lj2 p1 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 SO Flashcards
hoe kunnen bergen uit de oceaanbodem ontstaan
Zand en klei wordt door een rivier meegenomen en komt op de zeebodem terecht.
dat wordt door de druk tot gesteente geperst (sediment)
als 2 aardplaten tegen elkaar aan botsen wordt het laag sediment omhoog geduwd
hoe kunnen vulkanisme bergen onstaan
vloeibaar materiaal uit de aardmantel duwt de gesteente omhoog.
de vloeibaar materiaal (magma) wordt hard onder de grond en wordt graniet
kenmerken van een jong gebergte
hoge en scherpe toppen
diepe dalen
zwaarder
kenmerken van een oud gebergte
afgebrokkelde toppen,
ondiepe dalen
lichter
mechanische verwering
in gesteente zitten vaak scheuren, als het regent dan komt het water in die scheuren, en s nachts vriest het.
water dat vriest zet een beetje uit. hierdoor worden de scheuren steeds groter. ze kunnen er ook van af breken
biologische verwering
zorgen wortels voor verwering.
ze dringen de stenen in via spleten en wanneer het dikker wordt kan het breken
chemische verwering
zure regen op kalksteen.
door planten wortels wordt het zuur, dan druppelt het naar beneden en lost het kalksteen op.
massabeweging
wanneer gesteente naar beneden valt/rolt/schuift
erosie door rivieren
wanneer steentjes in een rivier vallen, worden met de stroom meegeslepen en schuren langs elkaar en de bodem.
ze worden steeds verder afgebrokkeld.
erosie door gletsjers
verwering door hitte
Overdag wordt de steen door de zon heel warm en zet uit
‘s Nachts koelt de steen af tot onder nul graden en krimpt
De steen zet telkens uit en
krimpt dan weer
Uiteindelijk zal de steen breken
puinhelling
afgebroken gesteente dat naar beneden valt en in 1 plek verzamelt.
relief
het verschil in hoogte in het landschap
verwering
het langzaam afbrokkelen van gesteente onder invloed van het weer
erosie
uitscheurende werking van ijs, wind en water
hoe ontstaan v dalen
riviererosie.
afgebroken gesteente rolt in een rivier
stenen worden meegenomen en schuiven langs de bodem
stenen worden veranderd in grind
v dal ontstaat.
hoe ontsaan u dalen
schuivende gletsjers.
rivier droogt in een v dal op.
er komt een gletsjer terecht.
het duwt aan alle kanten en wordt steeds breder.
szomers smelt het een beetje en schuift op en s winters wordt het weer hard en duwt meer op de zijden.
volgorde van afbrekende gesteente
rotsblokken- rotsen-grind-zand-klei
erosie door wind
in woestijnen, is het plat met veel zand.
De zand wordt door de wind megenomen en schraapt langs de rotsen, waar ze steeds kleiner van worden.
verweringsmateriaal
afgebroken gesteente
bovenloop
waar een rivier van een berg stroormt bovenan
laagland
gebied van 0-200 m boven zee n
heuvelland
gebied van 200-500 m boven zee n
middelgebertgte
gebied van 500-1500 m boven zee n
hoogebergte
gebried van 1500+ m boven zee n
waar stroomt een rivier het snelst
bij het buitenbocht
bovenloeep
waar ligt grind in een rivier
middenland
waar zitten rotsblokken in een rivier
de beregen
waar zit klei in een rivier
binnenbocht
waar zit grof en fijn zand in een rivier
grof benedenloop/laagland
fijn delta
sedimentatie
als een rivier in de benedenloop overstroomt, komt alle zand en grind enzo op de oevers and land te liggen omdat het daar nauwelijks stroomt omdat het ondiep is.
middenloop
een deel van een rivier dat uit de bergen stroomt dat in het heuvelland ligt.
benedenloop
een deel van een rivier dat uit de bergen stroomt dat in het laagland ligt.
waar vinden we sedimentatie gesteente
benedenloop
hoe onstaat een duin
als een tak ofzo op het strand ligt dan wordt er zand omheen geblazen tot een heuvel en dan wordt het steeds groterr
delta
op plaatsen waar rivieren in zee uitmonden, komt de rest van het zand en klein in zee terecht. onder de water komen er dan nieuwe lagen, die steeds diker worden. na een tijdje is er een hele stuk nieuwe land, een delta.
estuarium
tijdens vloed stroomt de zee de monding binnen en tijdens eb stroomt het er weer uit. de zeewater neemt dan sediment uit de monding mee. het krijgt hierdoor een trechtervorm en wordt een estuarim
wat gebeurd met zand als het sedimenteert
zand-zandsteen
wat gebeurd met klei als het sedimenteer
klei- schalie-leisteen
wat gebeuren met schelpen als ze seminetern
schelp+fossielen=kalksteen
wat gebeurd in de bovenloop
rivier stroomt snel
verwering en erosie
wat gebeurd in het middenloop
riviervlakte
rivier stroomt gematigd
erosie en sedimentatei
wat gebeurd in de benedenloop
kustgebied
rivier stroomt langzaam
sedimentatie