partim Lenoir controle Flashcards
definities
- motorische -
- controle = processen die ervoor zorgen dat een intentie ook effectief tot handeling wordt omgezet
- leren = verandering van die processen door systematisch oefenen
- ontwikkeling = veranding door natuurlijke invloeden - vaardigheid <=> beweging
- motorische vaardigheid = geheel van bewegingen van lichaams delen die beuwt & doelgericht uitgevoerd worden
- beweging = deelcomponent van vaardigheid
–> stappen vaardigheid = bij verschillende mensen opgemaakt uit verschillende componenten
skills & abilities
- skill
- doelgericht = omzetten van intentie -> actie
- consistent = systematische repodruceerbaar
- efficiënt = minimaal energieverbruik mentaal & fysiek
- optimale timing ≠ maximale snelheid - abiity
- eigenschap onderbouwd door iemand zijn potentieel
- geen training mogelijk
- motorability = voor specifieke motorische taken
- all-round performers = goed in alles ivm met motorisch gedrag
- all-round learners = nieuwe handelingen leren - visies
- general motor ability = alle abilities zijn sterk gerelateerd aan elkaar & reflecteren 1 onderliggende ability
- specifiek motor abilities = geen correlatie
onderzoek skills & abilities
- onderzoek naar correlatie evenwicht in verschillende situaties
- in elke situatie iets anders
- waar sommige goed in zijn, andere vorm van evenwicht dan weer niet
- 1 overkoepelde ability voor evenwicht bestaat niet - verschillen
- skill <=> ability
- plastisch <=> stabiel
- oefening <=> genetisch
- onbeperkt <=> beperkt aantal
- afh van abilities <=> basis voor skills
taakanalyse
- doel
- opsplitsen van vaardigheid in verschillende deelbewegingen
- noodzakelijke abilities afleiden
–> die stimuleren om taak beter uit te voeren - toepasingen
- predictie van een vaardigheid uit ability-taken
- motorische ontwikkeling vb: revalidatie
taakanalyse schrijfmotoriek
- welke abilities
- fijne motoriek
- aandacht
- visueel
- geheugen
- … - correlatie
- schrijfsnelheid meest afh van visuele verwerking
- therapeutische interventie meer hierop gericht
vaardigheidsprocess & -componenten
vaardigheidsprocess
= elke handeling doorloopt deze cyclus
1. stimulus identificatie = waarnemen van relevante informatie
2. respons selectie & programmering = beslissen wat te doen & hoe
3. respons uitvoerking = georaniseerde spieractiviteit
vaardigheidscomponenten
1. posturale component = houding
2. locomotorische component = verplaatsingen
3. manipulatie component = effectief doel vb: letters
classificaties van gedrag
- verhouding motorisch/cognitief
- taakkenmerken
- open v. gesloten = stabiliteit omgeving
- discreet-serieël-continu = duidelijk start & einde
- groot v. klein motorisch = afh van spiermassa - taxonomie van gentile
taxonomie van Gentile
2-dimensioneel = omgeving/taakfunctie
16 categrotien bepaald door 4 eigenschappen
- regulerende condities
- stationair v. bewegend
- verandering van fysieke beweging & andere mensen - intertrail variabiliteit
- ja v. nee
- omgeving lokt kleine verschillen in dezelfde handeling uit - lichaamsoriëntatie
- stationair v. bewegend
- bewegeging van uitvoerder - manipulatie
- ja v. nee
- beweging van handen, hoofd, …
meten van motorische vaardigheiden
- studie van interne processen
- structuur = consequenties van anatomisch defect
- functie = consequenties van uitgeschakelde functie
- meting activieit hersenen = directe meting - soorten metingen
- kwalitatieve = uitvoering
- kwantitatieve = resultaat
- combinatie
reactie tijd
aangetoond met test van armheffen
onderverdeling
1. reactie tijd = tijd tussen signaal & eerste merkbare beweging
2. movement time = tijd tussen eerste merkbare beweging & einde van beweging
3. response time = reactie tijd + movement time
4. premotor time = tijd tussen signaal & eerste EMG respons
–> niet in effectieve spier maar stabiliserende spieren er rond
5. motor time = tijd tussen EMG & eerste merkbare beweging
voordeel = complexiteit & integriteit van een systeem kwanitifiveren
nadeel = reductie van complex process tot 1 cijfer
soorten reactietijden
- enkelvoudige
- 1 stimulus = 1 respons
- op voorhand gekend = planning - meervoudige
- meerdere stimuli = meerdere responsen
- planning niet op voorhand gekend - discriminatie
- slechts 1 stimulus uit een reeks is gekoppeld aan een vooraf gekende respons
- vb: aftrap bij voetbal -> vanaf daar onbekend
factoren die reactie tijd beïnvloeden
- factoren
- # keuze mogelijkheden
- voorspelbaarheid
- complexiteit
- nauwkeurigheid
- oefening & herhaling
- compatibiliteit = hoe natuurlijk is de keuze - S-R interactie
- stimulus-reactie
- wet van Hick = verdubbeling van keuzemogelijkheden
–> constante toename van miliseconden
andere factoren
soorten foutscores
- eendimensionele foutscores
- experiment: bolletje gaat naar punt -> drukken als op zelfde positie
- enkel te vroeg of te laat drukken
- moegelijkheid berekenen gemiddelde, stardaartddeviatie, … - tweedimensionele foutscores
- experiment: darts gooien
- radiale fout = afstand van punt op X & Y as
- 1 cijfer geeft samenvatting over voorafgaand process - RMSE root mean square error
- experiment: lijn die op beeld komt proberen overtekenen
- kwantificieren van process adhv product score
procesvariabelen
- kinematica
- snelheid
- hoeksnelheid
- hoek-hoek diagram = van vb: 2 gewrichten de hoek gedurende een beweging
–> weglaten van tijd
- afgeleide variabelen - EMG
- grondreactie krachten
–> geeft nog steeds niet veel informatie over controle
EEG
- EEG
- brain imaging technieken
- elektroencephalo gram
- kijken naar actieve neuronen door elektroden
- verschillende golven (frequenties) afh van activiteitsgraad - voordelen
- directe meting & niet invasief
- hoge bewegingsvrijheid
- hoge temporele resolutie - nadelen
- lage spatiële resolutie = niet weten van welke diepte
- focus enkel op opp potentialen
PET
- positron emission tomofragie
- inspuiting radioactief glucose
- indirecte meting van metabolisme
- actieve cellen = meer energie verbruik = oplichten - voordelen
- erg hoge spatiële resolutie
- activiteit van diepere zones meten - nadelen
- invasief & indirect dus vertraging
–> lage temporele resolutie
- duur
- beperkte bewegingsvrijheid
fMRI
- functionele magnetische resonantie imaging
- magentisch veld opwekken
- alinatie van waterstof atomen
- E-verschillen worden gedeteceerd
–> metabole activiteit - voordelen
- niet invasief
- hoge spatiële resolutie - nadelen
- duur
- beperkte vrijheid
- indirecte meting & lage temporele resolutie
theorieën over motorische controle
theorie
1. beschrijving van klasse observaties
2. bloodstellen van variabelen over specifiek gedrag
3. variabelen zijn voorantwoordelijk voor gedrag
4. voorspelling van toekomstig gedrag
speed-accuracy trade-off
- Fitts’ law
- alles wat je sneller gaat uitvoeren = minder nauwkeurig
- index of difficulty: langere tijdsduur = moeilijkere taak
- experiment 1 = zo snel mogelijk drukken op bollen met verschillende grotes & verschillende afstanden
- experiment 2 = zo snel mogelijk drinken uit glazen van verschillende grotes