Kvenna-Gísli-Allt Flashcards
Eðlileg skilgr. á meðgöngu skv. WHO? (5)
Low risk (engir áhættuþættir).
Eftir 37v.
Fæðist sjálfkrafa.
Í höfuðstöðu.
Gott ástand móðurs og barns eftir fæðingu.
HÁLSE
-Höfuðstaða
-Ástand
-Low Risk
-Spontant sótt
-Eftir 37v
Hvað má líða langur tími frá því að legvatn og fæðing hefst áður en móðir þurfi að fá sýklalyf?
24 tímar. Annars gefa sýklalyf á 4 tíma fresti.
Hver er eðlilegur BPM hjá fóstri rétt fyrir fæðingu?
110-160
Tocometer metur fyrst og fremst styrk hríðanna en ekki tíðni og tímalengd (S/Ó)
Ósatt. Tocometer metur bara tíðni hríðanna og hversu lengi þær standa. Ekki styrkinn.
Hvaða líkamlegri þáttur getur dregið úr næmni hríðamælinga með tocometer?
Offita
Yfir hvaða hluta legsins er tocometerinn lagður?
Yfir Fundus á leginu
Hvernig er samsetning legsins breytileg eftir staðsetningu m.t.t. bandvefs og vökvahlutfalls? Hvernig tengist það postpartum blæðingum?
Stærsta hlutfall vöðva í Fundus en minnst nálægt cervix. Því eru meiri líkur á blæðingum postpartum hjá konum með fylgju neðarlega í leginu því þar er minni samdráttur.
Hvenær hefst og endar 1. stig fæðingar?
Hefst þegar fæðingarhríðar byrja. Endar þegar konan er 10 í útvíkkun.
Hvaða 3 fasar eru í 1. stigi fæðingar?
Latent phase, active phase og transition phase.
Almennt um latent phase?
Latent fasi: Kröftugar hríðar með 3-5 mín millibili. Ekki endilega þörf á spítalainnlögn. Útvíkkun fer að ca. 4 cm og leghálsinn þynnist
Almennt um active phase?
Þá talað um að fæðing sé hafin.
Skilgr. sem:
** reglulegar og sársaukafullar
hríðar (3-4 á 10 mín).
Standa yfir í 45-60 sec. **
og eitt af:
2+ í útvíkkun og þunnur legháls.
Vatn farið.
Teiknblæðing.
Almennt um transition fasann?
*Þegar að útvíkkunin fer upp frá 8 ca. upp í 10.
*Vatnið fer oftast hér.
*Erfiður fasi. Ógleði og uppköst algeng.
Hvaða lyf er helst treyst á þegar kemur að ávísun lyfja á meðgöngu?
Gömul lyf
Hvort ferðast fitu- eða vatnsleysanleg efni meira yfir fylgjuna?
Fituleysanleg
Nánast öll efni fara yfir fylgjuna nema 2. Hver eru þau?
Insúlín og Heparín
Hvað flokkast sem classic teratogen period?
Seinni helmingur á fyrsta trimester (6-12v)
Í hvaða flokka eru lyf flokkuð m.t.t. hættu þeirra á meðgöngu? Segðu gróflega frá hverri flokkun.
Hvaða 2 verkjalyf eru almennt í lagi á meðgöngu?
Paracetamol og Kódein
Í hvaða flokki er kódein og af hverju?
C. Barn sem fæðist undir áhrifum þess getur fæðst slappt og öndunrbælt. Gengur þó til baka eins og lyf í flokki C gera.
NSAIDs eru í lagi á meðgöngu (S/Ó)
Ósatt! Getur valdið lokun á ductus.
NSAIDs eru í lagi á meðan brjóstagjöf stendur (S/Ó)
Satt
Árið 1961 var lyf tekið af Evrópumarkaði, þar sem grunur vaknaði um að það ylli fósturgöllum, stuttum útlimum (phocomelia) eða algerri vöntun útlima (amelia). Lyf þetta var ekki notað á Íslandi, en talið er að um 10.000 börn hafi fæðst í heiminum með þessa alvarlegu galla. Hvert var lyfið?
Thalidomide
Hvert af eftirfarandi lyfjum er fyrsta val sem svefnlyf á meðgöngu?
Phenergan
Hvert af eftirfarandi flogaveikilyfjum hefur alvarlegustu fósturskaðandi áhrifin?
Valpróat
Er þungun alger frábending fyrir notkun NSAID óháð meðgöngulengd?
Sum NSAIDs eru í flokki B/C og í lagi að gefa á 1 og 2. trimester í stökum skömmtun
Má gefa aspirin (ASA) á meðgöngu?
Almennt ekki nema sem forvörn fyrir preclampsiu, þá 150mg skammtar.
Benzódíazepín má nota á meðgöngu (S/Ó)?
Ósatt. Tengsl við fósturgalla og öndunarbælingu.
Aðallyfið sem notað er við háþrýsting?
** Labetolol (Trandate) **
Þrenns konar blóðþrýstingslyf sem eru algjör nono og af hverju?
ACE, ARB og þvagræsilyf. Geta haft áhrif á nýrnaþroska og legvatnsmyndun.
Hvernig ber að haga asthmalyfjum á meðgöngu?
Innúðalyf eru skaðlítil. Oftast óbreytt meðferð.
4 skref framgangs í ógleðislyfjameðferð
- B6 og hvíld
- Postafen
- Phenergan
- Afipran eða Zofran
Hvaða viatamín eiga allar konur að taka á meðgöngu? en hvaða vítamín eiga konur að forðast að taka á ?
Allar konur eiga að taka fólínsýru og D-vítamín.
Ekki taka A-vitamín.
Hvaða gigtarlyf er áfram notað á meðgöngu?
Infliximab
Stuttlega um meðferð við MS á meðgöngu?
Þurfa hætta á lyfjum. Taka stera í köstum.
3 flogalyf sem notuð eru á meðgöngu? Hvað fá þær samhliða?
Keppra, Trileptal og Tegretol haldið áfram.
Fá fólínsýru samhliða.
PPI lyf eru í lagi á meðgöngu (S/Ó)
Satt
Hvaða sterar eru helst gefnir konum á meðgöngu?
Prednisolone eða hydrocortisone. Fara lítið yfir fylgju.
Hvaða sterar eru gefnir til að auka lungnaþroska barns?
Dexa- og betamethasone.
Af hverju er prógesterón stundum gefið á meðgöngu?
Fyrirbyggja fyrirburafæðingu og fósturlát.
Þunglyndislyf á meðgöngu?
Flest í flokki C. Meta ábendingu.
Nikótíntyggjó vs nikótínplástur?
Skárra að nota tyggjó.
Almennt um annað stig fæðingar?
-Byrjar þegar útvíkkun er lokið og lýkur þegar að barn er fætt.
-Einkennist af ósjálfráðri rembingsþörf.
-Tekur 1-2 tíma
Almennt um þriðja stig fæðingar?
Byrjar þegar að barn er fætt og lýkur þegar fylgja er fædd. Tekur oftast innan við 20 mín.
Hvað fá allar konur á þriðja stigi fæðingar?
Syntocinon til að verjast blæðingu
Hver er helsti gallinn við glaðloft?
Umhverfisáhrif
Tvær alternative verkjameðferðir sem eru notaðar á LSH?
Nálastungur og fæðingalaug
Tvenns konar lyfjafræðileg nálgun við verkjameðferð í fæðingu?
System nálgun og locoregional nálgun
Dæmi um system nálgun?
Per os, IV og inhalation
Dæmi um locoregional nálgun?
Epidural, pudendal block o.s.frv.
Hvernig er staðsetning barnsins í grind?
- Er fyrst í OT (occipital transverse stöðu), oftast til vinstri.
- Fer svo í OA (occipital anterior).
- Axlirnar snúast aftur í transverse stöðu eftir að höfuðuð er komið út.
Hvernig staða er barnið í þegar talað er um andlitsfæðingu?
Occipital posterior
Af hverju er best fyrir að barnið fæðist í occipital anterior stöðu?
Minnsta þvermálið
Hver er helsta hættan við að barnið fæðist með rassinn á undan?
Þá fer naflastrengurinn út á undan barninu, þá eru líkur á að hann klemmist.
Hvað þarf að passa við syntocion gjöf?
Ef gefið er of mikið getur það valdið of mörgum hríðum (fleiri en 5x á 10 mín) sem getur valdið fósturstreitu
Hægt er að gefa syntocion fyrir belgjarof (S/Ó)
Ósatt. Gefið 1-2 klst eftir belgjarof.
Hvað er bishop score?
Segir til um leghálshæfni.
Helstu frábendingar fyrir syntocinon gjöf?
Fyrirsæt fylgja, ef framkvæma á keisara og slæm líkamsstaða barnsins (OT, sitjandi o.s.frv)
Framköllun fæðinga sett fram myndrænt via Gísli
4 áhættuþættir sem mikilvægt er að spyrjast fyrir um við sögutöku hjá konu á meðgöngu?
Hvort það sé saga um:
1. Háþrýsting/meðgöngueitrun
2. Sykursýki
3. Segamyndun í bláæðum
4. Skjaldkirtilssjúkdómar
Við meðhöndlum einkennalausa bakteríumigu hjá þunguðum konum (S/Ó)
Satt
Skilgr. á létt- og þungburi?
Léttburi: <2500g
Þungburi: >4500g
Hvað er Primipara?
Frumbyrja
Hækkanir á hvaða blóðgildum er algengt að sjá í þungun?
Hækkun á:
1. Neutrofílum (HBK, 10-13 normalt)
2. MCV
3. Járnbindigeta
4. GFR
5. D-dimer
6. Fibrinogen
7. Sökk og ALP (low yield)