asidau, basau a halwynau Flashcards

1
Q

beth sy’n digwydd pan gaiff asid ei hydoddi mewn dwr?

A

gwneud hydoddiant asidig.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

beth sy’n digwydd pan gaiff bas ei hydoddi mewn dwr?

A

mae’n alcali ac mae’n gwneud hydoddiant alcalaidd. os nad yw’r hydoddiant yn asidig nac yn alcalaidd, mae’n niwtral.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

beth yw dangosyddion?

A

Dangosyddion yw sylweddau sy’n newid lliw wrth gael eu hychwanegu at hydoddiannau asidig neu alcalaidd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

pa tri categori ydy priodweddau llawer o hydoddiannau’n gallu rhannu mewn i?

A

hydoddiannau asidig, alcalaidd neu niwtral.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

beth sy’n digwydd os rydym yn ychwanegu dangosydd cyffredinol at hydoddiant?

A

newid lliw i ddangos pH yr hydoddiant.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

beth gallwch wneud i gael gwerth mwy manwl?

A

defnyddio chwileidydd pH.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

beth sy’n digwydd pan mae atomau neu grwpiau o atomau’n ennill electronau?

A

mae gronynnau gyda gwerf or enw ionau yn ffurfio a gall bod yn bositif neu’n negatif.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

beth sy’n digwydd pan mae’r asidau’n hydoddi mewn dwr?

A

mae nhw’n cynhyrchu ionau hydrogen, H+.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

beth yw dyfr?

A

sylwedd mewn hydoddiant.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

beth sy’n digwydd pan mae alcali yn hydoddi mewn dwr?

A

mae nhw’n cynhyrchu ionau hydrocsid, OH-.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

beth yw hafaliad amownia?

A

AMOWNIA = NH3(dyfr) + H2O(h) → NH4+(dyfr) + OH–(dyfr).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

beth yw bas?

A

Bas yw gwrthwyneb cemegol i asid. Mae rhai yn hydoddi mewn dwr, sef alcali.
Mae rhai eraill gan gynnwys llawer o ocsidau metel yn anhydawdd mewn dwr.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

beth ydy asidau cryf yn gwneud yng nghymaru gyda asidau gwan?

A
  • Asidau cryf yn daduno’n llwyr mewn dwr i cynhyrchu gymaint o ionau H+ sy’n bosib.
  • Golyga hyn bod un mol o foleciwlau asid hydroclorig i gyd yn hollti i ffurfio un mol o ionau H+ ac ionau CH3COO- ar unrhyw adeg.
  • Mae hyn yn meddwl bod gwerthoedd pH asidau cryf yn is na gwerthoedd asidau gwan- sy’n egluro pam bod cyfradd adwaith asidau cryf gyda sylweddau yn uwch na chyfradd asidau gwan (megis metelau etc).
  • Hefyd yn egluro pam mae cynydd mewn tymheredd yn fwy yn asidau cryf na asidau gwan.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

beth ydy asid gwanedig yn golygu?

A

Asid gwanedig yn golygu bod yr moleciwlau asid wedi cael ei chymysgu gyda llawer o ddwr, fel bod crynodiad yr ionau H+ yn isel.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

beth ydy asid crynodedig yn golygu?

A

Asid crynodedig yn golygu bod y moleciwlau asid ddim wedi chymysgu gyda llawer o ddwr, felly mae’r crynodiad yr ionau H+ yn uchel.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

beth yw hafaliad halwyn yn adweithio ag asidau?

A

asid + metel = halwyn + hydrogen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

pa fath o metelau ydy asidau’n adweithio gyda?

A

Bydd asidau’n adweithio gyda metelau adweithiol fel magnesiwm a sinc i wneud halwyn a hydrogen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

beth yw hafaliad hydrodgen gyda sinc?

A

Asid hydroclorig + sinc = sinc clorid + hydrogen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

beth sy’n digwydd yn ystod yr arbrawf hydrodgen?

A

Hydrogen yn gwneud swigod yn ystod yr arbrawf, a gallwn ei ganfod gan defnyddio sblint i’w llosgi i gwneud swn pop gwychlyd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Y mwyaf adweithiol yw’r metel =

A

mwyaf cyflym bydd yr adwaith.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

beth sy’n digwydd pan mae asidau a hydrocsidau metel sel alcaliau yn adweithio?

A

maent yn ffurfio halwyn a dwr.

22
Q

beth yw hafaliad hydrocsidau a metel?

A

asid + metel hydrocsid = halwyn + dwr.

23
Q

beth yw hafaliad lithiwm?

A

asid nitrig + lithiwm hydrocsid = lithiwm nitrad + dwr.

24
Q

beth sy’n digwydd pan mae asidau’n adweithio gyda bas?

A

mae nhw’n creu halwyn a dwr.

25
Q

beth yw hafaliad asidau a basau?

A

asid nitrig + magnesiwm ocsid → magnesiwm nitrad + dŵr

26
Q

beth sy’n digwydd pan mae asid yn adweithio gyda charbonadau fel calsiwm carbonad?

A

maent yn creu halwyn dwr a charbon deuocsid.

27
Q

beth yw hafaliad asidau a charbonadau metel?

A

asid sylffwrig + haearn(II) carbonad → haearn(II) sylffad + dŵr + carbon deuocsid

28
Q

beth sy’n digwydd mewn prawf carbon deuocsid?

A

Mae’r carbon deucosid yn achosi byrlymu yn ystod yr adwaith, ac gwelwn ffisian. - -Gallwn hefyd darganfod drwy yrru nwy drwy dwr calch sy’n troi’n llaethog.

29
Q

sut rydych yn enwi halwynau?

A
  • Halwyn yw unrhyw cyfansoddyn sy’n ffurfio adwaith niwtraleiddio asid gyda bas.
  • Dwy rhan i enwi halwyn - enw gyntaf yn dod o’r metel, metel ocsid neu metel carbonad. Ail rhan o’r asid.
30
Q

beth yw’r un peth rhwng bas/metel/carbonad?

A

gyd yn anhydawdd mewn dwr

31
Q

sut rydych yn gwneud halwyn â bas/metel/carbonad?

A

Ychwanegu bas/metel/carbonad (BMC) at yr asid cynnes nes dod ddim mwy’n hydoddi ac mae ychydig bach o’r hydoddyn anhydawdd dros ben- gormodedd.
Ar gyfer metel a charbonadau metel, mae’r adwaith yn stopio hisian i rhoi’r awydd arall ei fod wedi gorffen. Hidlwch i gael gwared o’r gormodedd o BMC i gael yr hydoddiant halwyn pur.

32
Q

beth sydd rhaid gwneud i gael yr halwyn pur o’r hydoddiant?

A

mae’n rhaid cael gwared o rhywfaint o’r dwr. ANWEDDIAD.

33
Q

sut gallwn ni anweddu rhywfaint o dwr?

A

trwy llosgydd bunsen- neu gall rhoi yn agosach i drws neu ffenestr ond bydd yn arafach - ffurfio crisialau’n fwy.

34
Q

sut rydych yn gynhyrchu halwyn wrth adweithio asid ag alcali?

A

defnyddio dull titradu sy’n cynhyrchu halwyn hydawdd.

35
Q

beth yw defnyddiau anweddu?

A
  • pibed i fesur y cyfaint penodol o asid neu alcali yn fanwl gywir.
  • llanwydd pibed i defnyddio’r bibed yn ddiogel.
  • fflasg gonigol i ddal yr hylif o’r pibed.
  • bwred i ychwanegu symiau bach wedi eu mesur o un adweithydd at yr adweithydd arall yn yr fflasg gonigol.
36
Q

beth yw dull anweddu?

A
  • Defnyddio bibed a llanwydd bibed i mesur 25cm3 o alcali i fewn i fflasg gonigol lan.
  • Ychwanegu rhai diferion o ddangosydd a rhoi’r fflasg gonigol ar ddeilsen wen.
  • Llenwi’r fwred gyda asid a nodi’r amser cychwynnol.
  • Ychwanegu’r asid o’r fwred yn araf at yr alcali yn yr fflasg gonigol, gan ei chwyrlio hi i gymysgu’r hydoddiant.
  • Stopio ychwanegu’r asid ar ol cyrraedd y diweddbwynt sef pan mae’n newid lliw a nodi’r darlleniad cyfaint terfynol.
  • Ailadrodd camau un i bump gan defnyddio’r un cyfaint o asid o’r fwred heb defnyddio dangosydd. Yna, gellir anweddu’r hydoddiant sydd wedi ffurfio i greu crisialau.
37
Q

sut rydych yn wneud halwyn anhydawdd?

A

angen i ddau halwyn hydawdd adweithio gyda ei gilydd mewn adwaith gwaddod.

38
Q

beth yw titradiad?

A

techneg o niwtralu asid ag alcali

39
Q

pa offer gall defnyddio mewn titradiad?

A

asid hydroclorig (HCl)
bwred
fflasg gonigol
25cm3 o hydoddiant sodiwm hydrocsid (NaOH) a dangosydd.

40
Q

beth yw dangosydd?

A

dangos diweddbwynt yr arbrawf- pwynt niwtraliad. ph=7.

41
Q

pwyntiau ymarferol titradiad?

A

wrth wneud hydoddiannau- dylid defnyddio fflasg safonol
dylid defnyddio piped gyfeintiol i fesur yn fanlw gywir yr hydoddiannau sy’n mynd i’r fflasg gonigol.
ar ol llenwi fwred- gwnewch yn siwr eich bod chi’n tynnu twmffat/twndis- gall effeithio ar lefel yr hydoddiant yn y fwred a’ch canlyniadau.
caiff teilsen wen ei rhoi dan y fflasg i’w gwneud hi’n haws gweld y newid lliw.
cyfaint penodol o’r alcali yn cael ei fesur yn fanwl gywir gyda phiped ac yna drosglwyddo i’r fflag gonigol.
dangosydd yn cael ei ychwanegu ac mae’r asid yn cael ei ychwanegu yn araf o’r fwred.
pan mae’r dangosydd yn newid lliw- stopio ychwanegu’r asid.
darlleniad ar y fwred yn dangos faint o asid oedd ei angen i niwtralu’r alcali union- sicrhau fod yr hydoddiant yn union niwtrol (pH7).

42
Q

hafaliad niwtralu?

A

NaOH+HCl-> NaCl+H2O.

43
Q

Beth yw’r 4 asid sydd angen gwybod a’r fformwilau?

A
  • Asid Hydroclorig (HCl)
  • Asid Sylffwrig (H2S04)
  • Asid Nitrig (HNO3)
  • Asid Ethanoig (Ch3COOH).
44
Q

Sut ydych yn gwneud yr hydoddiant yn asidig? (dadelfeniad).

A
  • HCl = H+ + Cl-
  • H2SO4 = 2H+ + SO42-
  • HNO3 = H+ + NO3.
45
Q

Beth yw alcali?

A

Gyfansoddion sydd yn ffurfio ionau OH- mewn hydoddiant.

46
Q

Beth yw enghreifftiau alcali mae angen gwybod?

A
  • Sodiwm Hydrocsid - NaOH
  • Potasiwm Hydrocsid- KOH
  • Calsiwm Hydrocsid - Ca(OH)2
47
Q

Beth yw bas?

A

Bas yw ocsid o fetel a mae alcali yn bas sydd yn hydawdd.

48
Q

Beth yw enghreifftiau bas?

A
  • Sodiwm Ocsid -> Sodiwm Hydrocsid
  • Powdr Gwyn (BAS) -> Hydoddiant Ddi- Liw (ALCALI).
49
Q

Beth yw halwyn?

A

Halwyn yw cyfansoddyn â pH o 7 sy’n ffurfio yn ystod niwtraliad.

50
Q

Beth yw hafaliad Niwtralu?

A

H+ (d) + OH- (d) -> H2O(h).

51
Q
A