olew crai, tanwyddau a chemeg organig Flashcards

1
Q

Sut ydy olew crai yn cael ei ffurfio?

A

Cafodd olew ei ffurio dros gyfnod o filiynau o blynyddoedd gyda effaith gwres a gwasgedd uchel ar weddillion organebau morol.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Beth mae olew crai yn cynnwys?

A

Cymysgedd o hydrcarbonau sef cyfansoddion sydd yn cynnwys elfennau Carbon a Hydrogen yn unig.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Sut rydym yn puro olew crai?

A

Distyllu ffracsiynol- dibynnol bod gan y ffracsiynau priodwedd ffisegol wahanol- berwbwyntiau gwahanol.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Proses distyllu ffracsiynol?

A

Digwydd mewn twr ffracsiynau.
Wedyn mae’r olew’n cael ei wresogi a mae’r cyfansoddion gyda chadwynau byr yn berwi gyntaf - oherwydd hyn mai ganddyn nhw y chadwynau hirach ferwbwyntiau isaf.
Codi i ben y twr- cyfansoddion gyda cadwynau hirach berwybwyntiau uchel ac mae’n cael ei casglu is lawr.
Rhan mwyaf o ffracsiynau yn cael ei defnyddio fel tanwyddau.
proses distyllu ffracsiynol yn ymwneud a newidiadau ffisegol yn unig sef berwi berwbwyntiau gwahanol a chyddwyso.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Beth yw ffracsiynau?

A

Ffracsiynau- cynnwys hydrocarbonau gyda berwbwyntiau yn yr ystod.
Enw ar y gwahanol grwpiau o gyfansoddion.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Beth sy’n effeithio ar briodweddau ffisegol a chemegol y ffracsiwn?

A

cynydd mewn hyd y gadwyn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Sut mae’n cynnau/tanio?

A

Wrth i hyd yr cadwyn cynyddu, mae’n mynd o tanio’n hawdd neu’n gyflym i bod yn anoddach i danio.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Pa mor ludiog?

A

Wrth i hyd yr cadwyn cynyddu, mae’n mynd o llai gludiog i gludiog gyda llifo llai cystal.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Beth yw pwysigrwydd Economaidd olew crai?

A

Pris olew yn cael ei reoli gan y gwledydd sy’n cynhyrchu’r olew- gwledydd sydd yn mewnforio olew e hunain yn gorfod talu’r pris.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Beth yw pwysigrwydd gwleidyddol olew crai?

A

rhyfel/anghytuneb gwleidyddol yn effeithio ar gyflenwadau olew yn y byd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Beth yw pwysigrwydd amgylcheddol olew crai?

A

Hylosgi yn ffurfio co2 cynhesu byd eaeng.
Damweiniau gyda thanceri olew fel yr Sea Emperess yn Sir Benfro 1995.
Gorsafoedd pwer yn cymryd llawer o dir ac yn hyll.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Beth yw ystyr hylosgi?

A

Llosgi mewn ocsigen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Beth yw hafaliad tanwydd wrth hylosgi tanywdd ffosil?

A

tanwydd + ocsigen -> Carbon deuocsid + Dwr.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Beth sy’n diwgydd os nad oes digon o ocsigen yn bresennol?

A

Hylosgiad anghyflawn yn digwydd
Carbon monocsid yn ffurfio yn lle carbon deuocsid
CO yn nwy gwenwynig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Beth yw hafaliad hydrogen fel tanwydd?

A

Hydrogen + Ocsigen -> Dwr.
2H2(n) + O2(n) -> 2H2O

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Beth yw manteision hydrogen fel tanwydd?

A

Cynhyrchu llawer o egni
Hylosgi ddim yn cynhyrchu carbon deuocsid- dim ond dwr felly ddim yn cyfrannu at cynhesu byd eaeng.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Beth yw anfanteision hydrogen fel tanwydd?

A

Ffrwydrol
storio mewn tanc dan wasgedd
dim llawer o orsafoedd addas ar hyn o bryd
angen defnyddio llawer o drydan o ffurfio’r hydrogen o ddwr drwy electrolysis- cynhyrchu rhywfaint o co2.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Beth yw triongl tan?

A

hylosgi angen tanwydd ocsigen a gwres
tynnu un tan yn diffodd
1. stopio tanwydd- diffodd y nwy/trydan. Defnyddio dywod neu bridd i orchuddio pyllau o olew, planu goedwigoedd gyd bylchau rhwng grwpiau o goed.
2. Tynnu y gwres- oeri bethau gyda dwr
3. stopio cyflenwad aer- gorchuddio pethau sy’n llosgi ag ewyn, carbon deuocsid neu flanced dan.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Enwch 4 enghraifft o dulliau diffodd tanau gwahanol.

A

blanced tan- atal yr ocsigen gyrraedd y tan- gan bod dwr yn rhy beryglus ac yn gwaethygu’r tan trwy ychwanegu gwres.
offer trydanol- diffoddydd CO2 neu ewyn neu bowdr sych- atal yr ocsigen gyrraedd y tan- dwr yn rhy peryglus am sioc trydanol.
coedwig- dwr, fire break- tynnu’r gwres- dim tanwydd yn y bylchau felly atal lledaeniad y tan a bydd yn llosgi allan.
nwy yn llosgi- troi’r tanwydd bant- diffodd y cyflenwad tanwydd felly heb danwydd ni all y tan barhau.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Beth yw fformiwla foleciwlaidd cyffredinol yr alcanau?

A

CnH2n+2

21
Q

Beth yw berwbwynt methan a fformiwla moleciwlaidd?

A

CH4- berwybwynt o -164.

22
Q

Beth yw berwbwynt ethan a fformiwla moleciwlaidd?

A

C2H6- berwbwynt o -87.

23
Q

Beth yw berwbwynt Propan a fformiwla moleciwlaidd?

A

C3H8- berwbwynt o -42.

24
Q

Beth yw berwbwynt bwtan a fformiwla moleciwlaidd?

A

C4H10- berwbwynt o -0.5.

25
Q

Beth yw berwbwynt pentan a fformiwla moleciwlaidd?

A

C5H12- berwbwynt o 36.

26
Q

Beth yw’r alcanau?

A

Moleciwlau dirlawn- bondiau senglnyn unig sydd rhwng yr atomau carbon, ac mae pob atom carbon yn ffurfio bond i 4 atom arall, ac felly nid ydynt angen adweithio gyda unrhyw sylwedd arall- maent yn anadweithiol iawn.

27
Q

Beth yw isomeredd?

A

Isomerau yw moleciwlau gyda’r un fformiwla foleciwlaidd ond fformiwla foleciwlaidd adeileddol wahanol- cynnwys yr un nifer o’r un atomau ond maent wedi cael eu cysylltu yn wahanol.

28
Q

Pa moleciwlau sydd ddim gyda isomer?

A

Methan- CH4, Ethan C2H6, Propan C3H8

29
Q

Beth ydy e’n meddwl os mae’r cadwyn carbon hir?

A

Mae mwy o isomerau gan y moleciwl.

30
Q

Beth sy’n wahanol rhwng yr isomerau, er bod ei priodweddau cemegol yn debyg iawn?

A

Priodweddau ffisegol fel yr berwbywnt yn wahanol.

31
Q

pam ydy’r moleciwlau’r aclenau yn annirlawn?

A

mae ganddynt fond dwbl rhwng 2 o’r atomau carbon.

32
Q

sut gallwch cracio?

A

gellir cracio hydrocarbon dirlawn mawr trwy eu gwresogi ym mhresenoldeb catalydd gan ffurfio moleciwlau hydrocarbon llai sy’n fwy defnyddiol.

33
Q

Bethb yw’r adwaith alcenau?

A

Alcenau yn fwy adweithiol o lawer na Alcanau.
Mae presenoldeb o bond dwbl carbon mewn aclenau yn golygu bod atomau eraill yn gallu cael eu hychwangeu neu adio at y moleciwl.
Defnyddir ethen C2H4 i ddangos adweithedd yr alcenau.

34
Q

Beth yw adio mewn adwaith adio?

A

Mwy nag un adweithydd yn adweithio i ffurfio 1 cynnyrch yn unig.

35
Q

Adwaith ethen gyda hydrogen?

A

ethen sef alcen yn adweithio gyda hydrogen i ffurfio ethan sef alcan.

gelwir yr adwaith yn hydrogeniad ac mae’n enghraifft o adwaith adio.

36
Q

Beth yw amodau’r adwaith adio?

A

mae’r aclen a nwy hydrogen yn cael eu gwresogi ym mhresenoldeb catalydd o Nicel neu Blatinwm.

37
Q

Beth yw adwaith ethen a bromin?

A

mae’r moleciwl bromin yn adio ar draws y bond dwbl. mae’r bond dwbl yn torri ac yn gadael bond sengl ac mae dau atom bromin yn cael eu hychwanegu neu adio i’r moleciwl ethen.

38
Q

sut ydy’r adwaith ethen a bromin yn defnyddiol?

A

gallu profi am bond dwbl C=C mewn moleciwl o alcen.
mae dwr bromin sy’n lliw oren/brown yn adweithio gya alcen fel ethen ac mae’r cynnyrch yn ddi-liw. mae’r newid lliw yn dangos os mae bond dwbl yn bresennol.

39
Q

beth yw polymer?

A

polymer yw cyfuniad nifer fawr o foleciwlau alcen gyda’i gilydd i wneud moleciwl sydd gyda chadwyn hir iawn.

40
Q

beth yw’r enw cyffredinol ar y moleciwl bach sy’n cael ei ddefnyddio i wneud y polymerau?

A

monomer.

41
Q

beth yw polymeriad adio?

A

yn ystod polymedriad adio un fath o fonomer sy’n adweithio i ffurfio’r polymer.
mae’r bond dwbl yn y monomer yn torri i ffurfio bond sengl ac mae’r moleciwlau yn cyfuno.

42
Q

Beth yw priodweddau a defnydd y polymer polyethen?

A

priodweddau: cryf, gwrth ddwr, gallu eu mowldio yn hawdd.
defnydd: bagiau siopa, cling film, poteli diod.

43
Q

Beth yw priodweddau a defnydd y polymer polyfinyclorid (PVC)?

A

priodweddau: hyblyg, ynysydd da, rhad.
defnydd: pibellau draenio, offer trydanol, ynysydd gwifrenni trydanol, wellington boots, fframiau ffenestri.

44
Q

Beth yw priodweddau a defnydd y polymer polytetraffworoethen (PFTE)?

A

priodweddau: anadweithiol, llithrig, gloyw.
defnydd: teflon fel arwynebau gwrthlud mewn sosbenni, haearn smwddio.

45
Q

Beth yw priodweddau a defnydd y polymer polypropen?

A

priodweddau: cryf, mowldio yn hawdd, gwrth ddwr.
defnydd: rhaffau, cewyll.

46
Q

Beth yw priodweddau a dulliau o ddefnyddio y mathau o blastig thermoplastig, polythen, PVC, polystyrena neilon?

A

priodweddau: gellir eu gwneud yn feddal a chaled dro ar ol tro trwy wresogi ac oeri. mae’n hawdd newid eu siap.
dod: tarian geg, bowlen neu fwcedi, bagiau plastig.

47
Q

Beth yw priodweddau a dulliau o ddefnyddio y mathau o blastig thermosetiau, melamin, ffenolig, bakelite?

A

priodweddau: gwrthsefyll gwres uchel, unwaith yn unig y gellir eu siapio.
dod: dolen sosban, ffitiadau golau trydan, casyn sychwr gwallt.

48
Q

beth yw problemau amgylcheddol plastigion?

A

nifer o blastigion yn anfiodiraddadwy.

49
Q

beth yw manteision ailgylchu neu defnyddio llai o blastigion?

A

llai o wastraff i safleoedd tirlenwi
olew crai ytn adnod cyfyngedig ac felly defnyddio llai ohono
defnyddio llai o egni ac felly arbed costau a chynhyrchu llai o allyriadau nwyon ty gwydr.