Patofizjologia czucia; Nerwy czaszkowe Flashcards
Pierwszorzędowe neurony czuciowe
komórki dwubiegunowe w zwojach rdzeniowych - dendryty łączą się z receptorami, aksony wchodzą do rdzenia kręgowego przez korzeń tylny
Drugorzędowe neurony czuciowe
przewodzą bodziec przez rdzeń kręgowy i pień mózgu do wzgórza
Trzeciorzędowe neurony czuciowe
przewodzą bodziec ze wzgórza do kory czuciowej
Układ epikrytyczny
– Odczuwanie dotyku z dokładną lokalizacją, czucie ułożenia i wibracji
- Grube zmielinizowane włókna
- Sznury tylne
- Pierwotna kora czuciowa
Układ protopatyczny
– Odczuwanie dotyku ze słabym umiejscawianiem, czucie bólu i temperatury
- Cienkie niezmielinizowane włókna
- Drogi rdzeniowo-wzgórzowe
- Układ siatkowaty pnia mózgu i wzgórze
Podstawowe drogi czuciowe
• Sznury tylne (droga rdzeniowo-opuszkowa) • Drogi rdzeniowo-wzgórzowe - boczna - przednia • Drogi rdzeniowo-móżdżkowe
Droga rdzeniowo-opuszkowa sznurów tylnych
Przewodzenie czucia epikrytycznego
Drogi rdzeniowo-wzgórzowe
Przewodzenie czucia protopatycznego
Kora czuciowa
Pierwotna kora czuciowa:
- zakręt zaśrodkowy
- płacik okołośrodkowy
Anestezja
zniesienie czucia
Hip(o)estezja
zmniejszenie czucia
Hiperestezja
(przeczulica) nadmierne odczuwanie bodźca
Analgezja
zniesienie czucia bólu
Hip(o)algezja
zmniejszenie czucia bólu
Hiperalgezja
przeczulica na bodźce bólowe
Alodynia
odczuwanie bólu w reakcji na bodźce nieuszkadzające (np. dotyk)
Parestezje
samoistne i spaczone wrażenia czuciowe, opisywane jako mrowienie, drętwienie, kłucie
Dyzestezje
nieprzyjemne i nieprawidłowe wrażenia czuciowe, zwykle w reakcji na bodźce niebólowe
Uszkodzenie pojedynczego nerwu
Zniesienie wszystkich rodzajów czucia w obszarze unerwionym przez dany nerw
Uszkodzenie wielu nerwów obwodowych
polineuropatia
– Zaburzenia czucia typu „rękawiczki i skarpetki”
– Najbardziej nasilone dystalnie, zwykle również najpierw w kończynach dolnych
Uszkodzenie korzenia lub korzeni
Objawy podrażnieniowe (w czasie rozciągania lub ucisku korzeni):
- Parestezje, dyzestezje w obszarze skóry zaopatrywanym przez dany korzeń
- Bóle korzeniowe odpowiadające zakresowi unerwienia danych korzeni, których cechą charakterystyczną jest nasilanie w czasie zwiększania się ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego (kaszel, kichanie, defekacja)
Objawy ubytkowe w razie anatomicznego przerwania ciągłości korzenia lub zaburzenia jego czynności następstwem jest zniesienie wszystkich rodzajów czucia w odpowiednim obszarze unerwienia
Całkowite poprzeczne uszkodzenie rdzenia
Zniesienie wszystkich rodzajów czucia poniżej poziomu uszkodzenia
Połowicze uszkodzenie rdzenia
z. Browna-Sequarda:
Zniesienie czucia głębokiego poniżej poziomu uszkodzenia po stronie uszkodzenia oraz czucia bólu i temperatury poniżej poziomu uszkodzenia po stronie przeciwnej
Uszkodzenie istoty szarej w okolicy kanału środkowego rdzenia kręgowego
Rozszczepienne zaburzenia czucia, tzn. zniesienie czucia bólu i temperatury na poziomie uszkodzenia z zachowanym czuciem głębokim i dotyku
Uszkodzenie sznurów tylnych
Zaburzenia czucia ułożenia i wibracji po stronie uszkodzenia z zachowaniem czucia bólu i temperatury
Zespół rdzeniowy przedni
– Zaburzenia czucia bólu i temperatury poniżej poziomu uszkodzenia z zachowaniem czucia głębokiego
– Zwykle wskutek niedokrwienia w zakresie tętnicy rdzeniowej przedniej
Uszkodzenie dróg czuciowych w pniu mózgu
Zaburzenia czucia po stronie przeciwległej do ogniska chorobowego na tułowiu i kończynach oraz po stronie uszkodzenia na twarzy
Uszkodzenie dróg czuciowych we wzgórzu lub w torebce wewnętrznej
Połowicze zaburzenia wszystkich rodzajów czucia na przeciwległej połowie ciała
Uszkodzenie pól czuciowych kory mózgowej
Brak zaburzeń czucia powierzchniowego, ale chory nie może zlokalizować bodźca, zaburzona jest dyskryminacja, dermoleksja, astereognozja
Dodatnia próba Romberga:
chory stoi pewnie z oczami otwartymi, a upada lub chwieje się po zamknięciu oczu
wskazuje na:
1. Upośledzenie czucia głębokiego (uszkodzenie sznurów tylnych lub polineuropatia)
2. Uszkodzenie przedsionka
NIE WSKAZUJE natomiast na uszkodzenie móżdżku
I. Nerw (układ) węchowy
• I neuron– komórki węchowe w błonie śluzowej nosa
• Nerw węchowy(aksony komórek węchowych)
• II neuron– opuszka węchowa
• Droga węchowa
– Droga węchowa boczna
– Zakręt węchowy boczny, istota dziurkowana przednia, jądra migdałowate
• Objawy uszkodzenia: anosmia/hiposmia
II. Nerw (układ) wzrokowy
• Siatkówka – Czopki – Pręciki – Komórki dwubiegunowe – Komórki amakrynowe – komórki zwojowe – I neuron • Nerw wzrokowy • Skrzyżowanie wzrokowe • Pasmo wzrokowe • Ciało kolankowate boczne – II neuron • Promienistość wzrokowa • Kora wzrokowa – III neuron
III. Nerw okoruchowy
– Unerwia ruchowo:
mięśnie zewnętrzne gałki ocznej (mięśnie proste: górny, przyśrodkowy i dolny, mięsień skośny dolny oraz dźwigacz powieki)
(jądro nerwu okoruchowego w śródmózgowiu)
III. Nerw okoruchowy
– Unerwia przywspółczulnie
m. zwieracz źrenicy i mięśnie rzęskowe (jądro Westphala i Edingera w śródmózgowiu)
Objawy uszkodzenia n. III
- Gałka oczna skierowana ku dołowi i na zewnątrz
- Podwójne widzenie
- Źrenica szeroka i bez reakcji na światło
- Opadanie powieki
- Porażenie akomodacji
Zespół Hornera
• Uszkodzenie pobudzających włókien współczulnych
• Objawy
– Zwężenie źrenicy
– Opadanie powieki częściowe (korygowane przez dźwigacz powieki)
– Zmniejszenie wydzielania potu na połowie twarzy
– Rozszerzenie naczyń na połowie twarzy
– Wrażenie zapadnięcia gałki ocznej
Źrenica Argylla-Robertsona
• Objawy
– Wąskie źrenice o nieregularnych granicach
– Brak odruchu na światło
– Zachowane zwężenie źrenicy podczas akomodacji
Uszkodzenie śródmózgowia, dawniej typowo powodowane przez kiłę, obecnie w cukrzycy
Źrenica Marcusa Gunna
– Zwężenie źrenicy w zajętym oku jest większe podczas oświetlania drugiego oka (odruch konsensualny jest silniejszy niż bezpośredni)
– Uszkodzenie łuku dośrodkowego odruchu na światło (np. uszkodzenie n. wzrokowego w SR)