Iconografie en Moderne Kunst - Hoorcollege Flashcards
Wat zijn conventionele onderwerpen?
Onderwerpen gebonden aan conventies / iconografische tradities
Waarom is het beeld van Johannes de Doper van Auguste Rodin, gebonden aan een conventioneel onderwerp?
Waarom is dit beeld gebonden aan conventies?:
- Dezelfde pose (wijzend naar de Hemel)
- Rodin voegt een beeld toe aan een bestaand beeld.
- Er ontstaat een ontwikkeling van Johannes, naar een reguliere lopende man.
Uiteindelijk ontstaan er de geboorte van een nieuwe beeldtraditie met een algemeen onderwerp: namelijk lopen (geabstraheerd)
De ‘algemeenheid’ laat ook ruimte voor nieuwe betekenissen en meer
persoonlijke interpretatie. Er wordt nog meer geabstraheerd, er bestaat niet meer de lopende man, het gaat slechts alleen over lopen.
Het doorwerken van oudere tradities gebeurt ook in de Klassieke Mythologie. Noem een aantal voorbeelden:
Dit werk van Orphée (gemaakt door Ossip Zadkine) is grotendeels geabstraheerd, en is gebaseerd op Orpheus en de dieren. Het is herkenbaar aan de lier.
Het kan zich verder ontwikkelen, zodanig dat alleen nog maar het attribuut herkenbaar is (de lier)
Het werk is al enigszins geabstraheerd, kijkende naar het werk Orpheus en de dieren van Franz von Stuck
Giulio Paolini heeft ook een abstrahering gemaakt van een mythologisch verhaal. Hoe deed hij dat?
Paolini heeft een kunstwerk gemaakt gebaseerd op het mythologische verhaal ‘Hercules doodt Nessus’.
Verschillende elementen heeft hij gebruikt uit dit verhaal. Namelijk:
- Afgietsel van klassiek paard standbeeld / ruiterstandbeeld zonder ruiter
- De rode mantel verwijst naar een mantel in het giftige bloed van Nessus gedrenkt
Cy Twombly heeft ook een modern kunstwerk gemaakt gebaseerd op een mythologisch verhaal. Hoe deed hij dat?
Het werk heet: Achilles mourning the death of patroclus = de titel staat in het werk geschreven:
Achilles staat onder de dikke klodder verf, en Patroclus staat onder de vage lijnen.
Er worden hints gegeven naar een mythologisch verhaal, door middel van woorden.
Wanneer de iconografische traditie van de conventionele onderwerpen in de moderne kunst wegvalt, wordt de interpretatie van de onderwerpen door de kunstenaar algemeen en persoonlijk
Hoewel kunstenaars zich door de tijd verhielden tot de beeldtraditie en daarvan afgeweken, wordt de vernieuwing vaak nog individueler
Andy Warhol heeft een kunstwerk gemaakt gebaseerd op Christelijke onderwerpen en tradities. Hoe deed hij dat?
Andy Warhol heeft verschillende kopieën gemaakt van ‘Het Laatste Avondmaal’ van Leonardo Da Vinci.
Waarom heeft Andy Warhol dit werk gemaakt?
Andy Warhol kwam op het idee allerlei zeefdrukken te maken, in opdracht van een rijke Italiaanse zakenman. -het is dus ook een beetje een marketingstunt-
De kunstenaar zelf wordt gezien als een nieuw idool: mensen willen zijn gemaakte poster, specifiek gemaakt voor deze tentoonstelling, gesigneerd hebben.
Het was voor Andy Warhol zijn laatste tentoonstelling voor zijn dood, net zoals Het Laatste Avondmaal het laatste voor Christus is.
In het werk ‘The Last Supper’ van David LaChapelle zitten ook allerlei conventionele onderwerpen die gaan over Het Laatste Avondmaal. Hoe is dat te zien?
Bijvoorbeeld in moderne kleding, meer diversiteit in apostelen, maar ondanks dat is het alsnog duidelijk dat het om Het Laatste Avondmaal gaat.
Mario Cerlo heeft in zijn werk ‘L’ultima cena’ een hele andere benadering gebruikt om Het Laatste Avondmaal te visualiseren. Hoe?
- Toeschouwer zou zelf plaats kunnen nemen als Christus
- Christus is afwezig in het werk
- Of: anonimiteit van de massa, want figuren zijn onherkenbaar
- Wilt de toeschouwer wel zien als onderdeel van de massa? Of ziet de toeschouwer zichzelf een unieke persona: à la Warhol?
Tegenwoordig bestaat er ook de iconografie van het zelf, hoe wordt dat gevisualiseerd?
‘Algemene’ mensen worden geformuleerd als ‘genre’
In de moderne kunst kan een conventioneel onderwerp uit de christelijke traditie ook nieuwe en minder duidelijk religieuze betekenissen krijgen
Het ‘kleine’ individu van de kunstenaar die werkt voor een opdrachtgever - en voor God - wordt groter, en toeschouwers gaan zichzelf ook anders zien
Bijvoorbeeld in de serie ‘Exactitudes’ te zien
Ook bestaan er nog niet-conventinele, algemene onderwerpen. Hoe zit dat?
Er zijn inderdaad ‘genres’ zonder secundaire of conventionele onderwerpen, zoals het landschap, stilleven, genreschilderkunst, of portret
Deze genres zijn niet alleen een kwestie van stijl, maar ook van iconografie
VOORBEELD:
De kunstenaar Giorgio de Chirico vertrekt naar München, en schildert daar verschillende schilderijen die te maken hebben met Griekse mythologie en Ovidius.
Daarna volgt er een ontwikkeling: hij gaat van een conventioneel onderwerp, naar een meer algemeen en persoonlijk onderwerp.
Hij baseert zijn compositie op zijn leermeester, Arnold Böcklin, maar hij zet een stap verder in zijn eigen universum: de titel van zijn schilderijen relateren niet meer aan de conventionele onderwerpen.
En in andere werken baseert de kunstenaar zich op een filosofisch denker: namelijk Friedrich Nietzsche (in dezelfde posities schilderen etc.)
Bart Verschaffel heeft onderzoek gedaan naar kunstenaar De Chirico. Wat waren zijn conclusies?
- De Chirico doet aan ‘zelf-mythologisering’
- Afleiden van de daadwerkelijke beeldtraditie (Böcklin), laat andere bronnen achterwege
- In plaats daarvan: Nietzsche, en totaal eigen inzicht voor intellectueel prestige en vernieuwer
- Maar: geen enkel bewijs dat hij Nietzsche daadwerkelijk heeft gelezen: de ‘guur’ en het ‘beeld’ van de filosoof waren leidend
In het schilderij ‘The Song of Love’ van Giorgio de Chirico zijn beeldtradities te zien, hoe?
Niemand weet echt de verwijzingen, maar wel naar één: namelijk Apollo Belvedere.
Apollo is maar één element: de locomotief verwijst naar de tijd waarin de kunstenaar leefde. Zou de kunstenaar dan juist meer een surrealist zijn?
De Chirico wordt uiteindelijk zelf een beeldtraditie voor de surrealisten: een attribuut uit zijn schilderijen is te zien in een groepsfoto van surrealisten.
Naast De Chirico is er nog een kunstenaar die gesproken is in het hoorcollege: namelijk Jannis Kounellis. Wat deed hij precies?
Jannis Kounellis komt aan in Rome, er is weinig bekend over zijn aankomst, terwijl dat juist bij De Chirico wel zo is.
Kounellis ziet de expo van Jackson Pollock: dat inspireert hem om met elementen radicaler zijn eigen spel mee te spelen.
Hij kijkt naar de omgeving van de stad: wat normaal een standaard betekenis zou moeten hebben, wordt nu gebruikt als verf. Net zoals bij Pollock.
In het werk ‘Untitled’ van Jannis Kounellis wordt er steeds meer gevraagd van de toeschouwer: hij zegt namelijk helemaal niks over het werk. -conceptuele kunst-
Maar misschien is er toch een kleine beeldtraditie te zien, hoe?
Kijkend naar de wijzende hand die in het werk van Kounellis en de Chirico beide te zien is.
Kounellis wordt geïnspireerd door Richard Serra, die met levende dieren werkt, hoe past hij zijn inspiratie toe?
Hij maakt een installatie met 12 paarden in een garage. 12 is een beladen getal, kijkende naar de Bijbelse traditie.
