Kvenna-Gísli-Allt Flashcards

1
Q

Eðlileg skilgr. á meðgöngu skv. WHO? (5)

A

Low risk (engir áhættuþættir).
Eftir 37v.
Fæðist sjálfkrafa.
Í höfuðstöðu.
Gott ástand móðurs og barns eftir fæðingu.

HÁLSE
-Höfuðstaða
-Ástand
-Low Risk
-Spontant sótt
-Eftir 37v

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvað má líða langur tími frá því að legvatn og fæðing hefst áður en móðir þurfi að fá sýklalyf?

A

24 tímar. Annars gefa sýklalyf á 4 tíma fresti.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hver er eðlilegur BPM hjá fóstri rétt fyrir fæðingu?

A

110-160

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Tocometer metur fyrst og fremst styrk hríðanna en ekki tíðni og tímalengd (S/Ó)

A

Ósatt. Tocometer metur bara tíðni hríðanna og hversu lengi þær standa. Ekki styrkinn.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvaða líkamlegri þáttur getur dregið úr næmni hríðamælinga með tocometer?

A

Offita

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Yfir hvaða hluta legsins er tocometerinn lagður?

A

Yfir Fundus á leginu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvernig er samsetning legsins breytileg eftir staðsetningu m.t.t. bandvefs og vökvahlutfalls? Hvernig tengist það postpartum blæðingum?

A

Stærsta hlutfall vöðva í Fundus en minnst nálægt cervix. Því eru meiri líkur á blæðingum postpartum hjá konum með fylgju neðarlega í leginu því þar er minni samdráttur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvenær hefst og endar 1. stig fæðingar?

A

Hefst þegar fæðingarhríðar byrja. Endar þegar konan er 10 í útvíkkun.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvaða 3 fasar eru í 1. stigi fæðingar?

A

Latent phase, active phase og transition phase.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Almennt um latent phase?

A

Latent fasi: Kröftugar hríðar með 3-5 mín millibili. Ekki endilega þörf á spítalainnlögn. Útvíkkun fer að ca. 4 cm og leghálsinn þynnist

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Almennt um active phase?

A

Þá talað um að fæðing sé hafin.
Skilgr. sem:
** reglulegar og sársaukafullar
hríðar (3-4 á 10 mín).
Standa yfir í 45-60 sec. **

og eitt af:
2+ í útvíkkun og þunnur legháls.
Vatn farið.
Teiknblæðing.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Almennt um transition fasann?

A

*Þegar að útvíkkunin fer upp frá 8 ca. upp í 10.
*Vatnið fer oftast hér.
*Erfiður fasi. Ógleði og uppköst algeng.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvaða lyf er helst treyst á þegar kemur að ávísun lyfja á meðgöngu?

A

Gömul lyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvort ferðast fitu- eða vatnsleysanleg efni meira yfir fylgjuna?

A

Fituleysanleg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Nánast öll efni fara yfir fylgjuna nema 2. Hver eru þau?

A

Insúlín og Heparín

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvað flokkast sem classic teratogen period?

A

Seinni helmingur á fyrsta trimester (6-12v)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Í hvaða flokka eru lyf flokkuð m.t.t. hættu þeirra á meðgöngu? Segðu gróflega frá hverri flokkun.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hvaða 2 verkjalyf eru almennt í lagi á meðgöngu?

A

Paracetamol og Kódein

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Í hvaða flokki er kódein og af hverju?

A

C. Barn sem fæðist undir áhrifum þess getur fæðst slappt og öndunrbælt. Gengur þó til baka eins og lyf í flokki C gera.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

NSAIDs eru í lagi á meðgöngu (S/Ó)

A

Ósatt! Getur valdið lokun á ductus.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

NSAIDs eru í lagi á meðan brjóstagjöf stendur (S/Ó)

A

Satt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Árið 1961 var lyf tekið af Evrópumarkaði, þar sem grunur vaknaði um að það ylli fósturgöllum, stuttum útlimum (phocomelia) eða algerri vöntun útlima (amelia). Lyf þetta var ekki notað á Íslandi, en talið er að um 10.000 börn hafi fæðst í heiminum með þessa alvarlegu galla. Hvert var lyfið?

A

Thalidomide

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Hvert af eftirfarandi lyfjum er fyrsta val sem svefnlyf á meðgöngu?

A

Phenergan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hvert af eftirfarandi flogaveikilyfjum hefur alvarlegustu fósturskaðandi áhrifin?

A

Valpróat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Er þungun alger frábending fyrir notkun NSAID óháð meðgöngulengd?

A

Sum NSAIDs eru í flokki B/C og í lagi að gefa á 1 og 2. trimester í stökum skömmtun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Má gefa aspirin (ASA) á meðgöngu?

A

Almennt ekki nema sem forvörn fyrir preclampsiu, þá 150mg skammtar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Benzódíazepín má nota á meðgöngu (S/Ó)?

A

Ósatt. Tengsl við fósturgalla og öndunarbælingu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Aðallyfið sem notað er við háþrýsting?

A

** Labetolol (Trandate) **

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Þrenns konar blóðþrýstingslyf sem eru algjör nono og af hverju?

A

ACE, ARB og þvagræsilyf. Geta haft áhrif á nýrnaþroska og legvatnsmyndun.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Hvernig ber að haga asthmalyfjum á meðgöngu?

A

Innúðalyf eru skaðlítil. Oftast óbreytt meðferð.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

4 skref framgangs í ógleðislyfjameðferð

A
  1. B6 og hvíld
  2. Postafen
  3. Phenergan
  4. Afipran eða Zofran
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Hvaða viatamín eiga allar konur að taka á meðgöngu? en hvaða vítamín eiga konur að forðast að taka á ?

A

Allar konur eiga að taka fólínsýru og D-vítamín.
Ekki taka A-vitamín.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Hvaða gigtarlyf er áfram notað á meðgöngu?

A

Infliximab

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Stuttlega um meðferð við MS á meðgöngu?

A

Þurfa hætta á lyfjum. Taka stera í köstum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

3 flogalyf sem notuð eru á meðgöngu? Hvað fá þær samhliða?

A

Keppra, Trileptal og Tegretol haldið áfram.
Fá fólínsýru samhliða.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

PPI lyf eru í lagi á meðgöngu (S/Ó)

A

Satt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Hvaða sterar eru helst gefnir konum á meðgöngu?

A

Prednisolone eða hydrocortisone. Fara lítið yfir fylgju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Hvaða sterar eru gefnir til að auka lungnaþroska barns?

A

Dexa- og betamethasone.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Af hverju er prógesterón stundum gefið á meðgöngu?

A

Fyrirbyggja fyrirburafæðingu og fósturlát.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Þunglyndislyf á meðgöngu?

A

Flest í flokki C. Meta ábendingu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Nikótíntyggjó vs nikótínplástur?

A

Skárra að nota tyggjó.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Almennt um annað stig fæðingar?

A

-Byrjar þegar útvíkkun er lokið og lýkur þegar að barn er fætt.
-Einkennist af ósjálfráðri rembingsþörf.
-Tekur 1-2 tíma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Almennt um þriðja stig fæðingar?

A

Byrjar þegar að barn er fætt og lýkur þegar fylgja er fædd. Tekur oftast innan við 20 mín.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Hvað fá allar konur á þriðja stigi fæðingar?

A

Syntocinon til að verjast blæðingu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Hver er helsti gallinn við glaðloft?

A

Umhverfisáhrif

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Tvær alternative verkjameðferðir sem eru notaðar á LSH?

A

Nálastungur og fæðingalaug

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Tvenns konar lyfjafræðileg nálgun við verkjameðferð í fæðingu?

A

System nálgun og locoregional nálgun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Dæmi um system nálgun?

A

Per os, IV og inhalation

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Dæmi um locoregional nálgun?

A

Epidural, pudendal block o.s.frv.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Hvernig er staðsetning barnsins í grind?

A
  1. Er fyrst í OT (occipital transverse stöðu), oftast til vinstri.
  2. Fer svo í OA (occipital anterior).
  3. Axlirnar snúast aftur í transverse stöðu eftir að höfuðuð er komið út.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Hvernig staða er barnið í þegar talað er um andlitsfæðingu?

A

Occipital posterior

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Af hverju er best fyrir að barnið fæðist í occipital anterior stöðu?

A

Minnsta þvermálið

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Hver er helsta hættan við að barnið fæðist með rassinn á undan?

A

Þá fer naflastrengurinn út á undan barninu, þá eru líkur á að hann klemmist.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Hvað þarf að passa við syntocion gjöf?

A

Ef gefið er of mikið getur það valdið of mörgum hríðum (fleiri en 5x á 10 mín) sem getur valdið fósturstreitu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Hægt er að gefa syntocion fyrir belgjarof (S/Ó)

A

Ósatt. Gefið 1-2 klst eftir belgjarof.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Hvað er bishop score?

A

Segir til um leghálshæfni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Helstu frábendingar fyrir syntocinon gjöf?

A

Fyrirsæt fylgja, ef framkvæma á keisara og slæm líkamsstaða barnsins (OT, sitjandi o.s.frv)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Framköllun fæðinga sett fram myndrænt via Gísli

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

4 áhættuþættir sem mikilvægt er að spyrjast fyrir um við sögutöku hjá konu á meðgöngu?

A

Hvort það sé saga um:
1. Háþrýsting/meðgöngueitrun
2. Sykursýki
3. Segamyndun í bláæðum
4. Skjaldkirtilssjúkdómar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Við meðhöndlum einkennalausa bakteríumigu hjá þunguðum konum (S/Ó)

A

Satt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Skilgr. á létt- og þungburi?

A

Léttburi: <2500g
Þungburi: >4500g

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Hvað er Primipara?

A

Frumbyrja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Hækkanir á hvaða blóðgildum er algengt að sjá í þungun?

A

Hækkun á:
1. Neutrofílum (HBK, 10-13 normalt)
2. MCV
3. Járnbindigeta
4. GFR
5. D-dimer
6. Fibrinogen
7. Sökk og ALP (low yield)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Lækkanir á hvaða blóðgildum er algengt að sjá í þungun?

A
  1. B12
  2. Krea
  3. Na
  4. K
65
Q

CRP hækkar í óléttu (S/Ó)

A

Ósatt. Óbreytt.

66
Q

Perineal vöðvar?

A
67
Q

Hvernig er stigun spangaráverka?

A
68
Q

Episiotomia (klippa á spöngina) jafngildir _ gráðu rifu.

A

2 gráðu rifu

69
Q

Tvær helstu ábendingar fyrir Episiotomiu?

A
  1. Til að auka framgang fæðingar.
  2. Verja anal sphincter
70
Q

Þumalputtaskilgr á langri fæðingu?

A

Þumalputtaskilgr. er að sólarhringsfæðings er löng fæðing (ekki latent phase)

71
Q

pO2 í fóstri er það sama og í manneskju (S/Ó)?

A

Ósatt. Er töluvert lægra í fóstrum. (20-25 pO2 vs 80-100 í fullorðnum)

72
Q

Hver er munurinn á Hgb í fóstrum og fullorðnum?

A
  1. Fetal hgb bindist súrefni við mun minni pO2 en hjá fullorðnum.
  2. Fóstur hafa hátt magn af fetal hgb
73
Q

Skerðing á blóðflæði til fósturs veldur ______ acidosu hjá fóstri

A

Respiratorískri með hækkun á pCO2

74
Q

Hvað er algengasta krabbameinið í kvenlíffærum fyrir utan brjóst?

A

Legbolskrabbamein

75
Q

Helsta einkenni legbolskrabbamein?

A

Blæðing eftir tíðarhvörf

76
Q

Legbolskrabbamein greinast oft seint (S/Ó)

A

Ósatt. Greinast almennt snemma vegna blæðinga.

77
Q

Nýgengi legbolskrabbameins?

A

12 per 100k

78
Q

Hvað er eðlilegt að blæða í marga daga?

A

3-7 dagar

79
Q

Hvað er menorrhagia?

A

Blæðingar lengur en 7d

80
Q

Legbolskrabbamein er almennt krabbamein…

A

Eldri kvenna

81
Q

Af hverju er talið að legbolskrabbamein myndast?

A

Of mikið estrogen m.v. progesterone

Sést að þrátt fyrir minnkandi estrógen framleiðslu á eldri árum þá er hlutfallið minna

82
Q

Hvað getur valdið aukinni losun estrogens?

A

PCOS og ekki egglos

83
Q

BRCA stökkbreyting er ekki áhættuþáttur f. legbolskrabbameini (S/Ó)

A

Satt

84
Q

Stór áhættuþáttur f. legbolskrabbameini?

A

Estrógen meðferð án progesterones

85
Q

2 verndandi þættir f. legbolskrabbameini?

A

Þunganir og hormóna getnaðarvarnir (aukið progesterone í bæði tveggja)

86
Q

Hvaða syndrome er áhættuþáttur f. legbolskrabbamein?

A

Lynch syndrome

87
Q

Við hvaða stig af frumubreytingum er ráðlagt legnám hjá konum post frjósemisaldur?

A

Atypical complex hyperplasia

88
Q

Hvaða áhald er notað fyrir sýnatöku m.t.t. legbolskrabbameins?

A

Pipelle

89
Q

Algengasta tegund krabbameins í legboli?

A

Adenocarcinoma (95%)

90
Q

Algengasta undirtegund adenocarcinoma legbolskrabbameins?

A

Endometrioid (75-80%)

91
Q
A
91
Q

Almennt er talað um tvær týpur af legbolskrabbameini, segðu gróflega frá hverju tveggja

A

Týpa 1.(algengara): Feitar konur með hyperplasiu á endometrium. Tengt estrógeni. Lengi að vera að cancer. Grunnt invasion. Góðar horfur.

Týpa 2.: Grannar konur. Ekki tengsl við estrógen. Atrophy á endometrium. Fljótt að verða að cancer. Tengsl við p53. Djúpt invasion. Slæmar horfur.

92
Q

Almennt helstu ástæður f. postmenopausal blæðingum?

A

Þurrkur í leggöngum (Finnst atrophia)
, hyperplasia í legi, polyp, leyomyoma, hormónameðferð, meiri líkur ef hnútar í legi.

93
Q

Hver er eðlilegt stærð slímhúðar í legi hjá postmenopausal konu sem myndi sjást í ómun?

A

5 mm eða minna

94
Q

Skimað er fyrir legbolskrabbameini (S/Ó)

A

Ósatt

95
Q

Hver er munurinn á 4A og 4B flokkuninni?

A

4A: Er í blöðru og rektum
4B: Enn lengra frá

96
Q

Flokkun á legbolskrabbameini?

A

Gráða 1: Bundið við legið
Gráða 2: Niður í Cervix
Gráða 3: Utan legs en innan kvenlíffæra
Gráða 4: 4A: Blaðra og rektum 4B: Fjarmeinvörp

97
Q

Við stigun 1 er bara tekið leg (S/Ó)

A

Nei, tekur eggjaleiðara, eggjastokk og legháls. Alltaf eh líkur á að gæti verið cancer þar.

98
Q

Af hverju eru eitlar ekki alltaf teknir?

A

Lengri skurðtími. Aukin blæðing og hætta á lymphedema.

99
Q

Geislun við legbolskrabbameini hefur ekki áhrif á lifun (S/Ó)

A

Satt

100
Q

Undantekning frá skurðaðgerð við legbolskrabbameini?

A
  1. Konur á frjósemisaldri með lítinn innvöxt (gráða IA) sem vilja eignast börn. Fá þá bara progesterone
  2. Konur sem ekki eru taldar þola skurðaðgerð vegna undirliggjandi áhættuþátta.
101
Q

Hvernig eru endurkomur af legbolskrabbameini meðhöndlaðar eftir skurðaðgerð?

A

Nærvörp: Geislameðferð
Fjarvörp: Krabbameinslyf

102
Q

Hvað þarf að hafa í huga við útvísun á estrogen hormónameðferð?

A

Gefa prógesterone á móti. Konur með leg þurfa alltaf að fá progesterone á móti!

103
Q

Gestagen vs progesterone?

A

Progesterone er framleitt í líkamanum en gestagen er synthetic. Ekki prófspurning.

104
Q

Blöðruþungun er hluti af mengi sjúkdóma sem kallast…..

A

Gestational trophoblastic disease

105
Q

Skilgr. á vanfrjósemi?

A

Eitt ár af reglubundu óvörðu kynlífi án þungunar

106
Q

Nýgengi ófrjósemis?

A

15%

107
Q

Skilgr. á ófrjósemi?

A

Enginn möguleiki á þungun. Vantar egg, sæði eða leg.

108
Q

Skilgr. á Fecundity?

A

Líkur á getnaði per tíðahring

109
Q

Þrír áhættuþættir fyrir ófrjósemi?

A

Offita
Kaffi
Reykingar

110
Q

Hver er langstærsti áhættuþátturinn fyrir van- og ófrjósemi kvenna?

A

Aldur

111
Q

Hvernig breytist egg. kvenna með aldrinum?

A

Fækkar með aldri og gæði þeirra minnka

112
Q

Hvernig breytist tíðahringurinn með aldri?

A

Hann styttist vegna þess að minna estrógen losnar frá eggbúnum (þau versna með aldrinum). Þá eykst FSH losun sem eykur prógesterón/estrógen losun.

113
Q

Frjósemi stoppar ca. _ árum fyrir tíðahvörf

A

10 árum. Meðalaldur tíðahvarfa eru 51,5 ár.

114
Q

Hvernig er hlutfall ófrjósemis milli kynja?

A

¼ kk, ¼ kvk, ¼ blandað, ¼ óskýrt.

115
Q

Ef venjulegt par reynir að eignast barn með reglulegu kynlífi í einn mánuð, hversu margir verða ófrískir?

A

20-25% hjá kvk 20-40 ára.

116
Q

Meðalaldur kvenna við fyrsta barn árið 2021? Hversu mörg prósent kvenna eignast barn yfir þrítugt?

A

Meðaldur: 28,5 ára (sbr. 21% árið 1972)
Prósentur yfir þrítugt: 37% (sbr. 3% árið 1972)

117
Q

Hvað er dyspareunia?

A

Sársauki við kynlíf

118
Q

Hvernig myndirðu mæla með að fólk saman þegar þau eru að reyna að frjóvgast?

A

Sofi saman 3-4d fyrir egglos (2v. eftir fyrstu blæðingu) og 1-2d eftir egglos. Sæðisfrumur lifa í 3-4 daga. Nóg að sofa saman annan hvern dag.

119
Q

Egglospróf mæla…

A

LH. Ef jákvætt þá egglos eftir sólarhring.

120
Q

Hvernig eru hormónasveiflurnar í tíðarhring kvenna?

A
121
Q

eðlilegt magn sáðfrumna í sáðláti?

A

100 milljónir. Viljum hafa amk 40 milljónir.

122
Q

Hvað er mikilvægt að spurja út í hjá kk vegna ófrjósemis?

A

Steranotkun

123
Q

Hvað getur hátt TSH/T4 valdið hjá konum m.t.t. blæðinga?

A

Tíðaóreglu

124
Q

Hvað kallast prófið sem framkvæmd er til að meta ovarial reserve?

A

AMH = Anti-mullerian hormone

125
Q

Skilgr. á HTN á meðgöngu?

A

+140/90 með meira en 6 klst millibili

126
Q

Ef HTN kemur eftir _ vikur flokkast hann sem meðgönguháþrýstingur

A

20 vikur. Ef fyrir flokkast hann sem háþrýstingur fyrir meðgöngu

127
Q

Hverjar eru þrjár týpurnar af HTN á meðgöngu?

A

Háþrýstingur fyrir meðgöngu: HTN fyrir 20v.
Meðgönguháþrýstingur: HTN eftir 20v
Superimposed meðgönguháþrýstingur: Háþrýstingur bæði fyrir og eftir 20v

128
Q

Skilgr. á meðgöngueitrun?

A

Fjölkerfa sjúkdómur sem kemur fram sem háþrýstingur og próteinurea. Eina lækning er fæðing.

129
Q

Við hvaða blóðþrýsting er byrjað að tala um alvarlega meðgöngueitrun?

A

+160/110

130
Q

Hversu mörg % kvenna fá meðgöngueitrun?

A

3-6%. 3% væga og 3% alvarlega

131
Q

Hversu mörg % kvenna á meðgöngu fá bara HTN?

A

6-8%

132
Q

Meðgöngueitrun er oft genatískt (S/Ó)

A

Sa**tt. Erfðir sem hafa með stjórnun BÞ, blóðstorkukerfisins, taugakerfið, lifrina o.fl.

133
Q

Frumbyrjur eru í 3x meiri áhættu á að þróa með sér meðgöngusykursýki (S/Ó)

A

Satt

134
Q

Hvað er Eclampsia?

A

Þýðir meðgöngukrampi á íslensku. Grand mal krampar sem koma í kjölfar meðgöngueitrunar.

135
Q

Hvað eru spiral arteries?

A

Arteríur sem myndast þegar að endometríum þykknar

136
Q

4 kvillar sem geta komið í kjölfar preclampsiu og móðir er gangsett sama hversu langt gengin hún er?

A

Eclampsia
Heilablæðing
HELLP syndrome
Nýrnabilun
Lungnabjúgur

HE NHL

137
Q

Hvað er HELLP syndrome? Einkenni? Meðferð? Hvað getur HELLP þróast yfir í?

A

Heilkenni sem getur komið í kjölfar meðgöngueitrunar.
Hemolysis (microangiopathic)
Elevated Liver enzymes
Low platelets

E: Próteinmiga, HTN og taugaeinkenni + kviðverkur, gula, ascites etc

M: Trandate og Magnesíum.

Getur þróast yfir í DIC

138
Q

Hvernig eru klassískar blóðprufur í HELLP?

A

Flögur undir 100 og 2x hækkun á ASAT/ALAT

139
Q

Þrír flokkar af konum sem eru með mikla áhættu á að þróa með sér preclampsiu?

A
  1. Msu preclampsiu
  2. Sjálfsofnæmissjd.
  3. Sykursýki
140
Q

Nokkrar ástæður f. miðlungsáhættu á preclampsiu?

A

Frumbyrjur
Offita
Yfir 40 ára

141
Q

Hvaða lyf sem prophylaxi fyrir preclampsiu og hvaða skammt?

A

ASA 150 mg

142
Q
A
142
Q

Hvenær gefum við prophylaxa f. meðgöngueitrun?

A

Ef 1 hluti úr mikilli áhættu eða 2 úr meðal áhættu

143
Q

Hvenær viljum við hefja sogklukku eða tangafæðingu?

A

Frumbyrja: Ef annað stig í 2-3 klst:
Fjölbyrja: Ef annað stig í 1-2 klst.

Fetal ábending

144
Q

Hvað þarf að hafa í huga m.t.t. áhaldafæðinga?

A

Auka mortalitet fyrir móður og barn. Þarf að vera sterk ábending

145
Q

_ aukning á sphincterskaða með áhaldafæðingu

A

**4x **aukning á sphincterskaða með áhaldafæðingu

146
Q

Hver er munurinn á GDMA1 og GDMA2?

A

GDMA1: Nóg að breyta mataræði
GDMA2: Þarfnast lyfja

147
Q

Hver helsti fylgikvillinn fyrir fóstur ef móður er með sykursýki á meðgöngu?

A

Macrosomia

148
Q

Hvaða bakteríu er helst að finna í leggangaflóru?

A

Lactobacillus

149
Q

Hver er algengasta orsök vaginitis?

A

Bacterial vaginosis

150
Q
A
151
Q

Hvaða breyting í leggangaflórunni veldur oftast bacterial vaginosis?

A

Leggangaflórann breytist úr areobes yfir í anarobes

152
Q

Hversu mörg % af konum fá vaginal sveppasýkingu á ævinni og hvaða sveppur er algengastur?

A

75% og candida albicans

153
Q

Hvaða svipudýr getur valdið STD?

A

Trichomonas vaginalis

154
Q

Fyrirferðir í eggjastokkum eru oftast í premenopausal konum (S/Ó)

A

Satt

155
Q

Hvernig flokkum við fyrirferðir tengdar tíðahring?

A

4 flokkar.
- Fyrirferðir tengdar meðgöngu
- Fyrirferðir tengdar tíðum
- Fyrirferðir tengdar hormónum
- Fyrirferðir tengdar sýkingum/bólgu

156
Q
A