neurotransmitters en modulatoren Flashcards
neuro-messenger?
algemene term voor NT en NM
–> chemische stoffen die info overbrengen tss neuronen
NT
- plaats vrijlating
- plaats actie
- functie
- effect (tijdspanne)
- presynaptisch
- direct op postsynaptische ionkanalen of proteïne in postsynaptische neuron
- postsynaptische excitatie of inhibitie veroorzaken
- direct = snel
- postsynaptisch ligand-gated ionkanalen
- zichtbaar effect < ms na vrijlating
indirect = traag
- activering G- eiwitten in postsynaptisch neuron
- zichtbaar effect veel trager: tss 0,1 sec en min
NM
- plaats vrijlating
- plaats actie
- functie
- effect (tijdspanne)
- intracellulaire ruimte/buiten synaptische spleet
- op een afstand van synaptische kloof
- aanpassen van activiteit van neuronen
- trager, maar duurt langer
- min. tot dagen
NT en NM nagebootst of geblokkeerd door?
drugs/farmacia
verschillende soorten NT en NM?
zie sv. p2
effecten van acetylcholine?
thv. dwarsgestreepte spierweefsel NT
- ligand gated kanaal
1. invloed NA+ kanaal nicotine receptor
2. depolarisatie: spiercontractie
3. snel effect
thv. hartspierweefsel NT
- via G-proteïne receptor
1. invloed K+ kanaal (opent) via muscarinereceptor
2. hyperpolarisatie –> hartfrequentie vertragen
3. traag effect
NM
1. bewegingscontrole en gerichte aandacht
specifieke effecten thv synaps?
- agonist en antagonist
- agonist: drug bindt op receptor en effect natuurlijk voorkomende neuromessenger nabootst door Na-kanalen te openen
- antagonist: drug die vrijlating neuromessenger voorkomt, bindt op receptor en effect natuurlijk vorkomende neuromessenger belemmert - inhibitoren
- bij specifieke signaaloverdracht horen inhibitoren die interfereren met cholinesterase
- zorgt voor desensibilisatie = signaaloverdracht geblokkeerd
- exocytose NT vanuit presynaptische axonuiteinde (verhinderen vrijlating Ach) - rol dopamine
- activatie gelukcentrum
- cocaïne: geluksgevoel –> angst,depressie
- verslaving: verlangen naar steeds meer
- ontwenning
niet-specifieke effecten?
- alcohol
- cafeïne
post-synaptische receptoren
ligand-gated kanaal = snel effect
poortmechanisme
- poort dicht als NT afwezig
- poort open als NT aanwezig
werkvolgorde
- neuron naar neuron
- AP naar synaptische potentiaal
- voltage gated kanaal naar ligand gated kanaal
G-proteïne activatie ionkanaal?
benodigdheden
- G-proteïne
- G-proteïne receptor
- NT
- trage ionkanaal
werking:
- NT bindt aan G-proteïne receptor
- verandert van vorm
- G-proteïne wordt actief
- G-proteïne komt los van receptor en gaat naar ionkanaal om te binden
- ionkanaal verandert van vorm en opent
G-proteïne als secundaire Messenger systeem?
- meest langdurige veranderingen ZS
- bieden mogelijkheid om signaal heel sterk te vergroten en radicaal de activiteit van een neuron te beïnvloeden
werkwijze:
- NM bindt op G-proteïne receptor
- G-proteïne subunit komt los van receptor en gaat naar enzym
gevolgen intercellulaire secundaire Messenger?
- activatie genen: veroorzaken dat cel verschillende NT of cellulaire producten maakt
- openen ionkanalen
- vrijlating interne opslag Ca2+ om metabolisme te reguleren en andere cellulaire processen
zie p6+ p7afbeelding sv