krzepnięcie Flashcards
leki przeciwpłytkowe
- aspiryna
- tienopirydyny
- tiklopidyna
- klopidogrel
- prasugrel
- elinogrel
- antagoniści rec. ADP (nie tienopirydyny)
- kanagrerol
- tykagrelor
- blokery rec. GP IIb/IIIa
- abcyksymab
- eptyfibatyd (mimetyk sekwencji RGD)
- tyrofiban (mimetyk sekwencji RGD)
- inhibitor syntazy i/lub rec. TXA2
- pikotamid
- inhibitor fosfodiestrazy
- dipirydamol (nieselektywny)
- cylostazol (PDE3)
- prostacyklina i jej pochodne
- epoprostenol
- iloprost
- treprostynil
- nowe leki:
- worapaksar
- atopaksar
- teutroban
osoczowe leki przeciwzakrzepowe
- antagoniści wit. K
- warfaryna
- acenokumarol
- fenprokumon
- tekarfaryna
- heparyna
- drobnocząsteczkowa
- niefrakcjonowana
- enoksaparyna
- nadroparyna
- dalteparyna
- bemiparyna
- certoparyna
- parnaparyna
- rewiparyna
- tynzaparyna
- semuloparyna
- inhibitory czynnika Xa
- fondaparynuks
- idraparynuks
- idrabiotaparynuks
- rywaroksaban
- apiksaban
- edoksaban
- betriksaban
- danaparoid
- defibrotyd
- bezpośrednie inhibitory trombiny
- lepirudyna
- dezyrudyna
- biwalirudyna
- argatroban
- w badaniach klinicznych
- drotrekogin alfa
bezpośrednie doustne antykoagulanty (DOAC) / doustne antykoagulanty niebędące antagonistami wit. K (NOAC)
rywaroksabam apiksaban edoksabam betriksabam dabigatran
aspiryna
przeciwpłytkowy NLPZ
- mechanizm: nieodwracalny inhibitor COX-1 (w płytkach) –> hamuje produkcję TXA2 –> ↓agregacji płytek
- oporność:
- laboratoryjna: in vitro brak hamowania, in vivo hamuje
- typ I: farmakokinetyczna („odwracalna oporność”): in vitro hamowanie agregacji i tworzy TXB2 (nieaktywny metabolit TXA2), in vivo nie (↑dawki; najczęściej - nieprzyjmowanie)
- typ II: farmakodynamiczna („nieodwracalna oporność”): in vitro i in vivo brak hamowania agregacji, i brak tworzenia TXB2
- typ III: pseudooporniść: in vitro i in vivo hamuje agregację, ale tworzy TXB2 (prawdopodobnie agregacja niezależna od TXA2)
- wskazania:
- stabilna dławica,
- migotanie przedsionków
- ostry zawał i po nim
- świeży i przebyty udar niedokrwienny
- zarostowa miażdżyca tt. obwodowych
- profilaktyka zawału u osób w gr. ryzyka
- rzut gorączki reumatycznej
- przeziębienia
- nerwobóle
- ból głowy
- zap. i zwyrodnienia stawów
- średnio-ciężkie zap. zakrzepowo zatorowe żż. głębokich
- przeciwwskazania:
- nadwrażliwość, też na salicylany i inne NLPZ
- wrzody
- zap. p. pok
- zab. pH - cukrzyca, mocznica, tężyczka
- po operacji, skazy krwotoczne, krwawienie maciczne / z p. pok, miesiączka,
- polipy w nosie
- niewydol. nerek i wątroby
tiklopidyna
przeciwpłytkowy, tienopirydyna
aktywowany w wątrobie, efekt się utrzymuje wiele dni po odstawieniu, działa po 3-5 dniah
- mechanizm: hamuje agregację; selektywne, nieodwracalne łączenie z rec. ADP P2Y12; upośledza aktywację GP IIb/IIIa
- wskazania:
* miażdżyca objawowa
* STEMI / NSTEMI (z aspiryną)
- oporność (do 30%)
* zbyt mała dawka
* laki zab. wchłanianie / metabolizm (np. IPP)
* insulinooporność / cukrzyca, otyłość, tytoń
* zmienność genetyczna, zwłaszcza CYP2C19 *2 i *17
- najczęstsze niepożądane:
* zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP, z. Moschcowitza
klopidogrel
przeciwpłytkowy, tienopirydyna
aktywowany w wątrobie, efekt się utrzymuje wiele dni po odstawieniu
- mechanizm: hamuje agregację; selektywne, nieodwracalne łączenie z rec. ADP P2Y12; upośledza aktywację GP IIb/IIIa
- wskazania:
* miażdżyca objawowa
* STEMI / NSTEMI (z aspiryną)
- oporność (do 30%)
* zbyt mała dawka
* laki zab. wchłanianie / metabolizm (np. IPP)
* insulinooporność / cukrzyca, otyłość, tytoń
* zmienność genetyczna, zwłaszcza CYP2C19 *2 i *17
- niepożądane:
* ciężka neutropenia
* krwawienie z p. pok / nosa / miejsca podania, hematuria, krwotok śródczaszkowy
prasugrel
przeciwpłytkowy, tienopirydyna
- mechanizm: hamuje agregację; selektywne, nieodwracalne łączenie z rec. ADP P2Y12; upośledza aktywację GP IIb/IIIa
- wskazania:
- miażdżyca objawowa
- STEMI / NSTEMI (z aspiryną)
- oporność (do 30%)
- zbyt mała dawka
- laki zab. wchłanianie / metabolizm (np. IPP)
- insulinooporność / cukrzyca, otyłość, tytoń
- zmienność genetyczna, zwłaszcza CYP2C19 *2 i *17
elinogrel
przeciwpłytkowy, tienopirydyna
i. v. / p.o.
- mechanizm: hamuje agregację; selektywne, nieodwracalne łączenie z rec. ADP P2Y12; upośledza aktywację GP IIb/IIIa
- wskazania:
* miażdżyca objawowa
* STEMI / NSTEMI (z aspiryną)
- oporność (do 30%)
* zbyt mała dawka
* laki zab. wchłanianie / metabolizm (np. IPP)
* insulinooporność / cukrzyca, otyłość, tytoń
* zmienność genetyczna, zwłaszcza CYP2C19 *2 i *17
kangrelor
przeciwpłytkowy, blokery rec. ADP (nie tienopirydyny)
krótko działający analog ATP
i.v.
tykagrelor
przeciwpłytkowy, blokery rec. ADP (nie tienopirydyny)
bezpośredni, a nie aktywowany w wątrobie
odwracalny antagonista P2Y12
abcyksymab
przeciwpłytkowy, bloker rec. GP IIb/IIIa
przeciwciało przeciw kompleksowi rec. GP IIb/IIIa
- stosowanie:
* i.v. w angioplastyce naczyń więcowych u osób nie leczonych wcześniej inhibitorami GP IIb/IIIa (eptafibatyd / tyrofiban)
eptyfibatyd
przeciwpłytkowy, mimetyk sekwencji RGD
- mechanizm: kompetetywny inhibitor rec. GP IIb/IIIa
może wywoływać oporność na abcyksymab
tyrofiban
przeciwpłytkowy, mimetyk sekwencji RGD i.v. - mechanizm: * selektywny inhibitor rec. GP IIb/IIIa * słabe działanie na rec. witronektynowy - rola w adhezji, migracji i proliferacji - wskazania: * NSTEMI * z. wieńcowy z ryzykiem zgonu / zawału * z. wieńcowy z obniżonym ST * z. wieńcowy z cukrzycą może wywoływać oporność na abcyksymab
pikotamid
przeciwpłytkowy, inhibitor syntazy i rec. TXA2
- wskazanie: miażdżyca tt. nóg, zmniejsza prawdopodobieństwo zdarzeń naczyniowych
dipirydamol
przeciwpłytkowy, inhibitor fosfodiestrazy
- mechanizm:
- nieselektywny inhibitor fosfodiestrazy –> ↑cAMP w płytkach
- agonista prostacyklin
- wskazania:
- ch. krążenia mózgowego (z aspiryną)
- mechaniczna zastawka serca (z warfaryną)
- diagnostyka - z. podkradania: poprawa krążenia w nn. z miażdżycą, pogorszenie w zwężonych
cylostazol
przeciwpłytkowy, inhibitor fosfodiestrazy
- mechanizm:
- selektywny inhibitor fosfodiestrazy 3 w płytkach i mm. naczyń –> ↑cAMP –> antyagregacja i miorelaksacja
- wskazania:
- istotnie ograniczające chromanie, też w cukrzycy
epoprostenol
przeciwpłytkowy, pochodna prostacykliny
syntetyczny, nietrwały, najmocniejszy inhibitor agregacji
- wskazania:
* pozaustrojowe krążenie w operacji
* hemodializa (jak heparyna przeciwwskazana)
* schorzenia z małopłytkowością
* pierwotne nadciśnienie płucne
* ch. Reynauda
* schorzenia ze zwężeniem tt. obwoodowych
- niepożądane: (krótki T 1/2 - szybko ustępują)
* ↓CTK
* krwawienia
* zaczerwienienie twarzy
* pulsujący ból głowy
* nudności i kolka brzuszna
iloprost
przeciwpłytkowy, pochodna prostacykliny stabilny, T 1/2 = 30 min - wskazania: * choroby z poważnym zwężeniem i zamknięciem tt. obwodowych * nadciśnienie płucne - przeciwwskazania: * nadwrażliwość * zagrożenie krwawienia * zaawansowana ch. niedokrwienna serca * ostry z. wieńcowy w ostatnich 6 mc * zdekompensowana niewydol. serca * groźne zab. rytmu * udar / napadowe przemijające niedokrwienie mózgu w ostatnich 3 mc
treprostynil
przeciwpłytkowy, pochodna prostacykliny
syntetyczny
hamuje agregację; wazodylatacja tt. płucnych
wskazanie: nadciśnienie płucne
worapaksar
przeciwpłytkowy
antagonista rec. trombiny PAR-1 - hamuje agregację aktywowaną przez trombinę
- przeciwwskazania: (“zbyt mocny” - duże ryzyko krwawień)
* przebyty udar
* przejściowe napadowe niedokrwienie mózgu
* przebyte krwawienia wewnątrzczaszkowe
atopaksar
przeciwpłytkowy
antagonista rec. trombiny PAR-1 - hamuje agregację aktywowaną przez trombinę
- przeciwwskazania: (“zbyt mocny” - duże ryzyko krwawień)
* przebyty udar
* przejściowe napadowe niedokrwienie mózgu
* przebyte krwawienia wewnątrzczaszkowe
terutroban
przeciwpłytkowy
- mechanizm:
- selektywny antagonista rec. TXA2
- hamuje agregację aktywowaną przez trombinę
- przeciwwskazania: (“zbyt mocny” - duże ryzyko krwawień)
- przebyty udar
- przejściowe napadowe niedokrwienie mózgu
- przebyte krwawienia wewnątrzczaszkowe
acenokumarol
osoczowy lek przeciwzakrzepowy, antagonista wit. K
p.o.
maksymalne stężenie po 2-3 h (warfaryna po 1,5 h)
T 1/2 = 8-10 h (warfaryna 36-42 h)
- mechanizm: hamuje syntezę czynników II, VII, IX, X i białek C i S
- wskazania:
* żylna ch. zakrzepowo zatorowa
* migotanie przedsionków
* protezy zastawkowe
- konieczne monitorowanie INR (ma być 2-4)
- niepożądane:
* krwawienie - jak wystąpią: i.v. wit. K
* martwica skóry
* uczulenie
* z. “purpurowych stóp”
* teratogenny - NIE w ciąży
warfaryna
osoczowy lek przeciwzakrzepowy, antagonista wit. K
p.o.
maksymalne stężenie po 1,5 h (acenokumarol po 2-3 h)
T 1/2 = 36-42 h (acenokumarol 8-10 h)
- mieszanina enancjomerów:
* R: metab. przez CYP2C9 –> genetyczna zmienność –> różna reakcja i interakcja z innymi lekami
* S: metab. przez CYP1A2 i CYP3A4
- mechanizm: hamuje syntezę czynników II, VII, IX, X i białek C i S
- wskazania:
* żylna ch. zakrzepowo zatorowa
* migotanie przedsionków
* protezy zastawkowe
- konieczne monitorowanie INR (ma być 2-4)
- niepożądane:
* krwawienie - jak wystąpią: i.v. wit. K
* martwica skóry
* uczulenie
* z. “purpurowych stóp”
* teratogenny - NIE w ciąży
fenprokumon
osoczowy lek przeciwzakrzepowy, antagonista wit. K
p.o.
stosowany w Niemczech
- mechanizm: hamuje syntezę czynników II, VII, IX, X i białek C i S
- wskazania:
* żylna ch. zakrzepowo zatorowa
* migotanie przedsionków
* protezy zastawkowe
- konieczne monitorowanie INR (ma być 2-4)
- niepożądane:
* krwawienie - jak wystąpią: i.v. wit. K
* martwica skóry
* uczulenie
* z. “purpurowych stóp”
* teratogenny - NIE w ciąży
