekens
van personen, families of organisaties. Ze zijn ontstaan in de
middeleeuwen in oorsprong in toernooien en oorlog, wapen is 800 jaar
oud en zins dien nooit weggeweest. Wapen is representatie voor een
familie en jou als persoon.
Wat zijn de grondregels van heraldiek? Wat moet sowieso van toepassing zijn?
- Wapens moeten duidelijk en herkenbaar zijn, ook van veraf
- Wapens moeten zo eenvoudig mogelijk zijn, voor duidelijkheid
- Kleuren zijn ook belangrijk = je hebt twee metalen (goud en zilver) en vier felle kleuren = rood, blauw, zwart en groen
- Wapens moeten voldoende contrast hebben = kleurrijke figuren moeten op metalen afbeeld worden, metalen figuren op kleurrijke achtergronden.
Wat is een cultuuruiting die tegenwoordig nog steeds wordt gebruikt?
De zegelring
Op het werk ‘De Gedachtenistafel Heren van Montfoort’ is een interessant verhaal te herkennen. Wat is dat verhaal?
De Heren van Montfoort zijn biddend afgebeeld naar Maria met Kind. Het zijn in totaal vier broers.
Hendrik wordt vastgehouden door de Heilige Joris, wat betekent dat Hendrik was de slag bij Warns overleefd had.
Aan de hand van de wapens kun je zien wie wie is. De wapens lijken veel op elkaar, toch zit er wel verschil in.
Geef een uitleg over het schilderij van Hendrik van Naaldwijk:
Hendrik van Naaldwijk is te herkennen door zijn mega neus, hij houdt een palmtak vast, wat aanduid dat hij een intellectuele man was met status
Jan Gertisz van Egmond van Nijenburg en Pompeius Occo waren belangrijke mannen, en lieten zich dus ook schilderen.
Toch zitten er in beide schilderen wat verschillen. Wat zijn die verschillen?
Jan Gertisz behoorde tot een vooraanstaande Hollandse familie,In zijn rechterhand houdt hij een gebedsnoot, een kostbaar
object dat niet alleen zijn vroomheid symboliseert, maar ook zijn welgestelde status onderstreept.
Zijn wapen is verdeeld: aan de linkerzijde bevindt zich een heraldisch wapen en aan de rechterzijde
het wapen van zijn vrouw, wat zijn huwelijksband weerspiegelt.
Pompeius Occo, daarentegen, ontwikkelde zich tot een sleutelfiguur in de Noord-Europese economie
en was een van de rijkste inwoners van Amsterdam. Zijn portret benadrukt de
vergankelijkheid van aardse rijkdom: met zijn linkerhand rust hij bijna teder op een schedel, een
symbool van memento mori. Hoewel Occo uit een hoogadellijke familie afkomstig was, had zijn
moeder een iets lagere status. Dit is meestal zichtbaar in de heraldische wapens van zijn familie.
Echter, hij liet in zijn portret het nageslacht wegschilderen, wat erop wijst dat hij zijn achtergrond
idealiseerde en wellicht mooier
wilde voorstellen dan het
daadwerkelijk was.
Beide mannen waren sociaal
gezien verschillend: Jan Gertisz
vertegenwoordigde de lage adel,
terwijl Pompeius Occo uit de
sociale hoek van succesvolle
kooplieden en financiers kwam.
Het portret van Liesbeth Meerman is vrij donker, toch kun je nog wel wat elementen herkennen. Welke?
Het wapen is bijna niet zichtbaar door de donkere achtergrond van dit
schilderij maar linksboven is een klein visserstaartje zichtbaar, waarschijnlijk een zwart en zilver visserstaartje.
Opvallend is wel dat de dame alleen is afgebeeld met haar eigen wapen niet met die van haar man,
dit zo mogelijk te maken hebben dat ze waarschijnlijk lang ongetrouwd geweest.
Het huwelijksportret van Johan de Witt en Wendela Bicker is door de Volkskrant zeer controversieel genoemd. Waarom is dit?
Dit kwam
doordat er een morenhoofd in het wapen te zien is ( Het morenhoofd zelf stelt een zwarte man voor
en wordt vaak geassocieerd met slavernij. Tegelijkertijd kan het ook symbool staan voor “de andere
wereld,” of een exotisch en onbekend gebied.) wat werd geïnterpreteerd als een symbool van
onderwerping.
In het huwelijksportret van Johan de Witt en Wendela Bicker, is Wendela met verschillende onderwerpen afgebeeld. Wat kan dit betekenen?
De vrouw die op het schilderij rechts is afgebeeld, kan mogelijk getrouwd zijn geweest. Het gedeelde
zwaard kan daar een aanwijzing voor zijn, maar het is ook mogelijk dat haar man inmiddels is
overleden. Dit wordt gesuggereerd door de plaatsing van de vrouw aan de rechterkant, terwijl
traditioneel gezien de man rechts en de vrouw links werden afgebeeld.
