Lecture 19: Thinking critically about causality Flashcards

1
Q

wat is het verschil tussen een confounder en een collider

A

confounder -> construct A en B (confounder = dezelfde oorzaak)
collider <- construct A en B (collider = hetzelfde gevolg)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

wanneer heb je een distorted association bij confounder

A

als je er NIET voor corrigeert

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

wanneer heb je distorted association bij collider

A

als je er WEL voor corrigeert

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Deus ex Ha voorbeeld

A

men higher risk of dying faster than women. but there are as many men as women -> if it is 50/50, then no god exists. als er meer mannen dan vrouwen worden geboren, is er dus een soort compensatie, en dan bestaat god wel.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

observations are pre-loaded with our assumptions. het is dus eigenlijk impossible om de wereld objectief te bekijken. wat is de oplossing hiervoor?

A

we need to be explicit in our assumptions!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

wat is een quasi experiment

A

A quasi-experiment is a research design that shares some similarities with traditional experimental designs but lacks full control over the independent variable(s) due to ethical, practical, or other constraints. In a quasi-experiment, researchers study the impact of an independent variable on a dependent variable, but they do not have the same level of control as in a true experimental design.

Key characteristics of quasi-experiment:

No Random Assignment: Unlike true experiments, quasi-experiments do not involve random assignment of participants to different groups. Researchers typically use pre-existing groups or conditions based on some natural division, such as gender, age, or pre-existing conditions.

Pre-existing Groups: Quasi-experiments often rely on groups that already exist, like different schools, communities, or medical conditions. Researchers don’t manipulate or randomly assign individuals to these groups.

Limited Control: Researchers have limited control over the variables involved. They cannot manipulate the independent variable as they see fit, which is a hallmark of true experimental designs.

Causal Inference: While quasi-experiments can provide valuable insights into causality, they are often less conclusive than true experiments because of the lack of random assignment and the potential for confounding variables.

Practical and Ethical Constraints: Quasi-experiments are frequently used when conducting a true experiment is not possible or ethical. For example, it might be unethical to randomly assign people to a smoking group to study the effects of smoking on health, but researchers can compare smokers and non-smokers who have self-selected their behavior.

Despite their limitations, quasi-experiments can still provide valuable insights into cause-and-effect relationships in situations where conducting a true experiment is impractical or impossible. Researchers using quasi-experimental designs need to be particularly diligent in controlling for extraneous variables and selecting appropriate statistical methods to address potential biases.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Quasi-experiments rely on counterfactual inference, which can be estimated by observing the same unit over time or creating nonrandom control groups. However, these methods are not as reliable as randomized experiments, and critical thinking is necessary to evaluate the quality of the evidence.

A

OKE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

3 conditions of John Stuart Mill

A

(a) the cause must precede the effect, (b) there must be a relationship between the cause and effect, and (c) there should be no other plausible explanation for the effect other than the cause.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

wat is er met quasi experimenten en 3rd variables

A

To establish a causal relationship, quasi-experiments can be conducted, which allow for some control over third variables that could cause both the cause and effect. However, it is impossible to control for all third variables.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

6 threats to validity of causal inference

A

history, maturation, selection, instrumentation, testing, and regression to the mean.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Popper’s logic suggests …

A

that alternative hypotheses should be tested to falsify the conclusions we wish to draw, but falsification can never be certain.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

A more cautious version of Popper’s logic involves ….

A

repeated tests across different researchers, times, and places with different biases

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

wat is er met critical thinking in quasi experimenten

A

This chapter focuses on critical thinking about causation in quasiexperiments. The reason for this focus on causation is not that other kinds of critical thinking are unimportant in quasi-experiments. To the contrary, every bit of critical thinking that was described in the previous chapter for randomized experiments also has to be done in quasi-experiments, such as choosing good independent and dependent variables, identifying useful populations of participants and settings to study, ensuring that the assumptions of statistical tests are met, and thinking about ways in which the results might generalize. However, the quasi-experimenter also has one more task to do - the critical thinking that takes the place of random assignmenL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Multicollinearity can be a threat to the estimation of regression coefficients in a regression analysis, because:

A
  1. it causes the standard error of the b coefficients to increase, making the estimates of the b coefficients less trustworthy;
  2. it causes the value of the explained variance of the model to decrease;
  3. hit makes it difficult to determine the individual importance of the predictors.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Mike Pence: 2 out of every three smokers does not die from a smoking related illness and 9 out of ten smokers do not contract lung cancer

wat is mis met deze redenatie?

A

haalt causality met causation in de war.

hij zegt: geen causality smoking -> dying, op basis van associatie smoking - dying.

je moet het vergelijken met non-smokers, als die minder doodgaan is er misschien wel een relatie.

common misinterpretation: hij denkt dat het beiden sufficient en necessary moet zijn, maar dit is niet zo!!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Let them first discuss a more simple question, namely, the operations of body and brute
unintelligent matter; and try whether they can there form any idea of causation and necessity, except that of a constant
conjunction of objects, and subsequent inference of the mind from one to another

wat zegt Hume hier?

A

het enige wat je observeert is de witte bal en dan dat de andere gekleurde ballen gaan rollen. = conjunction of objects

all the rest (“the balls started rolling because the white one hit them) is an inference -> something you add from stuff happening in conjunction!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

maar de vraag is… wanneer mag je deze inference maken?

A

oke

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

3 criteria John Stuart Mill

A

X causes Y if, and only if….

  • Priority: change in X precedes Y
  • Consistency: change in X varies systematically with change Y
  • Exclusivity: there is no alternative explanation for the relationship
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Problematic academic achievements, drug
abuse, pregnancy at a very young age related to low self-esteem.
If we create a stronger positive sense of
self-esteem, those other problems will
disappear by themselves

welke criteria zijn gemeet, en welke niet?

A

consistency wel

priority niet (wss, staat in ieder geval niet duidelijk)
exclusivity niet (er kan een derde variabele zijn, bv SES)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

waar moet je naar kijken als je kijkt naar alternatieve explanations

A

naar dingen die gerelateerd zijn aan beiden variabelen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

People with poor reading skills make more erroneous eye movements, go back to the beginning of the sentence more often (regression) and have more fixations per line
of text.

Abnormalities in eye movements (oculomotor skills) cause poorer reading skills

A

priority: nee, want het kan ook de andere kant op zijn (poorer reading skills -> abnormalities in eye movement)

exclusivity: nee, conflation happens. dus geen duidelijk onderscheidt tussen de variabelen (want wat is oculomotor skills, is een index van de eyemovements etc).

consistency: ja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

ziekte in London: pellagra.
2 explanations: poor sanitation of poor quality of food. een researcher wilde kijken naar connectie tussen sanitation en disease: he selected 2 patients, maakte van feces etc. balletjes. wat liet hij hiermee zien

A

hij kreeg niks er van, geen ziekte.

liet consistency zien: geen consistency want ze kregen het niet. dus geen causal relationship! is gefalsificeerd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

wat was de eerste hypothese over de pellagra en wat was hier dus mee

A

slechte hygiene -> ziek

dit is een post hoc ergo propter hoc fallacy: omdat iets er voor komt, betekent niet meteen dat het de oorzaak is!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

wat was er met keratin en haar gezondheid

A

inversion of causa and effect!

want ouder is minder keratine, maar meer keratine toevoegen betekent niet dat dit het probleem oplost.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

weapons dont kill people, but people kill people.

wat is hiermee?

A

when do we call something a cause? do we only call something a cause if it happens only because of that?

no! het gaat niet om sufficient en necessary!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

INUS condition=

A

insufficient
but
non-redundant
part of an
unnecessary
but
sufficient
condition

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

insufficient =

A

alleen die variabele is niet genoeg

match does not lead to fire without oxygen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

non redundant=

A

substantially different from situation without that thing

zonder match aansteken is heel anders dan met een match aansteken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

unnecessary=

A

niet genoeg, andere combinaties van dingen zijn ook mogelijk

zonlicht, dry grass and oxygen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

sufficient =

A

combinatie van deze factoren is genoeg om het gevolg te krijgen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

hoe relateer je INUS aan de gun problem

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

In research we try to compare observations with a….

A

good counterfactual!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q
  • A perfect counterfactual….
A

knowledge of what would have happened to each participant if they had not undergone a certain manipulation.

If we compare that knowledge with what actually happened, we know what the effect of the manipulation is. That “perfect” variant is physically impossible.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Research into the relative contribution of CDR vs. affiliation in initiations. E.g. Existing groups: student association with heavy hazing, with mild hazing, without hazing

wat is hier lastig aan

A

groepen zijn selectief: ene groep is meer sensation seeking -> daardoor meer extreme hazing rituals.

sensation seekers in een groep en de rest in een andere. dan kijk je naar relatie sensation seeking en hoeveel mensen elkaar leuk vinden.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

wat is er met de vliegtuigen en de bulletholes

A

we kijken alleen naar de vliegtuigen die terugkomen. waar bij het dus niet fatal was waar ze zijn geraakt. dus we moeten extra bescherming toevoegen op de plekken waar geen bulletholes zaten, daarvan weten we dat ze fatal zouden kunnen zijn.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

waar is dit vliegtuig voorbeeld een vb van

A

the effect of attrition!!
(welke vliegtuigen zijn er uit gevallen???)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

wat was er met sports illustrated magazine

A

mensen die op de cover van sports illustrated magazine kwamen, gingen daarna slechter spelen. dus het is een jinx!!!

37
Q

wat was er met accident black spot

A

we denken: speed camera’s -> accident black spots omlaag!

maar: de accidents hadden sowieso omlaag gegaan.

38
Q

PISA scores (wat was hiermee??)

A

kinderen die heel hoog scoorden, scoorden daarna laag. en kinderen die heel laag scoorden, scoorden daarna hoog

39
Q

hoe zouden de SI jinx, accident black spot en pisa resultaten kunnen worden verklaard?

A

regression to the mean!

40
Q

regression to the mean=

A

extreme waardes zullen, vanzelf, al de neiging hebben om op een tweede meting meer richting het gemiddelde zijn.

by chance alone!

41
Q

wat zijn alternatieve explanations (4)

A
  • outside factors
  • effects of selection
  • unintended effects of the study itself
  • statistical artifacts
42
Q

outside factors =

A

history: influences over the course of the research which influence outcomes
maturation: natural changes that may be confused with the treatment effect

43
Q

effects of selection=

A

selection: selection criteria for treatment related to outcomes of treatment
attrition: dropout, systematically related with conditions

44
Q

unintended study effects=

A

instrumentation: change in measuring instrument resulting in a difference in pre and post testing
testing: effects of the measurement itself on subsequent measurements (fatigue, habituation etc)

45
Q

statistical artifacts=

A

regression tot he mean: extreme scores will naturally be followed by less extreme scores

46
Q

wanneer moet je niet voor deze alternatieve explanations te checken

A

bij experimental design; hier creeer je al een counterfactual.

47
Q

I think it’s important that the people I’m dating are attractive or nice. Of the people I select from Tinder for a date it seems like they get more annoying the more attractive they are. And the nice persons are often unattractive. So I think a beautiful personality and a beautiful face are mutually exclusive.

wat is hier mis mee

A

we selecteren al op attractiveness, we daten iemand niet als hij unattractive is in beiden looks en persoonlijkheid. dus daardoor ontstaat er een negatieve correlatie die niet in de echte populatie zou ontstaan (= collider bias!!!)

48
Q

wat is het mooie aan experiments maar ook het nadeel

A

maakt van zichzelf al een counterfactual, maar… het is wel minder natuurlijk

49
Q

Research in Taiwan has shown that the variable most closely related to the use of contraceptives is the number of electrical appliances in the home.

A

Of course, one cannot conclude from this that we should encourage people to start using contraceptives by distributing free toasters (Stanovich, 2010). In short, the correlation found does not mean that there is a causal relationship.

50
Q

But the adage “correlation does not imply causality” does not mean that we can never say anything about causality on the basis of correlations, neither does it prevent researchers from actually doing so. In this lecture, we will examine what a causal relationship is and what important steps are in scientific reasoning about cause and effect relationships. We will see that assumptions about causality are often left implicit which leaves the resulting conclusions marred by vagueness and ambiguity. We will look at how a researcher can still make (cautious) statements about causality, even if no experimental research can be carried out.

A

oke

51
Q

Foster: swamp of ambiguity about statements about causality. how do people deal with causality?

A
  1. ignoring causality
  2. statements of causality, but unclear assumptions
  3. pseudo-correlational statements
52
Q

ignoring causality=

A

mensen geven gewoon alleen causality, zeggen niks over causality. alleen correlations neerzetten

dit zou misleading kunnen zijn, het ligt er aan wat jij denkt over hoe de mensen het interpreteren. het is questionable als je niet goed duidelijk zet dat het correlations zijn -> needs to be connected in intro and discussion

53
Q

statements of causality, but unclear assumptions

A

mensen zeggen wel iets over causal op basis van correlation, maar zonder de assumpties toe te voegen die ze hier bij maken. welke derde variabelen zouden in het model opgenomen moeten worden?

54
Q

pseudo-correlational statements

A

people kind of infer that there is a causal relationships, without making a direct statement about causality.

“the role of attachment style on relationship satisfaction”

dus ze zeggen het niet, maar impliceren het wel.

55
Q

mediation=

A

x influences y through z

56
Q

common cause=

A

correlation between x and y, but it exists because z causes both

= confounder!!!!!!!

57
Q

wat als je controleert voor een common cause

A

dan zie je geen correlatie meer tussen x en y

58
Q

common effect =

A

collider

x and y both have an influence on z.

59
Q

wat als z een common effect is en we controleren ervoor?

A

dan introduceren we opeens een correlatie, die er eigenlijk helemaal niet is! we create a selection effect

60
Q

if we add more variables

A

relationship becomes more complex.

61
Q

closing the backdoor = voorbeeld van…

A

confounder/common cause

62
Q

purification pitsfall

A

The mistaken idea that the more control variables are included in a model, the more accurate the estimation of the causal effect is

63
Q

wat is het probleem van overcorrection=

A

controlling for mediators on the causal path could lead to an underestimation of the total causal effect

64
Q

collider bias =

A

controlling for common effects will bias the estimation of a causal relationship between two variables

65
Q

If, in principle, all confounders are controlled for, a correlation between treatment and outcome can be seen as causal.

A

oke

66
Q

wat was er met skulls

A

er was een relatie tussen length en width van skull, maar die relatie bleek te komen door gender.

67
Q

wat was de relatie tussen contraceptives en household appliances

A

conditioning on the common cause: income

income -> household appliances & contraceptives

68
Q

music good or bad, and temperature on the dance floor
wat is hier mee?

A

dit is een indirecte influence, een mediation:

music good or bad -> people dancing a lot or little -> temperature omhoog of omlaag

69
Q

wat gebeurt er als je controleert voor een mediator

A

dan zal het effect minder sterk lijken.

70
Q

moet je controleren voor een mediator?l

A

ligt er aan, ben je benieuwd in het totale effect of alleen in het indirecte effect? maakt het uit voor je conclusie?

71
Q

dus mediator 2 dingen die je kan doen

A
  • For an estimation of the total effect of X on Y, we should not condition on Z
  • For an estimation of the “direct”effect of X on Y, we should condition on Z
72
Q

wat betekent condition on z

A

dat we controleren voor z

73
Q

wat was er met testosterone en headgear

A

als je voor baldness gaat correcten, dan heb je geen relatie meer. dus dat is niet goed!

ook niet corrigeren voor insecurity, want dan corrigeer je ook deels voor baldness!!!

testosterone -> baldness -> insecurity & headgear

74
Q

conditioning on a descendent of a mediator…

A

is basically the same as conditioning on the mediator itself!!!!!!

dus je moet niet voor een gevolg van een mediator gaan corrigeren als je het totale effect wil zien, want dan haal je ook de mediator zelf weg!

75
Q

common effect heet ook wel

A

shared consequence/collider

76
Q

wat gebeurt er als we controleren voor een common effect

A

dan is er een negatieve correlatie tussen X en Y, terwijl deze correlatie er misschien niet is.

77
Q

voorbeeld wet lawn, sprinkler and grass:

A

als we hier controleren voor wet grass, dan zegt hij dat hier een relatie is die er misschien niet is. want als het niet heeft geregend, dan moet de sprinkler wel aan hebben gestaan. ze kunnen niet alletwee waar zijn! dus dan krijg je een correlatie. terwijl die er in het echt niet is.

78
Q

voorbeeld nba spelers, length and speed

A

hoe langer, hoe minder snel.
maar….. je kijkt naar de allerbeste spelers, je conditioned on a collider: being a top nba player means you need to be very tall, speedy or both. you cannot excell in that career if you are tall or very slow. they cannot both be false -> this correlation does not exist in a group of basketball players overall.

dus goed in nba zijn = collider

79
Q

voorbeeld acteurs, acting skills and attractiveness

A

at least one of the variables has to be true: they cannot all be false. daarom condition on the collider.

80
Q

er is een negatieve correlatie tussen de kwaliteit van de fries and hamburger (hoe beter de fries, hoe minder goed de hamburger). of….

A

collider effect!

je gaat niet naar het restaurant als beiden de fries en hamburger kwaliteit slecht is.
dus dan sluit je die mogelijkheid al uit

81
Q

wat is er dus bij een collider aan de hand

A

een van de opties wordt bij voorbaat al uitgesloten. deze selectie zorgt voor een negatieve correlatie in de subset van dat onderwerp, wat weer leidt tot collider bias!

dus het excluderen van 1 possibility leidt tot een negatieve correlatie

82
Q

wat is het verschil tussen confounders en colliders qua correction

A

confounders (common cause) = wel voor correcten
colliders (common effect) = niet voor correcten

83
Q

wat als je voor een collider controleert

A

your estimate becomes more poor due to filtering out the third variable

dan krijg je collider bias!!!!!!!!!

84
Q

waar moet je dus niet voor controleren (2 dingen)

A
  • mediator and you are interested in the total effect
  • collider
85
Q

waar moet je wel controleren

A
  • mediator en je bent alleen geinteresseerd in het directe effect
  • confounder
86
Q

verschil confounder en moderator

A

confounder heeft effect op beiden IV en DV.

moderator heeft alleen effect op DV.

bij confounder lijkt het alsof er een relatie is tussen IV en DV. bij moderator wordt de relatie die er is, veranderd door deze moderator.

87
Q

liking of employees bij manager en beer at office party + performance evaluation laat zien….

A

dat het helemaal ligt aan je eigen interpretatie en verwachtingen! je kan het namelijk interpreteren als beiden een confounder of een collider

88
Q

ander woord voor common effect=

A

collider

89
Q

ander woord voor common cause =

A

confounder

90
Q
A