lj3 h2 leerdoelen Flashcards
Je weet hoe de aarde veranderde in de afgelopen 4,5 miljard jaar
Gloeiend heet naar mantel, korst en kern. Vulkanische activiteit zorgd voor waterdamp en co2, wat water en zuurstof wordt (condensatie en bactieren)
Precambrium- Enige leven was onder water, bevroor steeds opnieuw en pas aan het eind leefden wezens buiten water
Paleazoicum- Continenten waren eerst uit elkaar maar worden nu Pangea
Mesozoicum- Dinosauriers, en Pangea uit elkaar
Kenozoicum-Mensheid.
de vier tijdperken
precambrium
paleozoicum
mesozoicum
kenozoicum
Je begrijpt waardoor het leven op aarde grote veranderingen onderging
Massa-extincties.
Er zijn er vijf, alles sterft en wordt opnieuw opgebouwd
Hoe komt een fossiel in een gesteente terecht komt
Wanneer een dier of plant snel begraven wordt voordat het kan rotten. Natte gebieden zijn beter.
Onmogelijk in stollingsgesteente/metamorf gesteente
Je begrijpt waarom bodemlagen en fossielen veel kunnen vertellen over de geologische geschiedenis van de aarde
Bijv. waar er vroeger zee was (kalksteen is gemaakt van skeletjes van zeedieren) of vulkanische gebied (stollingsgesteente zoals graniet)
Ammonieten tegenkomen: zee tussen 250 en 65 miljoen jaar geleden.
Hoe kunnen we de relatieve ouderdom van gesteente inschatten met een voorbeeld
bij sedimentgesteente kan je niet meteen inschatten hoe oud het is, maar wel in welke volgorde de lagen zijn ontstaan. Dat is dan relatieve ouderdom
Oudste laag zit onderaan
Hoe kunnen we de absolute ouderdom van gesteente inschatten met een voorbeeld
Met radioactiviteit kunnen we het goed inschatten.
Het valt uit met een vaste tempo, dan kan je meten hoeveel er is en uitrekenen hoeveel er ooit was
Verschillende soorten delftstoffen
Metalen: ijzer, aluminum, goud etc
Fossiele brandstoffen: steenkool etc
Diverse grondstoffen: Zout, grind etc
verschil tussen dagbouw en schachtbouw
dagbouw is bovengronds (openlucht) en schachtbouw is onder de grond.
Je weet dat er afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan verschillende soorten delftstoffen zijn
Steenkool is bijvoorbeeld uit plantenresten. Veen-bruinkool-steenkool (inkolingsproces) Meeste vaste stoffen ontstaan uit druk
Aardolie in mesozoicum waren eerst plankton, en na begraving in sedimenten nam de druk en temperatuur toe naar aardolie.
Verschil tussen ontstaanwijze van ertsen en fossiele brandstoffen
fossiele brandstoffen waren eerst iets anders en worden door druk in brandstoffen veranderd.
Ertsen worden met magma uit de aardkern meegenomen
Je weet welke delftstoffen europa heeft
steenkool, ijzererts, fossiele brandstoffen
Je begrijpt waarom de Europese ¨lijst met kritieke grondstoffen¨ niet hetzelfde is als een lijst met wereldwijde schaarse deltstoffen
Niet alle stoffen die wij nodig hebben kunnen in europa opgegraven worden, en de landen waar het wel mogelijk is zijn niet altijd vertrouwbaar. Zij mogen de prijs bepalen
Ondergrondse delftstoffen in nederland
Overal ligt er steenkool.
Aardolie, ontstaat tijdens het inkolingsproces van steenkool. Gas uit gesteente (bruin/steenkool) geperst, komt door poriën van zandsteen, en blijft zitten onder zout. zandsteen is reservoirgesteente, zand is ondoordringbare laag. moedergesteente is het bruin/steenkool waar het vandaan komt.
Ook is er zout (verdampde zeeën) en aardolie
Je begrijpt waarom Nederland wat delftstoffen betreft afhankelijk is van het buitenland
bovengrondse delftstoffen in nederland
Kalktsteen wordt voor de bouw gebruikt. Nederland was ooit een zee, skeletjes van zeedieren hoopten op.
Zand en grind werd door rivieren, landijs en wind gebracht.
