Notas Bl.2 - 4 (Mikroskope, Plantselle En Dierselle)

Question 1

Definieer sel:

Answer 1

Die basiese strukturele en funksionele eenheid van alle lewende organismes.

Question 2

Kan selle sonder ‘n mikroskoop gesien word?

Answer 2

Nee

Question 3

Waarvoor word mikroskope gebruik?

Answer 3

Om mikroskopiese organismes te vergroot om te bestudeer.

Question 4

Waarvoor word ligmikroskope spesifiek gebruik?

Answer 4

Om mikroskopiese otganismes of dele soos die sel te bestudeer, wat nie met die blote oog gesien kan word nie.

Question 5

Waarvoor word ‘n elektronmikroskoop spesifiek gebruik?

Answer 5

Om die heel kleinste organismes te bestudeer, omdat dit elektronbundels i.p.v. ligstrale gebruik.

Question 6

Noem en gee die funksies van die 13 dele van ‘n miktoskoop.

Answer 6

1. Oogstuk/Okulêr: Is die lens waarteen jy jou oog plaas om die voorwerp te vergroot, gewoonlik 10×

2.Buis: Hou die lense van die oogstuk en die objektiewe op die regte afstand van mekaar.

3. Growwe instelskroef: Beweeg buis op en af om fokus te kry.

4. Fyn instelskroef: Kry finale fokus en duidelike beeld.

5. Arm: Verbind die voetstuk en platform met die buis en ondersteun stelskroewe.

6. Neusstuk: Hou objektiewe vas aan die roterende skyf.

7. Objektiewe: Vergroot beeld kort (×4) langer (10× en 40×)

8. Platform (tafel): Ondersteun skyfie oor opening wat lig vanaf die spieël/ligbron deurlaat.

9. Klampe: Hou skyfie in plek.

10. Diafragma en kondensor: Beheer en fokus lig deurgrlaat.

11. Ligbron: Weerkaats lig deur die kondensor na die opening.

12. Voetstuk: Ondersteun mikroskoop

13. Skroefverstelling van tafelhoogte: Skuif tafel op en af sodat langer lens inpas.

Question 7

Noem 4 organelle in plant-EN dierselle

Answer 7

= Selmembraan
= Sitoplasma
= Kern
= Mitochondria

Question 8

Watter organel bevat DNA?

Answer 8

Die kern

Question 9

Deur wat word ‘n kern omring en by watter selle kom dit voor?

Answer 9

Deur ‘n kernmembraan, wat teenwoordig is by beide plant-en dierselle.

Question 10

Noem ‘n geërfde eirnskap wat deur DNA bevat word?

Answer 10

Blou of bruin oë kleure

Question 11

Waar of vals:
DNA is uniek aan elke persoon

Answer 11

Waar

Question 12

Noem 9 dele/organelle binne plantselle en hul funksies:

Answer 12

1. Selwand:^Beskerm die sel, ^behou vaste vorm en ^ laat alle stowwe deur.

2. Selmembraan:^Hou selinhoud bymekaar en ^laat stowwe in en uit beweeg (is selektief deurlaatbaar).

3. Selkern:^Beheer sel aktiwiteite en ^dra erflikheidseienskappe

4. Nukleolus:^Beheer selkern
5. Chromatien:^Dra erflike inligting.

6. Sitoplasma:^Jellie-agtige medium wat beweging toelaat, ^dit vorm die grootste deel van die selinhoud en ^dis waar chemiese reaksies plaasvind en ^organelle aangetref word

7. Chloroplast: ^Fotosinteer met behulp van chlorofil wat lig vasvang en is ^verantwoordelik vir die produksie van glukose en suustof.

8. Mitochodria: ^ Respireer en gee energie.

9.Vakuool: ^ Berg water, sout en suiker, ^is omring deur tonoplast en ^behou turgordruk in die sel.

Question 13

Noem die 5 organelle van ‘n diersel

Answer 13

■ selmembraan
■ sitoplasma
■ mitochondria
■ selkern
■ klein vakuole (kan afwesig wees in sel)

Question 14

Noem vier verskille tussen plantselle en dierselle

Answer 14

Plantselle
♤ Besit selwand sowel as selmembraan. Selwand bestaan uit sellulose en gee ondersteuning en beskerming.
♤ Vaste vorm a.g.v. rigiede selwand.
♤ Besit chloroplaste, gevul met chlorofil om ligenergie te absorbeer vir fotosintese.
♤ Groot vakuool bied stoorplek vir nutriënte,water en afvalstowwe

Dierselle
♤ Geen selwand nie, slegs omring deur selmembraan.
♤ Rond of onreëlmatig
♤ Geen chloroplaste nie
♤ Klomp klein, of geen vakuole

Question 15

Waar of vals:
selle kom slegs in een vorm voor

Answer 15

Vals. hulle kom in baie verskillende vorms en groottes voor en is gedifferensieerd.

Question 16

Waarvoor is selle angepas en gee ‘n vb

Answer 16

Selle is aangepas om spesifieke funksies uit te voer, soos spierselle wat gespesialiseerd is om saam te trek en te ontspan om jou te laat beweeg.

Question 17

Watter organismes bestaan slegs uit een sel?

Answer 17

Mikroskopiese organismes soos bakterieë

Question 18

Bestaan mense uit net een sel?

Answer 18

nee, mense is makroskopiese organismes wat uit meer as een sel bestaan

Question 19

Hoe respireer selle?

Answer 19

Deur suurstof en glukose te gebruik en afvalstowwe soos koolstofdioksied te ekstreer. In die proses kry ons energie.

Question 20

Wat is stamselle?

Answer 20

Selle wat die vermoë het om te verdeel en te ontwikkel in baie verskillende seltipes.

Question 21

Wat is ‘n weefsel?

Answer 21

‘n Groep selle wat ‘n spesifieke funksie uitvoer

Question 22

Wat noem mens ‘n groep weefsels?

Answer 22

‘n orgaan

Question 23

Wat is stelsels?

Answer 23

Organe wat saamwerk in groepe

Question 24

Waaruit bestaan ‘n organismes?

Answer 24

(Orgaan)Stesels
p.s. onthou aktiwiteite

Question 25

Wat beteken dit as on sê dat 'n sel gespesialiseerd is?

Answer 25

Dit beteken dat die selle aangepas is om 'n spesifieke funksie te verrig.

Question 26

Noem 5 vb'e van gespesialiseerde selle en hul funksies

Answer 26

_Stamselle_ Hierdie selle het die vermoë om te verdeel en in verskillende tipes selle te ontwikkel,bv. senuweeselle, spierselle en beenselle _Senuweeselle_ Vervoer elektriese impulse d.m.v. die senuwee of die rugmurg. _Spierselle_ Hierdie selle trek saam en ontspan om beweging moontlik te maak. _Rooibloedliggaampies_ vervoer suurstof regoor die liggaam _Epteelselle_ Bedek die oppervlakte van die liggaam en beskerm die liggaam.