malarstwo Flashcards
malarstwo ścienne w domach pompejańskich
W 79 roku znajdujący się w pobliżu
Neapolu wulkan Wezuwiusz uaktywnił
się i doszczętnie zniszczył położone
w pobliżu miejscowości. Wulkaniczna lawa
i popioły zakonserwowały część dekoracji
ściennych w domach pompejańskich,
np. w Domu Wettiuszów, oraz
w miejscowościach sąsiadujących
z Pompejami, w których zachowały się freski,
podobnie jak w willi w Stabiach. Stanowią
one podstawowe źródło wiedzy o malarstwie
rzymskim. Na ścianach niektórych domów
pompejańskich zachowały się wizerunki ich
właścicieli i mieszkańców.
Flora z willi w Stabiach
W sypialni willi namalowane
zostały cztery mityczne postacie kobiece:
Medea, Leda, Diana i Flora. Malowidło
o wysokości ok. 40 cm powstało w latach
50–79 i jest prawdopodobnie kopią dzieła
greckiego. Fresk znajduje się w Narodowym
Muzeum Archeologicznym w Neapolu
we Włoszech
technika wykonywania malowideł ściennych w starożytnym Rzymie
Malowidła ścienne wykonywano na suchym tynku z dodatkiem wapna i piasku lub kalcytu.
Cechy malarstwa ściennego starożytnego Rzymu
Zarówno technikę, jak i sposób przedstawiania Rzymianie zaczerpnęli prawdopodobnie
od Greków. Szczególną cechą, łączącą różne style rzymskiego malarstwa ściennego, był
iluzjonizm. Dzięki odpowiednio zastosowanym środkom artystycznym ukazywano stosunki
przestrzenne między poszczególnymi przedmiotami, podkreślano ich trójwymiarowość
i imitowano fakturę. Całość opracowywano mimetycznie, czyli zgodnie ze stanem
naturalnym, z dużą dokładnością w sposobie oddania materii przedmiotu. Stosowano
światłocień, kontrasty walorowe i temperaturowe, a także perspektywę linearną.
Tło dzielono zazwyczaj na dwa lub trzy plany. W późniejszym czasie dzielono ściany na płaszczyzny poziome i pionowe za pomocą malowanych elementów architektonicznych, jak kolumny, pilastry, nisze, okna
i drzwi, prześwity, balkony, galerie. Dzięki temu uzyskiwano efekt bogactwa i złudzenie
przestrzeni. Między namalowanymi detalami architektonicznymi odsłaniały się duże połacie
ścian, na których powstawały kompozycje figuralne o tematyce zaczerpniętej z mitologii
i literatury. Niekiedy malowano prześwit, który sprawiał wrażenie, jakby otwierał się na pejzaż
w głębi. Czasami na takiej ścianie powstawał obraz w ramach, do złudzenia przypominający
greckie malarstwo zdobiące pomieszczenia. Niektóre motywy dekoracyjne, np. sfinksy,
zaczerpnięto ze sztuki egipskiej.
dekoracja ścian rzymskich domów
Na początku płaszczyznę ściany pokrywano stiukiem. W stiuku
modelowano bazę, pilastry, gzymsy i prostokątne okładziny, a następnie malowano
na ścianach wzory naśladujące inkrustację drogimi kamieniami. Dzięki temu zwykłe
ściany wyglądały jak kosztowne marmurowe i alabastrowe płyty, zdobiące hellenistyczne
pałace.
mozaika w sztuce starożytnego Rzymu
Dopełnieniem malarskich dekoracji ściennych w rzymskich domach były posadzki
wykonane z barwnej mozaiki. Układano je z naturalnych kamyków o różnych kształtach
i barwach oraz z płytek ceramicznych, kamieni lub szkła, ciętych w regularne kostki.
Niekiedy wykorzystywano też szczególnie drogie materiały, jak: kawałki marmuru,
półszlachetne kamienie i masę perłową. Najczęściej mozaikowe posadzki były kopiami
greckich obrazów, jak ta przedstawiająca Bitwę pod Issos. Z czasem zaczęły się ograniczać
do dwubarwnych kompozycji (czarne motywy na jasnym tle). Pola albo pozostawiano
gładkie, albo wypełniano ornamentem z girland kwiatowych i owocowych.
technika enkaustyczna w sztuce starożytnego Rzymu
W Rzymie była też popularna technika enkaustyczna,
w której wykonywano malowidła na kości, marmurze
i desce. Barwniki roztapiano w gorącym wosku,
a nakładano je rozgrzanymi metalowymi narzędziami.
portrety fajumskie
Rozwijało się malarstwo portretowe, czego
przykładem są portrety fajumskie (od nazwy oazy
w Egipcie – Fajum – gdzie odnaleziono ich pokaźną
liczbę). Były to wizerunki zmarłych, które malowano
na deskach od I do IV wieku. Zastąpiły one maski
przytwierdzane pierwotnie bandażem do głowy mumii.
Charakteryzowały się realistycznym ujęciem modela,
oddającym nie tylko jego cechy fizyczne, lecz także
osobowość. Uwagę zwracają wielkie oczy i żywe spojrzenie. W znaczący sposób wpłynęły na rozwój
bizantyńskiego malarstwa sakralnego.
Freski z Domu Wettiuszów w Pompejach we Włoszech
Malowidła te są znakomitymi przykładami malarstwa iluzjonistycznego. Freski zdobią jedno
z ważniejszych pomieszczeń. Główny obraz przedstawia scenę figuralną, której tematem jest mit
o Iksjonie, a całą ścianę pokrywają prześwity ukazujące w perspektywie fragmenty różnych budowli.
perspektywa powietrzna w sztuce starożytnych Rzymian
Chociaż
nie operowali jeszcze terminem perspektywa powietrzna, dostrzegali w malarstwie zależność
intensywności barwy od odległości.
