Module 2: Monolinggwalismo, Bilinggwalismo, at Multilinggwalismo/Mga Barayti ng Wika

Question 1

Kakayahan sa mga Wika :
- Tawag sa wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa isang tao.

• Tinatawag din itong katutubong wika, mother tongue, arterial na wika at kinakatawan din ng L1.

Answer 1

Unang Wika

Question 2

Kakayahan sa mga Wika: Habang lumalaki ang bata ay nae-expose siya sa iba pang mga wika sa kanyang paligid na maaaring magmula sa telebisyon o sa iba pang tao tulad ng kanyang tagapag-alaga, mga kalaro, mga kaklase, guro, at iba pa.

Answer 2

Pangalawang Wika

Question 3

Kakayahan sa mga Wika: Nagagamit niya ang wikang ito sa pakikiangkop niya sa lumalawak na mundong kanyang ginagalawan.

Answer 3

Ikatlong Wika

Question 4

Tawag sa pagpapatupad sa iisang wika sa isang bansa tulad ng isinasagawa sa mga bansang England, France, South Korea, Japan, at iba pa, kung saan iisang wika lamang ang ginagamit na wikang panturo sa lahat ng asignatura.

Answer 4

Monolinggwalismo

Question 5

Sino ang nagsabi nito: “Ang bilinggwalismo ay paggamit o pagkontrol ng tao sa dalawang wika na tila ba ang dalawang ito ay kanyang katutubong wika.”

Answer 5

Leonard Bloomfield

Question 6

Sino ang nagsabi nito: “Ang bilinggwal ay isang taong may sapat na kakayahan sa isa sa apat na makrong kasanayang pangwikang kinabibilangan ng pakikinig, pagsasalita, pagbabasa, at pagsulat sa iba pang wika maliban sa kanyang unang wika.”

Answer 6

John Macnamara

Question 7

Sino ang nagsabi nito: “Ang paggamit ng dalawang wika nang magkasalitan ay matatawag na bilinggwalismo at ang taong gagamit ng wikang ito ay bilinggwal.”

Answer 7

Uriel Weinreich

Question 8

Sino ang nagsabi nito: “yon sa kanya, ang probisyong ito sa Saligang Batas ang naging basehan ng Surian ng Wikang Pambansa na hilinging ipatupad sa Kalihim ng Edukasyon at Kultura ang patakarang bilingual instruction na pinagtibay ng Board of National Education (BNE) bago pa umiral ang Martial Law.”

Answer 8

Ponciano Pineda

Question 9

Bilinggwalismo: Bumuo ng Presidential Commission to Surver Philippine Education (PCSPE) tungkol sa dapat maging katayuan ng Pilipino at Ingles bilang mga wikang panturo sa paaralan.

Answer 9

Executive Order no. 202

Question 10

Bilinggwalismo: “Ang Ingles at Pilipino ay magiging midyum ng pagtuturo at ituturo bilang asignatura sa kurikulum mula Grade 1 hanggang antas unibersidad sa lahat ng paaralan, publiko o pribado man.”

Answer 10

Resolusyon Bilang 73-7 (Edukasyong Bilinggwal)

Question 11

Bilinggwalismo:
- Makalinang ng mga mamamayang Pilipinong matatas sa pagpapahayag sa mga wikang Pilipino at Ingles

• Ang pariralang edukasyong bilinggwal ay binigyang katuturan sa magkahiwalay na paggamit ng Pilipino pataas sa mga tiyak na asignatura.

Answer 11

Guidelines o mga Panuntunan sa Pagpapatupad ng Edukasyong Bilingguwal sa Bansa (Department Order No. 25, s. 1974)

Question 12

Ayon kay Leman (2014), ang mga tao ay maaaring matawag na _________ kung maalam sila sa pagsasalita ng dalawa o higit pang mga wika, anuman ang antas ng kakayahan.

Answer 12

Multilinggwal (Multilinggwalismo)

Question 13

• Ipinatupad ng DepEd sa pamamagitan ng K to 12 curriculum ang paggamit ng unang wika bilang wikang panturo partikular sa kindergarten at Grade 1, 2, at 3.
• Mas epektibo ang pagkatuto ng bata kung ang unang wika niya ang gagamitin sa kanyang pag-aaral.
• Base sa pananaliksik nina Ducher at Tucker (1977), napatunayan nila na mas mabisa ang unang wika bilang wikang panturo sa mga unang taon sa pag-aaral.
• Mahalaga ang unang wika sa panimulang pagtuturo ng pagbasa, sa pag-unawa ng paksang aralin, at bilang matibay na pundasyon sa pagkatuto.

Answer 13

Mother Tongue Based - Multilingual Education (MTB-MLE)

Question 14

Homogenous o Heterogenous na wika:
- Isang wika na may kakaunti o walang rehiyunal na baryasyon, tunog, o diyalekto.
- Tinuturing din itong wika na may mga salitang iisa ang baybay ngunit dahil sa pagkakaiba ng intonasyon o tunog, ay nagkakaroon ito ng ibang kahulugan.

Answer 14

Homogenous

Question 15

Homogenous o Heterogenous na wika:
- Tinuturing na ‘di-pormal. Ito rin ay wika na kaugnay ng mga indibidwal at pangkat na namumuhay sa magkakaibang lugar na tinitirhan. Maaari ding magkakapareho ng interes, gawain, pinag-aralan.
- Pinaniniwalaan na dahil dito, maituturing ang wika na hindi lamang instrumento ng komunikasyon kundi isa ring mahalagang instrumento sa pagbuo ng isang sama-samang lakas ng makakaibang kultural at sosyal na gawain.

Answer 15

Heterogenous

Question 16

Barayti ng Wika:
- Ito ay ang barayti ng wikang ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula sa isang partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan.

• Kaparehong wika ngunit may kaibahan sa tono, mga katawagan sa isang bagay, o magkaibang paraan ng pagbuo ng pangungusap.

Answer 16

Dayalek

Question 17

Barayti ng Wika:
- Kahit na iisa ang wika ay may natatanging paraan ng pagsasalita ang bawat isa.

• Lumulutang ang mga katangian at kakanyahang natatangi ng taong nagsasalita.
• Walang dalawang taong nagsasalita ng isang wika ang bumibigkas nito nang magkaparehong magkapareho.

Answer 17

Idyolek

Question 18

Barayti ng Wika:
- Nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika.

• Kapansin-pansin kung paano nagkakapangkat-pangkat ang mga tao batay sa ilang katangian.
• Ayon kay Rubrico (2009) ang sosyolek ang pinakamahusay na palatandaan ng pagkakapangkat-pangkat ng isang lipunan, na siyang nagsasaad sa pagkakaiba ng paggamit ng wika ng mga tao na nakapaloob dito. Batay sa kanilang katayuan sa lipunan, at sa mga grupong kinabibilangan.

Answer 18

Sosyolek

Question 19

Barayti ng Wika:
Ito ang wika ng mga etnolinggwistikong grupo. Ito ang wika ng iba’t ibang mga pangkat etniko o mga katutubo.

Answer 19

Etnolek

Question 20

Barayti ng Wika:
Ito ay barayti ng wika na kadalasang ginagamit sa loob ng tahanan. Halimbawa rito ay ang tawag mo sa iyong nanay at tatay.

Answer 20

Ekolek

Question 21

Barayti ng Wika:
Ito ay may kinalaman sa larangang kinabibilangan ng nagsasalita sa oras ng kanyang pagsasalita. Halimbawa rito ay ang akronim na CA. Sa medisina, ito ay kanser, sa nutrisyon, ito naman ay calcium. Communication arts sa komunikasyon at Civil Aeronautics naman sa kursong Aeronautics.

Answer 21

Register

Question 22

Barayti ng Wika:
Wika ng wala ninuman. Ito ang turing sa barayting ito dahil wala itong pormal na istruktura. Kadalasan itong ginagamit ng mga taong nasa ibang bansa na hindi bihasa sa wika ng bansang kanyang pinatunguhan.

Answer 22

Pidgin

Question 23

Barayti ng Wika:
Ito ay maituturing na dating pidgin ngunit nagkaroon ng pag-unlad at naging isang wikang ginagamit sa isang lipunan. Mayroon din itong sinusunod na alituntuning panggramatiko. Isa sa mga halimbawa nito ay ang Chavacano ng Zamboanga.

Answer 23

Creole