Podstawy genetyki

Question 1

Co dowiódł Mendel?

Answer 1

Mendel jako pierwszy dowiódł, że:
1) organizmy rodzicielskie przekazują potomstwu swoje cechy
2) każdy organizm posiada kilka wariantów określonej cechy, ale nie każdy wariant musi zostać uwidoczniony w wyglądzie lub funkcjonowaniu organizmu.

Question 2

Czym jest DNA?

Answer 2

DNA - kwas deoksyrybonukleinowy, jest podstawowym materiałem genetycznym we wszystkich żywych komórkach.

Question 3

Czym jest RNA?

Answer 3

RNA - kwas rybonukleinowy, jest podstawowym materiałem niektórych wirusów (retrowirusów, np. HIV, SARS-CoV-2), a także ważnym elementem metabolizmu żywych komórek.

Question 4

Z czego złożona jest nić cząsteczek DNA i RNA?

Answer 4

Nić cząsteczek DNA i RNA złożona jest z nukleotydów.

Question 5

Co to są nukleotydy i z czego są złożone?

Answer 5

Nukleotydy to monomery złożone z:
a) pentozy
b) reszty kwasu fosforowego (V)
c) zasady azotowej.

Question 6

Jaki cukier posiada cząsteczka DNA, a jaki RNA?

Answer 6

DNA - deoksyryboza
RNA - ryboza

Question 7

Jaka jest postać nici w DNA, a jaka w RNA?

Answer 7

DNA - dwuniciowa
RNA - jednoniciowa

Question 8

Jakie zasady azotowe występują w DNA?

Answer 8

cytozyna
guanina
tymina
adenina.

Question 9

Jakie zasady azotowe występują w RNA?

Answer 9

cytozyna
guanina
uracyl
adenina

Question 10

Na jakie grupy dzielimy zasady azotowe?

Answer 10

1. Puryny
2. Pirymidyny

Question 11

Ile pierścieni posiadają puryny, a ile pirymidyny?

Answer 11

Puryny - dwa pierścienie węglowe
Pirymidyny - jeden pierścień węglowy

Question 12

Wymień pierścienie purynowe.

Answer 12

a) adenina
b) guanina

Question 13

Wymień pierścienie pirymidynowe.

Answer 13

a) cytozyna
b) uracyl
c) tymina

Question 14

Czym jest zakończenie nici 5’?

Answer 14

Zakończenie 5’ to reszta kwasu fosforowego (V) przyłączona do atomu węgla w cząsteczce pentozy o numerze 5.

Question 15

Czym jest zakończenie nici 3’?

Answer 15

Zakończenie 3’ to grupa -OH przyłączona do atomu węgla w cząsteczce pentozy o numerze 3.

Question 16

Który koniec nici jest mało reaktywny i co się dzieje w związku z tym?

Answer 16

Koniec 5’ jest mało reaktywny, przez co nie oddziałują na niego poszczególne związki.

Question 17

W jakim kierunku przebiegają po helisie wszystkie procesy związane z DNA?

Answer 17

Od 3’ do 5’.

Question 18

Jaką rolę pełni DNA?

Answer 18

DNA pełni rolę “sekretarza”, który przechowuje informację o budowie każdego białka i kwasu nukleinowego.

Question 19

Jaka jest rola enzymów?

Answer 19

Enzymy, po uzyskaniu dostępu do DNA, odczytują sekwencję, a następnie na jej podstawie syntetyzują łańcuch polipeptydowy, RNA, lub DNA.

Question 20

Co to są rybozymy?

Answer 20

Rybozymy to enzymy RNA.

Question 21

Dlaczego DNA uważa się za najważniejszy związek, konieczny do egzystencji?

Answer 21

• DNA posiada informacje u budowie enzymów białkowych (a tym samym o powinowactwie enzymu do substratu, warunkach jego aktywacji)
• sprawuje nadrzędną rolę nad wszystkimi reakcjami biochemicznymi w komórce - steruje jej metabolizmem.

Question 22

Czym jest materiał genetyczny?

Answer 22

Materiał genetyczny to cząsteczka chemiczna (DNA lub RNA), która przechowuje informację (tzw. genetyczną) o budowie białek i innych kwasów nukleinowych, niezbędnych do funkcjonowania komórki.

Question 23

Czym jest informacja genetyczna?

Answer 23

Informacja genetyczna to odpowiednia sekwencja nukleotydów DNA (lub RNA u wirusów), na podstawie której, odpowiednie enzymy mogą zsyntetyzować nową nić DNA, RNA lub peptyd.

Question 24

Czym jest kod genetyczny?

Answer 24

Kod genetyczny to sposób zapisu informacji genetycznej w materiale genetycznym.

Question 25

Dlaczego kod genetyczny opiera się na trójkach nukleotydów?

Answer 25

Ponieważ aminokwasów jest 20, a nukleotydów DNA tylko 4. W ten sposób otrzymujemy 64 (4^3) różne układy, a każdy jest rozpoznawany przez enzym jako inna informacja.

Question 26

Co to jest triplet?

Answer 26

Triplet to trójka nukleotydów (DNA lub RNA).

Question 27

Co to jest kodon?

Answer 27

Kodon to trójka nukleotydów (RNA).

Question 28

Wymień cechy kodu genetycznego.

Answer 28

1. Trójkowy
2. Niezachodzący
3. Ciągły
4. Jednoznaczny
5. Zdegenerowany
6. Kolinearny
7. Uniwersalny
8. Stały

Question 29

Co oznacza trójkowy kod genetyczny?

Answer 29

Trzy sąsiadujące ze sobą nukleotydy (triplet) kodują informację genetyczną o budowie konkretnego aminokwasu.

Question 30

Co oznacza niezachodzący kod genetyczny?

Answer 30

Każdy triplet ma 3 własne nukleotydy; żadne dwa kodony nie posiadają wspólnych nukleotydów.

Question 31

Co oznacza ciągły kod genetyczny?

Answer 31

Między kodonami nie znajdują się wolne nukleotydy.

Question 32

Co oznacza jednoznaczny kod genetyczny?

Answer 32

Każdy kodon koduje informację o budowie tylko 1 określonego aminokwasu.

Question 33

Co oznacza zdegenerowany kod genetyczny?

Answer 33

Każdy aminokwas może być kodowany przez wiele kodonów.

Question 34

Co oznacza kolinearny kod genetyczny?

Answer 34

Kolejność kodonów w DNA zawsze pokrywa się z kolejnością aminokwasów w zakodowanym białku.

Question 35

Co oznacza uniwersalny kod genetyczny?

Answer 35

We wszystkich organizmach żywych te same kodony kodują ten sam aminokwas.

Question 36

Co oznacza stały kod genetyczny?

Answer 36

Nie podlega obecnie ewolucji (oznacza to, że rodzaj zapisu informacji nie zmienia się - sama informacja już tak (alfabet nie zmienia liter, ale mogą powstawać nowe słowa)).

Question 37

Jaki triplet występuje w DNA, jeśli kodon AUG zawiera informację o metioninie?

Answer 37

ATG

Question 38

Jak można podzielić kodony?

Answer 38

Kodony można podzielić na:
* 61 trójek sensownych
* 3 trójki nonsensowne (UAA, UAG, UGA)

Question 39

Jaką informację zawierają trójki sensowne?

Answer 39

Trójki sensowne zawierają informację na temat określonego aminokwasu.

Question 40

Co stanowią trójki nonsensowne?

Answer 40

Trójki nonsensowne stanowią sygnał STOP, przerywający proces transkrypcji i translacji.

Question 41

Jaki kodon odpowiada za sygnał START?

Answer 41

Za sygnał START odpowiada kodon AUG (koduje informację na temat metioniny).