olew crai, tanwyddau a chemeg organig Flashcards
Sut ydy olew crai yn cael ei ffurfio?
Cafodd olew ei ffurio dros gyfnod o filiynau o blynyddoedd gyda effaith gwres a gwasgedd uchel ar weddillion organebau morol.
Beth mae olew crai yn cynnwys?
Cymysgedd o hydrcarbonau sef cyfansoddion sydd yn cynnwys elfennau Carbon a Hydrogen yn unig.
Sut rydym yn puro olew crai?
Distyllu ffracsiynol- dibynnol bod gan y ffracsiynau priodwedd ffisegol wahanol- berwbwyntiau gwahanol.
Proses distyllu ffracsiynol?
Digwydd mewn twr ffracsiynau.
Wedyn mae’r olew’n cael ei wresogi a mae’r cyfansoddion gyda chadwynau byr yn berwi gyntaf - oherwydd hyn mai ganddyn nhw y chadwynau hirach ferwbwyntiau isaf.
Codi i ben y twr- cyfansoddion gyda cadwynau hirach berwybwyntiau uchel ac mae’n cael ei casglu is lawr.
Rhan mwyaf o ffracsiynau yn cael ei defnyddio fel tanwyddau.
proses distyllu ffracsiynol yn ymwneud a newidiadau ffisegol yn unig sef berwi berwbwyntiau gwahanol a chyddwyso.
Beth yw ffracsiynau?
Ffracsiynau- cynnwys hydrocarbonau gyda berwbwyntiau yn yr ystod.
Enw ar y gwahanol grwpiau o gyfansoddion.
Beth sy’n effeithio ar briodweddau ffisegol a chemegol y ffracsiwn?
cynydd mewn hyd y gadwyn
Sut mae’n cynnau/tanio?
Wrth i hyd yr cadwyn cynyddu, mae’n mynd o tanio’n hawdd neu’n gyflym i bod yn anoddach i danio.
Pa mor ludiog?
Wrth i hyd yr cadwyn cynyddu, mae’n mynd o llai gludiog i gludiog gyda llifo llai cystal.
Beth yw pwysigrwydd Economaidd olew crai?
Pris olew yn cael ei reoli gan y gwledydd sy’n cynhyrchu’r olew- gwledydd sydd yn mewnforio olew e hunain yn gorfod talu’r pris.
Beth yw pwysigrwydd gwleidyddol olew crai?
rhyfel/anghytuneb gwleidyddol yn effeithio ar gyflenwadau olew yn y byd.
Beth yw pwysigrwydd amgylcheddol olew crai?
Hylosgi yn ffurfio co2 cynhesu byd eaeng.
Damweiniau gyda thanceri olew fel yr Sea Emperess yn Sir Benfro 1995.
Gorsafoedd pwer yn cymryd llawer o dir ac yn hyll.
Beth yw ystyr hylosgi?
Llosgi mewn ocsigen
Beth yw hafaliad tanwydd wrth hylosgi tanywdd ffosil?
tanwydd + ocsigen -> Carbon deuocsid + Dwr.
Beth sy’n diwgydd os nad oes digon o ocsigen yn bresennol?
Hylosgiad anghyflawn yn digwydd
Carbon monocsid yn ffurfio yn lle carbon deuocsid
CO yn nwy gwenwynig
Beth yw hafaliad hydrogen fel tanwydd?
Hydrogen + Ocsigen -> Dwr.
2H2(n) + O2(n) -> 2H2O
Beth yw manteision hydrogen fel tanwydd?
Cynhyrchu llawer o egni
Hylosgi ddim yn cynhyrchu carbon deuocsid- dim ond dwr felly ddim yn cyfrannu at cynhesu byd eaeng.
Beth yw anfanteision hydrogen fel tanwydd?
Ffrwydrol
storio mewn tanc dan wasgedd
dim llawer o orsafoedd addas ar hyn o bryd
angen defnyddio llawer o drydan o ffurfio’r hydrogen o ddwr drwy electrolysis- cynhyrchu rhywfaint o co2.
Beth yw triongl tan?
hylosgi angen tanwydd ocsigen a gwres
tynnu un tan yn diffodd
1. stopio tanwydd- diffodd y nwy/trydan. Defnyddio dywod neu bridd i orchuddio pyllau o olew, planu goedwigoedd gyd bylchau rhwng grwpiau o goed.
2. Tynnu y gwres- oeri bethau gyda dwr
3. stopio cyflenwad aer- gorchuddio pethau sy’n llosgi ag ewyn, carbon deuocsid neu flanced dan.
Enwch 4 enghraifft o dulliau diffodd tanau gwahanol.
blanced tan- atal yr ocsigen gyrraedd y tan- gan bod dwr yn rhy beryglus ac yn gwaethygu’r tan trwy ychwanegu gwres.
offer trydanol- diffoddydd CO2 neu ewyn neu bowdr sych- atal yr ocsigen gyrraedd y tan- dwr yn rhy peryglus am sioc trydanol.
coedwig- dwr, fire break- tynnu’r gwres- dim tanwydd yn y bylchau felly atal lledaeniad y tan a bydd yn llosgi allan.
nwy yn llosgi- troi’r tanwydd bant- diffodd y cyflenwad tanwydd felly heb danwydd ni all y tan barhau.