Per- & post-operatief Flashcards
Per-operatief
Welke tool bestaat er om operaties zo veilig mogelijk te laten verlopen?
Safe Surgery Checklist
Post-operatief
Door wie gebeurt het transport naar recovery?
Door 2 personen waarvan 1 anesthesist of anesthesieverpleegkundige
Post-operatief
Welke patiënten worden naar recovery gebracht?
Electieve patiënten
Post-operatief
Wat is de PACU?
Wie moet daar begeleiden?
Post-anaesthesia care unit
Anesthesist zelf
Post-operatief
Welke patiënten worden naar PACU gebracht?
Intensieve bewaking voor max 24u
Post-operatief
Welke patiënten worden naar IZ gebracht?
Langere intensieve bewaking
Post-operatief
Electieve patiënten blijven op recovery tot als…
- Goed wakker is = ogen open
- Geëxtubeerd en zelfstandig ademen
- Normale RR en pols
- Pt instructies kan uitvoeren
- Pijnvrij is (VAS < 4, volgens protocol)
Post-operatief
Wie beslist over het ontslag uit recovery?
Anesthesist
Post-operatief
Wie verzorgt het transport van recovery naar verpleegafdeling?
- 2 verpleegkundigen van de ontvangende afdeling
- 2 verpleegkundigen van recovery of IZ
- 2 personen van transportdienst
- combinatie
Post-operatief: transport
Wat zijn aandachtspunten tijdens het post-operatief transport?
- Parameters: kleur, ademhaling, perfusie/transfusie, drains, pompen,…
- Houding: vlakke ruglig, hoofd zijwaarts in hyperflexie
- Ondersteunend materiaal: bedbeschutting, nierbekken, dekenboog, tractie-materiaal, monitor,…
-
Administratie: overdracht en rapportage
→ Kort verslag ingreep
→ Pijnmedicatie
→ Vochtbeleid
Post-operatief: installatie pt
Wat zijn aandachtspunten tijdens het post-operatief installeren van de patiënt?
- Comfort van patiënt
- Goede houding
- Controle parameters, perfusies, verband,…
- Rust en orde op de kamer
- Oproepsysteem in bereik
- Info aan familie
Post-operatief: installatie pt
In welke houding dient de pt post-operatief geïnstalleerd te worden?
Afhankelijk van soort operatie:
* Abdominaal: rug- of zijlig
* Hoofd: platte ruglig of 30° halfzittend
* Wervelkolom: platte ruglig
* Thorax: halfzittend
* Orthopedie: volgens afspraak
Post-operatief
Wat zijn enkele belangrijke observatiepunten post-operatief?
- Vitale functies
- Bewustzijn
- Pijn controle
- Medicatie & perfusie
- Urinedebiet
- Gastro-intestaal
- Wonden
- Vroegtijdige mobilisatie
- Allergie
Post-operatief: vitale functies
Wat zijn enkele belangrijke observatiepunten bij vitale functies post-operatief?
- Ademhaling
- Temperatuur
- Hartslag
- Bloeddruk
Post-operatief: vitale functies
Geef enkele aandachtspunten bij de ademhaling post-operatief
- Kwantitatieve observatie: frequentie
- Kwalitatieve observatie: type, regelmaat, diepte,…
- Zuurstoftoediening?
- Vrijhouden van ademhalingsweg
Post-operatief: vitale functies
Wat kan er gebeuren met de ademhaling bij een abdominale of thoracale ingreep?
- Ademen veroorzaakt pijn door tractie op de wonde
- Diafragma wordt omhoog geduwd
- Pijnstilling ed. onderdrukken ademhaling en hoestreflex
Post-operatief: vitale functies
Wat zijn verpleegkundige handelingen op vlak van ademhaling post-operatief?
- Correcte houding
- Secreties niet spontaan opgehoest > aërosol, aspiratie of ademhalingskine
- Abdominale wonden: buikband stevig aanspannen of wonden ondersteunen
- Patiënt stimuleren om regelmatig en diep in en uit te ademen
- Correcte pijnstilling
Post-operatief: vitale functies
Wat zijn verpleegkundige handelingen op vlak van temperatuur post-operatief?
- Hoge koorts ( >39°C): septicemie/longinfectie/nier-& blaasinfectie/pyrogeen reactie (allergie bloedtransfusie) > arts verwittigen
- Voorgeschreven medicatie toedienen
- Cultuur nemen wonde, urine
- Hemocultuur afnemen
Post-operatief: vitale functies
Wat is traumatische koorts?
Synoniem?
Reactie van het lichaam op narcose, lichaamsvreemde stoffen & afvalstoffen uit operatie > opruiming via fagocytose
Anesthetische koorts
Post-operatief: vitale functies
Wat gebeurt er bij traumatische koorts?
Temperatuur loopt op:
* enkele uren post-op: > 37°C
* dag nadien: 38-39°C
Post-operatief: vitale functies
Waarop wijst hoge koorts vanaf derde dag & volgende?
- Wondinfectie
- Infectie buiten het operatieveld vb. flebitis
Post-operatief: vitale functies
Geef enkele aandachtspunten bij de hartslag post-operatief
- Normaal post-op 45-100 sl/min
- Kwantitatieve observatie
- Kwalitatieve observatie
- Meerdere dagelijkse controles: trend volgen
> Bij pols↑ : psychisch, pijn, bloeding, koorts,…
> Bij aanhoudende polsverhoging: shock ?
> Bij pols en T°-stijging: infectie, sepsis ?
Post-operatief: vitale functies
Wat zijn verpleegkundige handelingen op vlak van hartslag post-operatief?
De dag van de operatie en de eerste dag erna: regelmatige controle, meerdere malen per dag, nadien nog steeds 2 x / dag.
Post-operatief: vitale functies
Geef enkele aandachtspunten bij de bloeddruk post-operatief
- Normale waarden: patiëntafhankelijk
- Trend is belangrijk
- Moeilijk te beoordelen parameter
Post-operatief: vitale functies
Wat zijn verpleegkundige handelingen op vlak van bloeddruk post-operatief?
RR 2x/ dag opgenomen en vóór het opstaan.
Indien nodig meerdere malen > bij grote afwijkingen arts verwittigen
Post-operatief: bewustzijn
Wat zijn enkele belangrijke observatiepunten bij bewustzijn post-operatief?
Diepte van de narcose bepalen adhv schema van Guedel:
* type van ademhaling
* ontspanning van de spiergroepen
* bewegingen van de oogbol
* grootte van de pupil
* reflexen
* reacties van de patiënt
Post-operatief: bewustzijn
Welke zijn de reflexen die een parameter zijn voor het bewustzijnsniveau?
- Cornea > knipperen bij aanraking
- Licht > pupil in myosis bij niet-comateuze pt
- Slik
- Braak
Post-operatief: pijncontole
Wat zijn enkele observatiepunten op vlak van post-operatieve pijn?
- Eerste uren postop: weinig pijn
- Naarmate peroperatieve analgesie uitgewerkt raakt, neemt de pijn toe
- Goede verpleegkundige observatie
- Opvolging van postoperatieve pijnorders
- 2x/dag bevragen
Post-operatief: pijncontole
Wat is beoordeling op basis van subjectieve pijn?
Op basis van observeerbaar pijngedrag:
* Lichaamshouding
* Grimassen
* Kreunen
Post-operatief: pijncontole
Wat is beoordeling op basis van objectieve pijn?
Op basis van fysiologische veranderingen:
* Pols, RR stijging
* AH frequentie stijgt
* Zweten
* Verwijde pupillen
Post-operatief: pijncontole
Welke factoren bepalen de hoeveelheid postoperatieve pijn?
- Aard, plaats en duur van operatie
- Persoonlijke pijnbeleving
- Chirurgische en anesthesiologische technieken
- Al of niet aanwezig zijn van complicaties
Post-operatief: pijncontole
Welk instrument gebruikt men voor de pijnbeoordeling?
- Visual Analogue Scale (zonder cijfers)
- Numeric Rating Scale (met cijfers)
- Verbal Rating Scale (pt geeft score verbaal)
- Smiley Analogue Scale (kinderen)
Post-operatief: pijncontole
Welke farmacologische pijnbestrijding bestaat er?
- Niet-opioïde analgetica
- Opioïde analgetica
Post-operatief: pijncontole
Geef meer info rond niet-opioïde analgetica: paracetamol
Voorbeeld
- Vooral antipyretisch effect
- Cave: bij overdosering > leverschade
- Morfine-sparend
Dafalgan
Post-operatief: pijncontole
Geef meer info rond niet-opioïde analgetica: NSAIDs
Voorbeeld
- Ook vermindering zwelling
- Ontstekingsremmend
- Morfine-sparend
- Onderling niet combineren
- Geen centrale demping en verslaving
Brufen
Post-operatief: pijncontole
Geef meer info rond opioïde analgetica
Voorbeeld
- Werken centraal en perifeer
- Dempen centraal
- Liefst in combinatie met perifere analgetica voor antipyretisch (koortswerend) effect
- Verschillende toedieningswijzen
Dipidolor
Post-operatief: pijncontole
Welke verschillende toedieningswijzen zijn er?
- Per os, rectaal
- Parenteraal: IM, IV, SC: 30 min patiënt pijnvrij
- Via een PCA pomp (patiënt Controlled analgesie)
Post-operatief: pijncontole
Wat is PCA?
- Door de patiënt geregelde pijn bestrijding.
- Anesthesist stelt het computergestuurde pompje in op een standaarddosering morfine.
Post-operatief: pijncontole
Wat zijn PCA-variabelen?
- Maximum 24-uurs dosis
- Lock out
- Dosis per shot
- Maximum shotdosis of aantal shots
Post-operatief: pijncontole
Wat zijn verpleegkundige handelingen op vlak van pijncontrole post-operatief?
- 2x/ dag bevragen
- Medicatie op vaste tijden
Post-operatief: perfusie
Waarvoor wordt perfusie gebruikt post-op?
- Toediening medicatie
- Waakinfuus
- Vochtverlies aanvullen
Post-operatief: perfusie
Waarvan is de perfusie post-op afhankelijk?
- Aard operatie
- Algemene toestand
- Perorale vochtinname
Post-operatief: medicatie
Welke medicatie kan zoal toegediend worden post-op?
- Antibiotica
- Analgetica
- Hypnotica
- Sedativa
- Anticoagulantia
- Cardiotonica
- Diuretica
- Analeptica
- Mucolytica
- …
Post-operatief: diurese
Wat is een normale urineproductie?
1000 à 1500 ml per 24 uur
Post-operatief: diurese
Wat zijn enkele aandachtspunten op vlak van urinedebiet post-op?
Meestal verminderde diurese in eerste 24 uur postoperatief
!!Waakzaam voor:
* Retentie
* Residu
* Oligurie
* Anurie
Post-operatief: diurese
Wat is retentie?
Er is urineproductie en mictiedrang maar patiënt kan niet urineren
Post-operatief: diurese
Wat is residu?
Onvolledig ledigen van de blaas
Post-operatief: diurese
Wat is oligurie?
< 100 à 150 ml / 24 uur
Post-operatief: diurese
Wat is anurie?
< 20 à 40 ml / 24 uur
Post-operatief: diurese
Hoe wordt het urinedebiet per uur gecontroleerd?
Verblijfskatheter met gegradeerde urimeter
Post-operatief: gastro-intestinaal
Wat zijn enkele aandachtspunten op vlak van voeding post-op?
Indien mogelijk > snelle hervatting enterale voeding
Post-operatief: gastro-intestinaal
Waarom zo snel mogelijkovergaan op enterale voeding post-op?
- Darmperistaltiek en absortpievermogen terug na 6 – 8 uur
- Infectiepreventie
Post-operatief: gastro-intestinaal
Waarvan is de opstart van perorale voeding en vochttoediening afhankelijk post-op?
- Aard van de ingreep/anesthesie
- Lever- en nierfuncties van de patiënt
- Toestand van de patiënt
Post-operatief: gastro-intestinaal
Aan welke voorwaarden moet voldaan zijn vooraleer de pt drinken post-op?
- Nausea & braken verdwenen
- Goed wakker
- Onmiddellijk bij lokale of geleidingsanesthesie zonder stembandparalyse
Post-operatief: gastro-intestinaal
Aan welke voorwaarden moet voldaan zijn vooraleer de pt vaste voeding post-op?
- Na optreden van flatus (2de dag postop)
- Onmiddellijk bij lokale of geleidingsanesthesie zonder stembandparalyse
Post-operatief: gastro-intestinaal
Wanneer wordt TPN opgestart?
- Voedselopname via perorale weg niet mogelijk of tegengeïndiceerd
- Perorale opname ontoereikend
Post-operatief: gastro-intestinaal
Wat zijn kenmerken van defaecatie post-op?
- Darmperistaltiek herneemt na 24 tot 48 uur
- Eventueel retentie van darmgassen
- Controle op spontane flatulentie
- Ev. rectale canule na 3 dagen geen flatus
Post-operatief: gastro-intestinaal
Wat zijn observaties op vlak van defaecatie post-op?
- Zwart: melaena
- Ontkleurd
- Diarree
- Darmileus of darmparalyse
Post-operatief: mobilisatie
Wat zijn voordelen van vroegtijdige mobilisatie post-op?
- Circulatie
- Ademhaling
- Preventie decubitus
- Stimuleren eetlust
- Stimuleren defaecatie
- Betere en snellere cicatrisatie
- Betere moraal
Post-operatief: mobilisatie
Waarom komt de kine langs post-op?
- Bronchiaal toilet
- Mobilisatie
- Houdingscorrectie
Post-operatief: mobilisatie
Wat houdt bronchiaal toilet in post-op?
- Vibratie
- Tapotage
- Aspiratie
- Ademhalingsoefeningen
- Hulp bij ophoesten secreties
- Aërosoltherapie
Post-operatief: mobilisatie
Wat houdt mobilisatie in post-op?
- Passief
- Actief
Post-operatief: mobilisatie
Wat houdt houdingscorrectie in post-op?
- Oefeningen
- Ondersteuning
Post-operatief: allergie
Wat zijn oorzaken van een allergie post-op?
- Medicatie
- Wondzorgproducten en/of implantaten
Post-operatief: allergie
Welke verpleegkundige handelingen kunnen allergie post-op vermijden/verhelpen?
- Goede anamnese
- Contact met allergenen vermijden
- Eventueel antihistamine, op voorschrift, preventief toedienen
