Overzicht W9 Flashcards
Wat is een aandeel?
Geen vorderingsrecht
- Verschaft EV, geen recht op terugbetaling
Wel vermogensrecht
- overdraagbaar + vestiging beperkt recht in beginsel mogelijk
Aanknopingspunt: organisatierechtelijke rechtsbetrekking (aandeelhouderschap)
- Soort lidmaatschapsverhouding
- Individuele rechten
- Collectieve rechten
Ontstaan aandeel
Op het moment dat het wordt uitgegeven:
- Plaatsing = ovk tussen de aandeelhouder en de vennootschap
- Meerzijdige rechtshandeling
Bij oprichting:
- Uitgifte komt tot stand door verlijden van de akte van oprichting (2:93/203 lid 4)
- Oprichters vertegenwoordigen de vennootschap.
- Degenen die aandelen nemen, tekenen de akte mee (element van ovk)
Na oprichting:
1) Besluit tot uitgifte (2:92/206)
2) Plaatsingsovk
- Besluit is aanbod, aanvaarding door plaatsingsovk
3) Notariële akte (2:86/196)
- Tenzij beursnv (2:86c)
Derde optie:
- Met het van kracht worden van omzetting in BV/NV, fusie of splitsing
Rechten en verplichtingen verbonden aan aandelen
Hoofdregel:
- Gelijke behandeling (R&B)
- Kan bij statuten afwijken, niet per besluit (2:92/201)
Rechten:
1) Zeggenschapsrechten
2) Financiële rechten
3) Enquête, uitkoop, uitstoting
Verplichtingen:
1) Voldoening stortingsplicht
2) Inachtnemen van R&B
3) Specifieke wettelijke en statutaire verplichtingen
Zeggenschapsrechten
1) Vergaderrecht
2) Stemrecht
3) Agenderingsrecht
4) Recht op informatie
5) Bijeenroeping AVA
Vergaderrecht
Vergaderrecht (2:117/227)
1) Certificaathouders
- NV: houders van met medewerking van de vennootschap uitgegeven certificaten (2:117 lid 2). M.u.v. stemrecht.
- BV: certificaten waaraan in de statuten vergaderrecht is verbonden (2:227 lid 2)
2) Beperkt gerechtigden
- NV/BV: vruchtgebruikers en pandhouders die geen stemrecht hebben, hebben vergaderrecht indien de statuten dit bepalen en bij de vestiging niet anders is bepaald (2:227 lid 1)
3) Opschorting stem/vergaderrecht
- NV/BV: statuten kunnen bepalen dat een aandeelhouder geen recht heeft op deelname aan de AVA, zo lang hij in gebreke is te voldoen aan een wettelijke of statutaire verplichting (2:117 lid 2/2:227 lid 6)
4) Raadgevende stem
- NV/BV: bestuurders en commissarissen dienen voor de vergadering te worden opgeroepen en in de gelegenheid te worden gesteld hun advies te geven (2:117 lid 4/2:227 lid 7)
- Sanctie: vernietigbaar ex 2:15 lid 1 sub a
Stemrecht
Stemrecht (2:118/228)
Hoofdregel (lid 1 en lid 2)
- Slechts aandeelhouders hebben stemrecht
- Zij hebben elk tenminste 1 stem
- Wanneer het maatschappelijk kapitaal in aandelen van een gelijk bedrag is verdeeld, brengt iedere aandeelhouder zoveel stemmen uit als hij aandelen heeft (lid 2)
Bij gebreke van andere regeling in de statuten: nominale waarde beslissend (lid 3)
Statutaire afwijking van leden 2 en 3: flexibel stemrecht (lid 4)
- Maar: variabele verdeling op de stemrechten moet zien op alle besluiten
Let op: bij NV kan je beperkter afwijken (zie 2:118)
Agenderingsrecht
Agenderingsrecht (2:114a/224a)
Alleen indien 3% (NV) of 1% (BV) van het geplaatste kapitaal dit schriftelijk heeft verzocht (lid 1)
- Kan bij statuten lager, maar niet hoger worden gesteld.
- NV: termijn mag niet korter dan 42 dagen
Lid 2:
- BV: Met de houders van aandelen worden gelijkgesteld anderen aan wie het vergaderrecht toekomt
- NV: met de houders van aandelen worden gelijkgesteld de houders van certificaten van aandelen die m.m.v. de vennootschap zijn uitgegeven
Alleen indien AVA bevoegd is (Fugro/Boskalis)
- Geen recht op agendering ter stemming van een onderwerp dat een aangelegenheid is van het bestuur.
- Niet ter zake dat stemming geen rechtsgevolg heeft en wordt betiteld als een informele stemming, motie, aanbeveling of peiling.
- Dus: agendapunten die niet binnen de bevoegdheid van de AVA vallen kunnen slechts als bespreekpunt worden geagendeerd
Recht om agendapunten voor te dragen kan voorts toekomen aan vruchtgebruikers (2:88 lid 4) en pandhouders (2:89 lid 4)
Ok Cryo-Save:
- In beginsel geldt de termijn die in de wet is genoemd voor uitoefening van het agenderingsrecht.
- Maar: indien het bestuur dat interpreteert als vijandige activiteit, kan het de responstijd inroepen volgens de OK.
- De responstijd kan worden doorbroken indien daarvoor voldoende zwaarwichtige redenen zijn.
Recht op informatie
Recht op informatie (2:107/217)
Bestuur en RvC verschaffen aan de AVA door haar verlangde inlichtingen, tenzij een zwaarwegend belang der vennootschap zich daartegen verzet
Recht op informatie komt mede toe aan de individuele aandeelhouder; hij kan ter vergadering om informatie vragen
ASMI: aandeelhouders buiten de AVA hebben in beginsel geen recht op verstrekking van door hen afzonderlijk verlangde informatie.
Onder omstandigheden hebben individuele aandeelhouders o.g.v. 2:8 ook buiten vergadering recht op informatie (Cancun)
Bijeenroeping AVA
Bijeenroeping AVA (2:110/220 e.v.)
Aandeelhouders die 10% (NV) of 1% (BV) van het kapitaal vertegenwoordigen, hebben het recht om te verzoeken een AVA bijeen te roepen (2:110/220 lid 1)
Lid 2:
- BV: met de houders van aandelen worden gelijkgesteld anderen aan wie het vergaderrecht toekomt (lid 2)
- NV: met de houders van aandelen worden gelijkgesteld de houders van certificaten van aandelen die m.m.v. de vennootschap zijn uitgegeven (lid 2)
Vereisten rechterlijke machtiging tot bijeenroeping:
1) Verzoek aan bestuur en RvC (schriftelijk)
2) Geen gehoor bij bestuur en RvC
3) Redelijk belang
* Rechter heeft zekere discretionaire bevoegdheid
Financiële rechten
1) Recht op winst en reserves
Art. 2:105/216 lid 6
Voor berekening van het bedrag van de uitkering per aandeel komt slechts het bedrag van de verplichte stortingen op het nominale bedrag in aanmerking. De statuten kunnen anders bepalen
BV:
- BV: voor dergelijk besluit tot statutenwijziging is instemming vereist van alle houder van aandelen waaraan de statutenwijziging afbreuk doet.
- BV: ook kan bij elke uitkering ad hoc met instemming van alle aandeelhouders worden afgeweken van de hoofdregel (geldt niet bij NV)
- BV: statuten kunnen bepalen dat houders van bepaalde soort aandelen geen/beperkt recht geven op winst (2:216 lid 7). Wederom instemming vereiste ex lid 8.
- BV: t.a.v. stemrechtloze aandelen kan niet worden bepaald dat zij zijn uitgesloten van het recht op uitkeringen (2:228 lid 5; 2:190)
NV:
- algehele uitsluiting kan niet (2:105 lid 9)
2) Recht op uitkering van winst
- Reserveringsrecht: gebruikelijk, maar zit een grens aan (Uniwest)
Kan je wijzigingen aanbrengen in statutaire rechten op winst en reserves?
- BV: 2:216 lid 8
- NV: DSM –> gedurende looptijd kan je geen loyaliteitsdividend invoeren. Maar indien het is ingevoerd vanaf de oprichting, is daar op zichzelf geen bezwaar tegen vanuit het oogpunt van gelijkheid van aandeelhouders.
Differentiatie recht op winst- en andere uitkeringen
Grondslag: 2:92/201 jo. 2:96a/206a lid 2
Preferente aandelen
- Geven bij voorrang recht op de winst; gekoppeld aan boekjaar
- Aandelen die recht geven op een bepaald percentage van de nominale waarde ten laste van de winst voordat enige uitkering aan de gewone aandeelhouder wordt gedaan.
- In beginsel delen ze niet mee in de overwinst, indien dit wel het geval is –> preferent winstdelende aandelen
Cumulatief preferente aandelen
- Aandelen waarbij de aandeelhouder, behalve zijn vaste percentage van de winst, ook nog uitgekeerd krijgt wat in enig voorafgaand jaar bij gebrek aan winst niet kon worden uitgekeerd.
Twee soorten:
1) Financieringsprefs
- Geeft recht op een vast percentage van het nominale bedrag
- Maar alleen als er voldoende winst is behaald
- Staat beter op de balans dan schuld; EV tegenover vreemd vermogen
- Kan nodig zijn om stemrecht op financieringsprefs enigszins te verlagen. Hoe doe je dat? Bijv. deel van de storting laten doen als agio of door aandelen te certificeren via een STAK.
2) Beschermingsprefs
- Waarom aantrekkelijk? Disproportionele zeggenschap op bepaalde manier
- Want geen recht op overwinst
- En kan kopen tegen 25% nominale waarde
- Dus: tegen relatief lage tegenprestatie kan je groot aantal aandelen plaatsen met volledig stemrecht
Differentiatie zeggenschapsrechten
Bijv. prioriteitsaandelen
- Aandelen waaraan de statuten bijzondere zeggenschapsrechten verbinden
- Grondslag: 2:92/201 lid 1 jo. lid 3
Bijv. statutair bepalen dat de prioriteit recht heeft een bindende voordracht te doen voor de benoeming van bestuurders commissarissen (zie 2:133/243)
Prioriteitsaandelen zijn aandelen en geven gewoon stemrecht
- Bij BV kan je anders construeren: stemrechtloze aandelen en dan bepalen dat vergadering van houders stemrechtloze aandelen bepaalde bevoegdheden toekomen
Letteraandelen
- Statuten plegen bepaalde categorieën aandelen met een letter aan te duiden wanneer deze categorieën bijzondere rechten worden toegekend
- Vennootschapsrechtelijke techniek om aan aandelen bepaalde bevoegdheden of evt. rechten te koppelen
- Bijv: best A wordt benoemd door aandelen A
Ovedraagbaarheid aandelen
Ovedraagbaarheid aandelen (3:83 lid 3 jo. 2:64/175)
NV:
- Als regel vrij overdraagbaar (2:64 lid 1)
- Overdracht kan aan statutaire blokkeringsregeling worden onderworpen (2:87 lid 2 en 3)
- Voor NV ook andere vormen van beperking mogelijk dan aanbiedingsregeling en goedkeuringsregeling (2:87 lid 1)
BV:
- Als regel aanbiedingsplicht (2:175/195)
- Statuten kunnen anders bepalen
- Ook dat ieder overdracht van aandelen vrij is (2:195 lid 1)
- Daarom kunnen aandelen van een BV nu ook aan de beurs worden genoteerd (ook een schakelbepaling: 2:187)
Aanbiedings- en goedkeuringsregeling, beperking door eisen aandeelhouderschap
Aanbiedingsregeling
- vb. van blokkeringsregeling
- als de aandeelhouders niet bereid zijn je aandelen over te nemen, dan is de aanbieder vrij de aandelen binnen drie maanden na die vaststelling over te dragen (2:195 lid 1/2:87 lid 3)
- Kring van personen aan wie de overdracht vrij kan plaatsvinden kan in een statutaire regeling worden opgenomen
- Statuten mogen andere vormen van overdrachtsbeperkingen bevatten (2:195 lid 4/2:87 lid 1)
- 2:195 lid 3: uitsluiting van overdracht voor bepaalde tijd. Indien dit wordt opgenomen in de statuten na oprichting, is instemming vereist van alle houder van aandelen waarop de uitsluiting betrekking heeft.
- Blokkeringsregeling blijft buiten toepassing indien het ertoe leidt dat de overdracht van de aandelen onmogelijk of uiterst bezwaarlijk wordt (2:195 lid 5/2:87 lid 1)
Goedkeuringsregeling
- Als je goedkeuring onthoudt moet je met gegadigden komen. Voor NV wettelijk geregeld in 2:87 lid 2.
- Doe je dat niet, dan is de aandeelhouders gedurende drie maande vrij om aandelen over te dragen.
- Anders zou je opgesloten kunnen blijven in de vennootschap. Ism 11 EVRM dat ook voor kapitaalvennootschappen geldt.
- Bovendien mag overdracht niet onmogelijk of uiterst bezwaarlijk worden gemaakt (2:64/175)
Overdaagbaarheid kan worden beperkt door eisen aandeelhouderschap
Leveringsvoorschriften
Overdracht bij notariële akte (2:86/196)
- Tenzij 2:86c
Erkenning of betekening is vereist voordat rechten kunnen worden uitgeoefend (constitutief bij 2:86c)
- Verkrijgende aandeelhouder kan de aan het aandeel verbonden rechten pas uitoefenen nadat de vennootschap de levering heeft erkend of akte aan de vennootschap is betekend.
- In de tussentijd geen stem- en winstrecht. Dit herleeft na betekening/erkenning.
Wijze van erkenning
- Meestal in de akte van levering
- Anders: door plaatsen van een gedagtekende verklaring op een aan de vennootschap overgelegd notarieel afschrift of uittreksel van de akte (2:86b/196b lid 1 en 2)
- Betekening: indien de verkrijgen redenen heeft om aan te nemen dat de vennootschap een verzoek om erkenning niet (tijdig) zal honoreren (2:86b/196b lid 3)
NB: erkenning/betekening is geen vereiste voor het uitoefenen van aandeelhoudersrechten door de verkrijger indien de vennootschap aandelen levert die hij zelf houdt.
- In principe geldt dit andersom ook, maar vennootschap kan op de verkregen aandelen geen stemrecht uitoefenen.
Vruchtgebruik op aandelen
Vruchtgebruik kan niet beperkt of uitgesloten (2:88/197 lid 1)
Overgang stemrecht wel; evt. aan blokkeringsregeling onderworpen
- Bij vestiging kan worden bepaald dat het stemrecht aan de vruchtgebruiker toekomt, indien de vruchtgebruiker een persoon is aan wie de aandelen vrijelijk kunnen worden overgedragen
- is de vruchtgebruiker een persoon voor wie in geval overdracht van het aandeel een blokkeringsregeling zou gelden, dan moet ode overgang van het stemrecht bij de vestiging uitdrukkelijk zijn bepaald. Daarnaast moet de bepaling zijn goedgekeurd door het orgaan dat statutair is aangewezen om goedkeuring te verlenen bij overdracht van aandelen c.q. AVA (lid 3)
- Bij overdracht van het recht van vruchtgebruik moet de overgang van het stemrecht worden goedgekeurd. Ander betekent dit dat uitsluitend het stemrecht niet aan de vruchtgebruiker toekomt. Kan bij statuten van worden afgeweken.
Aandeelhouder si vanwege vruchtgebruik geen stemrecht heeft, en vruchtgebruiker die wel stemrecht heeft, hebben de rechten die de wet toekent aan de certificaathouder met vergaderrecht (2:197 lid 4)
Vestiging van vruchtgebruik op aandelen op naam geschiedt op overeenkomstige wijze als levering van aandelen op naam (2:86/196)
Vruchtgebruikers van aandelen worden geregistreerd in het door het bestuur bijgehouden aandeelhoudersregister. (2:85/194)
Vruchtgebruiker heeft recht op dividend. Wordt dividend uitgekeerd in de vorm van nieuwe aandelen (stockdividend), dan komen deze toe aan de aandeelhouder met dien verstande dat laatstgenoemde de waarde daarvan aan de vruchtgebruiker moet vergoeden (2:88/197 lid 5)
- Bij NV kan hiervan bij statuten worden afgeweken (2:88 lid 5); dus dat de in het kader van het stockdividend nieuw uit te geven aandelen toekomen aan de vruchtgebruiker
- Bij de BV niet (2:197 lid 5)
NB: voor de uitoefening van dividend- en zeggenschapsrechten is vereist dat de vestiging van het vruchtgebruik door de vennootschap is erkend of betekend (2:86a/196a(
Pandrecht op aandelen
Verpanding kan worden uitgesloten of beperkt (2:89/198)
Stemrecht (lid 2 en 3)
- Bij de vestiging kan worden bepaald dat het stemrecht aan de pandhouder toekomt, mits de pandhouder een persoon is aan wie de aandelen vrijelijk kunnen worden overgedragen.
- Is de pandhouder een persoon voor wie in geval van overdracht de blokkeringsregeling zou gelden, dan moet de overgang van het stemrecht bij vestiging uitdrukkelijk zijn bepaald. tevens moet de vestiging van het pandrecht zijn goedgekeurd door het vennootschapsorgaan dat daartoe statutair is aangewezen c.q. door de AVA.
Anders dan bij vruchtgebruik kunnen de statuten verbieden dat het stemrecht aan de pandhouder toekomt, ook indien vrijelijk aan hem zou kunnen worden overgedragen (2:89/198 lid 3)
Aandelen en aandeelbewijzen
Zowel bij NV als BV
- Strekt tot bewijs tussen vennootschap en aandeelhouder
- Belichaamt niet het aandeel, staat los van leveringsvoorschriften
Kwitantie
- Indien op het aandeelbewijs is vermeld dat de aandelen zijn volgestort, dan heeft het ook de inhoud van kwitantie.
- De derde t.g.t. mag er dan in principe ook op afgaan dat het aandeel is volgestort.
Aandelen vs participaties
Onderscheid met aandelen is vooral formeel bepaald
- Beiden verschaffen EV
Aandeel: verschaf EV in ruil voor vennootschapsrechtelijke positie
- Aandeel is gefundeerd in het vennootschapsrecht
Participaties zijn contractueel gefundeerd
- Verschaf EV op basis van het contractenrecht
- Geen stemrecht (vergaderrecht zou kunnen)
- Geen gebonden vermogen (kan statutair wel worden bepaald); vermogen in principe vrij uitkeerbaar
- Overdraagbaarheid kan worden uitgesloten
- Winstrecht als regel wel statutair toegekend
Certificaten
Aandeelhouder die certificaten van aandelen uitgeeft
- Economische eigendom t.a.v. onderliggende aandelen
Verhouding is contractueel; administratievoorwaarden
- Royeerbaar/beperkt royeerbaar/niet royeerbaar
- Overdraagbaar/niet of beperkt overdraagbaar
NV: m.m.v. vennootschap uitgegeven
- Dan dezelfde rechten als aandeelhouders m.u.v. stemrecht en recht op dividend
- Recht op volmacht (2:118a); bij beursnv wettelijke verplichting om op verzoek een volmacht te verlenen om stemrecht uit te oefenen in de AVA (lid 1)
- Lid 2: certificaathouder kan niet altijd recht doen gelden op volmacht (openbaar bod etc.)
- Wettelijk pandrecht (aandelen op naam (3:259_
- De rechten jegens de STAK o.g.v. certificering
BV: statuten zijn bepalend
- Statuten bepalen of aan certificaten vergaderrecht is verbonden
- Indien het geval: alle certificaathouders weer de rechten die zijn verbonden aan het aandeel m.u.v. stem- ren winstrecht
- Dus indien vergaderrecht is toegekend: idem als m.m.v. de NV uitgegeven certificaten (m.u.v. 2:118a)
BV/NV: niet m.m.v. vennootschap of geen vergaderrecht aan verbonden in statuten
- De rechten jegens de STAK o.g.v. certificering
- Enquêterecht (2:346)
- Soms inzake jaarstukken (2:396 lid 9)
Stemrechtloze aandelen vs. certificaten
Stemrechtloze aandelen
- Altijd vergaderrecht, kan je niet uitsluiten (2:227 lid 2); kan bij certificaathouders wel
- Evt. stemrecht in vergadering van houders van bijzondere aandelen
- Instemming/goedkeuring vereist in gevallen waarin dit voor aandeelhouders of vergadergerechtigden geldt
Normering aandeelhouders
R&B
- Tegenover elkaar, anderen die deel uitmaken van de vennootschap en t.o.v. de vennootschap zelf
Aandeelhouder mag eigen belang in de vennootschap nastreven en ook vooropstellen
- Grenzen: eisen R&B
- vb. misbruik van meerderheidsmacht
- vb. belang van de vennootschap: niet in strijd handelen met het belang van de vennootschap
Concrete invulling hangt van het geval
HR Zwagerman
1) Vennootschap moet zorgvuldigheid betrachten t.o.v. alle aandeelhouders (2:8)
2) Uitwerking afhankelijk van concrete omstandigheden
3) Relevant zijn onder meer:
a) meerderheid tegen minderheid; en
b) familieverhoudingen
4) Er is dan grotere kans op vermenging van belangen, zodat meer alertheid is geboden om (schijn van tegenstrijdigheid van belangen te voorkomen.
Normering JV
- Aandeelhouders moeten zich constructief opstellen en actief meewerken aan het bevorderen van een samen gedragen beleid en besluit.
- Eigen belang mag niet zonder meer voorop worden gesteld.
- De eisen van de R&B brengen dus meer restricties met zich mee voor de vrijheid die aandeelhouders hebben om eigen koers te zetten
- Richt zich m.n. op aandeelhouders onderling; Zwagerman ging meer over bestuur t.o.v. aandeelhouders
- Voorbeelden; Versatel en Gekas & Boot
Statutaire verplichtingen voor aandeelhouders
BV (2:192)
Bij oprichting:
- Kan in de statuten worden bepaald dat aan alle aandelen of aan aandelen van een bepaalde soort of aanduiding meer verplichtingen zijn verbonden dan de verplichting tot volstorting van de aandelen
Na oprichting
- Dan dienen statuten te worden gewijzigd.
- Voor dat AV-besluit tot statutenwijziging geldt het quorum en stemmeerderheid die normaliter zijn vereist voor een besluit tot statutenwijziging (2:231)
- Zittende aandeelhouders die niet instemmen met de statutenwijziging waarbij extra verplichtingen worden ingevoerd, worden beschermd via een persoonsgebonden vrijstelling
- Bij overdracht van het aandeel zal de nieuwe aandeelhouder wel gebonden zijn aan de statutaire verplichting of eis. Tenzij 2:192a lid 1 laatste zin.
Art. 2:192a lid 1 laatste zin:
- omstandigheid dat een opvolgende aandeelhouder wél gebonden is aan de statutaire verplichting of eis kan de overdracht van aandelen uiterst bezwaarlijk/onmogelijk maken.
- Aandeelhouder die niet had ingestemd kan hierdoor toch bekneld raken.
- Hij kan de BV verzoeken gegadigden aan te wijzen aan wie hij al zijn aandelen zal kunnen overdragen.
- Indien BV niet binnen drie maanden na het verzoek gegadigden heeft aangewezen, kan de aandeelhouder binnen zes maanden na het verstrijken van deze termijn zijn aandelen aan een ander overdragen. In dat geval is de verkrijger van e aandelen niet gebonden aan de statutaire verplichting of eis.
2: 192 lid 1 sub a: statutaire verplichtingen van verbintenisrechtelijke aard
1) Verplichtingen van aandeelhouders jegens BV
- denk aan: verplichting tot verstrekken lening of leveren van producten
2) Verplichtingen tussen aandeelhouders onderling
3) Verplichtingen van aandeelhouders jegens derden
Kan vennootschap afstand doen van zo’n statutaire verbintenis?
- Zou besluit zijn in strijd met de statuten.
- In de praktijk daarom vaak statutaire mogelijk om ontheffing te ontlenen van een verbintenis of kwaliteitseis
Eisen aan het aandeelhouderschap
Typen:
1) Kwaliteitseisen
2) Onverenigbaarheden
3) Voldoen aan (statutaire verplichtingen)
Handhaving:
1) Blokkering van verkrijging (2:87/192/195)
- Maar: werkt niet bij overdracht onder algemene titel.
- Vaak geregel dat als je aandelen hebt verkregen onder algemene titel, je verplicht bent tot vervreemding van je aandelen, behoudens ontheffing.
2) Verplichting tot vervreemding (2:87a/192)
- Vervreemdingsplicht kan in de statuten worden beperkt met een statutaire volmacht voor de vennootschap
- Of worden versterkt met een opschorting van rechten
3) Opschorting van rechten (2:87b/192)
- Aandeelhouder kan zich hiervan bevrijden door de vennootschap te verzoeken gegadigden aan te wijzen die al zijn aandelen willen overnemen
- Komen er geen gegadigden, dan vervalt de opschorting
Kwaliteitseisen
Art. 2:192 lid 1 onderdeel b
- Statuten kunnen eisen stellen waaraan een aandeelhouder moet voldoen (bepaald beroep of partij bij een aandeelhoudersovk)
- Lid 4 maakt het mogelijk om in de statuten te regelen dat het stemrecht, vergaderrecht en recht op uitkeringen worden opgeschort, indien de aandeelhouder niet meer voldoet een statutaire kwaliteitseisen
Art. 2:192 lid 1 sub c (2:87a lid 1)
- Voorts kan worden opgenomen dat de aandeelhouder bij verlies van de vereiste kwaliteit verplicht is zijn aandelen aan te bieden en over te dragen
- Deze in de statuten omschreven gevallen moeten objectief bepaalbaar zijn. Voorts moet de verplichting redelijk zijn. Of een statutaire aanbiedingsverplichting voldoet aan deze voorwaarden, hangt af van de specifieke inhoud van de regeling.
2: 192 lid 5/2:87a lid 2
- Statuten kunnen bepalen dat indien een aandeelhouder niet binnen een redelijke termijn een verplichting tot aanbieding en overdracht als bedoeld in sub c nakomt, de BV onherroepelijk gevolmachtigd is de aandelen aan te bieden en over te dragen
- Laatste volzin bevat regeling voor de situatie dat er geen gegadigden zijn aan wie de aandeelhouder al zijn aandelen kan overdragen. De volmacht ontbreekt dan en de aandeelhouder is dan onherroepelijk ontheven van het bepaalde in lid 1. Hierdoor eindigt ook de evt. opschorting van aandeelhoudersrechten.
Aandeelhoudersovereenkomsten: patroon sinds Wennex, Aurora en Melchers
1) Aandeelhoudersovk’en zijn in beginsel geldig, ook indien zij leiden tot een resultaat dat niet statutair mogelijk zou zijn
2) Maar tasten vennootschapsrechtelijke bevoegdheden niet aan
- Stem in strijd met de afspraken is toch een geldige stem ( en evt. geldig besluit)
3) Betreft uitoefening rechten en bevoegdheden (stemrecht, agendering, bijeenroeping, waardering aandelen, meerderheidseisen etc.)
Twijfel: unanimiteitseis/vetorecht voor ontslag
- Wino: geldige afspraak, maar omstandigheden denkbaar waarin geen nakoming kan worden verlang.
- Bijv. indien het ontslag van een bestuurder wordt tegengehouden, terwijl die evident niet goed functioneert. Dan kan in redelijkheid geen nakoming van de afspraak worden verlangd.
Contractuele regeling tast dus de vennootschapsrechtelijke bevoegdheden en verdeling van bevoegdheden niet aan.
- Als het naleven van de ovk er toe zou leiden dat je handelt i.s.m. het belang van de rechtspersoon of de eisen van R&B, dan kan en mag je die ovk terzijde stellen. De rechter zal dan vordering tot nakoming afwijzen.
Maar: feit dat het iet in de statuten kan, betekent niet dat de ovk ongeldig is (HVA-Westertoren)
Boek 2 beoogt een bepaalde statutaire regeling te verbieden, geen restrictie te stellen t.a.v. de contractsvrijheid
Aandeelhoudersovk; geldigheid besluiten
Aandeelhoudersovk’en werken door in de vennootschapsrechtelijke verhoudingen maar tasten de bevoegdheden niet aan
- Echter: feit dat je handelt i.s.m. aandeelhoudersovk, kan tot gevolg hebben dat bijv. een besluit genomen in strijd met de ovk, vernietigbaar is wegen strijd met de eisen van R&B.
- Als je afspraken maakt, moet je je daaraan houden. Al helemaal als adh’er in een JV.
OD
- Het niet respecteren van een aandeelhoudersovk door de vennootschap kan ook een OD opleveren
- Zie Chipshol, waarin het bestuur weigerde meewerking te verlenen aan de bijeenroeping van de AVA met als agenda-onderwerp het ontslag van een commissaris die zich had laten benoemen in strijd met een aandeelhoudersovk.
- Als vennootschap doorgaat met het laten voortbestaan van deze onrechtmatige situatie, handelt de vennootschap en de organen van de vennootschap onrechtmatig
Doorwerking vennootschapsrechtelijke verhoudingen
Open (zorgvuldigheids)normen
- Maatschappelijke zorgvuldigheid (6:162)
- R&B (2:8)
- Behoorlijke taakvervulling (2:9)
- Wanbeleid/beginselen ondernemingsbestuur (enquêterecht)
- Bij JV t.a.v. bestuur en RvC: via vennootschapsbelang (Cancun)
Moet vennootschap hebben meegeteken voor werking jegens haar organen?
- Nee. Vb. Chipshol, waarin werd aangevoerd door de vennootschap dat zij geen partij was bij de ovk en zich daar niet aan gebonden achtte.
- Ovk werkte echter door o.g.v. open zorgvuldigheidsnormen
- Daarom niet nodig dat de vennootschap heeft meegetekend
- Wel nodig: dat alle aandeelhouders partij zijn bij de ovk; alleen dan normeert het voldoende de interne verhoudingen binnen de vennootschap
- Kan ook doorwerken als niet alle aandeelhouders partij zijn, maar dan sprake van bijzondere omstandigheden
Effectuering:
1) Nakoming - gebod/verbod
2) Ontbinding en/of schadevergoeding
3) Vernietigen besluiten
4) Enquêterecht
5) Geschillenregeling
Aandeelhoudersovk of statuten?
Ook in statuten?
1) Werking jegens nieuwe aandeelhouders (automatisch)
2) Goederenrechtelijk effect (overdrachtsbeperkingen)
- Aanbiedingsregeling in een aandeelhoudersovk heeft geen goederenrechtelijke werking; blokkeert niet de overdraagbaarheid
3) Vennootschapsrechtelijke effect
- Meerderheidseisen, benoemingsrechten, opschorting rechten, vervreemdingsplicht
4) Consistentie
5) Mogelijkheid tot afwijken/wijzigen
Rechters aanvaarden geen hiërarchie tussen statuten en ovk’en; rechters zien het als één geheel
- Chipshol
Geschillenbeslechting
Tussen aandeelhouders onderling:
1) Nakoming (3:296)
2) Aantasten besluiten (2:15)
3) Reële executie (3:299)
- vb. aandeelhouder vraagt rechter om te veroordelen om op een bepaalde manier zijn stem uit te brengen.
- Rechter kan ook verzocht worden te bepalen dat zijn uitspraak de plaats inneemt van die stem
4) Via de rechter of contractueel/statutair (2:120/230/337)
a) Arbitrage
b) Bindend advies
c) Ander orgaan
