Kryminologia jako dyscyplina nauki Flashcards

1
Q

Kryminologia jako dyscyplina nauki

A

nauka o przestępstwie—> crimen (łac.) + logos (gr.)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Twórcy kryminologii (początki teoretycznie u Platona)

A

Cesare Lombroso
Paul Topinard
Rafaele Garofalo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cesare Lombroso (1836-1909)

A
  • antropologia kryminalna

- Włoch

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Paul Topinard (1830-1911)

A
  • 1879—> pierwszy użył terminu kryminologia

- Francuz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Rafaele Garofalo (1851-1934)

A

-1885—> pierwszy podręcznik pod tym tytułem: „Criminologia: Studio sul Delitto, sulle
sue Cause e sui Mezzi di Repressione”
-Włoch, prawnik

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Definicja kryminologii (lata 20-te)

A

David Cressey
E. Sutherland

kryminologia obejmuje badanie procesów tworzenia prawa, naruszania prawa oraz reakcji
na owe naruszenia prawa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Przedmiot kryminologii

A

a) przestępstwo - przestępczość - przestępca
(nauki społeczne)

b) ofiara przestępstwa - kontrola społeczna (lata 60-te, 70-te, 80-te), (socjologia, mechanizmy społeczne reagujące na przestępstwo)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Definicja kryminologii

A

a) nauka społeczna (nie jest to nauka normatywna)
b) charakter teoretyczny i empiryczny
c) opis, wyjaśnianie oraz prognozowanie

  • przestępstwa jako pewnej szczegółowej formy zachowania człowieka
  • przestępczości jako pewnego zjawiska społecznego
  • zachowania osoby sprawcy przestępstwa
  • ofiary przestępstwa
  • funkcjonowania instytucji i mechanizmów kontrolnych jakie tworzą społeczeństwa w celu przeciwdziałania przestępczości
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Zachowanie dewiacyjne

A

naruszające pewne normy (jakiekolwiek) np. karne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Przestępczość jako przedmiot badań kryminologicznych

A
  1. Przestępstwo jako szczególna forma zachowania człowieka

2. Przestępczość jako zjawisko społeczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Przestępstwo jako szczególna forma zachowania człowieka

A

a) kategoria moralno-etyczna (normatywne pojęcie przestępstwa)
b) kategoria prawna (normatywne pojęcie przestępstwa)
c) kategoria społeczna (behawioralne pojęcie przestępstwa)
- specyficzna forma zachowania

Przestępstwo to kategoria zmienna w czasie i przestrzeni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Przestępczość jako zjawisko społeczne

Fenomenologia (symptomatologia) przestępczości

A

a) aspekty ilościowe: pomiar ilościowy zjawiska przestępczości

b) aspekty jakościowe: charakterystyka opisowa zjawiska przestępczości oraz sprawców
przestępstw

c) badania kryminologiczne w celach poznawczo-badawczych
d) problem z przestępczością ujawnioną i nieujawnioną
e) gromadzenie wiedzy naukowej oraz tworzenie opisów danych zjawisk opartych o sprawdzone dane za pomocą metod, które odpowiadają danym standardom—> polityka przeciwdziałania przestępczości w krajach wysoko rozwiniętych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

aspekty ilościowe: pomiar ilościowy zjawiska przestępczości

A
  • rozmiary przestępczości (ile przestępstw występuje) —> liczba całkowita bezwzględna
  • nasilenie przestępczości (jak wysokie jest nasycenie danej zbiorowości ludzkiej przestępstwami)—> im niższe tym lepiej
  • dynamika przestępczości (czy przestępczość rośnie czy maleje)
  • struktura przestępczości (co składa się na przestępczość, np. w danej społeczności głównie dochodzi do kradzieży)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

aspekty jakościowe: charakterystyka opisowa zjawiska przestępczości oraz sprawców
przestępstw

A
  • płeć—> głównie mężczyźni między 15, a 25 rokiem życia popełniają przestępstwa
  • wiek
  • status społeczno-ekonomiczny (różne przestępstwa w zależności od statusu osoby)
  • koncentracja przestępstw w określonych grupach demograficznych
  • stopień urbanizacji (przestępczość to fenomen przede wszystkim miejski)
  • charakterystyka psychologiczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Polska—> działania intuicyjne w kwestii

A

polityki przeciwdziałania przestępczości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Przestępca jako przedmiot badań kryminologicznych

Przestępstwo jako indywidualne zachowanie

A

a) etiologia przestępstwa

b) etiologia przestępczości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

etiologia przestępstwa

A
  • wyjaśnianie przyczyn zachowania przestępnego
  • teoria zachowania przestępnego
  • nauka o przestępcy: nurt indywidualistyczny w kryminologii

• przyczyny przestępstwa —> tłumaczenie indywidualnego zachowania -pytanie lombrozjańskie (etiologiczne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

etiologia przestępczości

A
  • wyjaśnianie prawidłowości rządzących zjawiskiem społecznym przestępczości
  • teoria przestępczości
  • nauka o przestępczości: nurt socjologiczny w kryminologii
  • pytanie queteletowskie
  • kryminologia amerykańska
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

pytanie lombrozjańskie (etiologiczne)

A

Dlaczego jedni ludzie popełniają przestępstwa,a inni nie?

  • Cesare Lombroso (1836-1909)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

pytanie queteletowskie

A

Dlaczego nasilenie przestępczości jest różne w ramach różnych grup społecznych?

  • Adolphe Quetelet (1796-1874)
  • Gabriel Tarde (1843-1904)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

kryminologia amerykańska

A

Dlaczego nasilenie przestępczości jest różne w ramach różnych grup etnicznych?

  • Adolphe Quetelet (1796-1874)
  • Gabriel Tarde (1843-1904)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Ofiara jako przedmiot badań kryminologicznych

Wiktymologia (nauka o ofierze)—> victima (łac.) + logos (gr.)

A

a) przestępstwo
b) fenomenologia ofiary
c) etiologia wiktymizacji
d) badania wiktymizacyjne
e) lęk i strach przed przestępczością
f) postawy wobec przestępczości i sprawcy przestępstwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

przestępstwo

A

—> interakcja między sprawcą, a ofiarą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

fenomenologia ofiary

A
  • predestynacja pewnych kategorii osób do bycia ofiarami przestępstwa
  • typologia ofiar przestępstwa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

etiologia wiktymizacji

A
  • czynniki wiktymogenne
  • osoby starsze i kobiety są bardziej narażone na wiktymizację jednakże próbują one tego
    uniknąć
26
Q

badania wiktymizacyjne

A
  • ofiary przestępczości to źródło informacji pomagające zrozumieć przestępczość
27
Q

lęk i strach przed przestępczością

A
  • obawa wiktymizacji
28
Q

postawy wobec przestępczości i sprawcy przestępstwa

A
  • tworzenie prawa karnego i systemu sankcji m.in. poparcie kary śmierci
29
Q

Instytucje kontroli społecznej i społeczna reakcja na przestępczość jako przedmiot badań
kryminologicznych

A
  1. Kryminologia tradycyjna

2. Kryminologia współczesna

30
Q

Kryminologia tradycyjna

A

a) penologia i polityka kryminalna

b) prawo w ustawach a prawo w działaniu

31
Q

Kryminologia współczesna

A

a) nurt socjologii prawa karnego i kontroli społecznej
b) pytanie reaktywne (reactive question)

  • proces kryminalizacji
  • mechanizmy funkcji kontroli społecznej np. dyskryminacja
32
Q

penologia i polityka kryminalna

A
  • efektywność reakcji społeczeństwa na przestępczość
  • skuteczność posługiwania się sankcjami karnymi m.in. kara śmierci (marginalny lub żaden wpływ na odstraszanie przestępców)
33
Q

prawo w ustawach a prawo w działaniu

A

law in books vs law in action

34
Q

pytanie reaktywne (reactive question)

A

Dlaczego pewne zachowania uznawane są za

przestępstwa i pewni ludzie za przestępców, a inne zachowania i inni ludzie nie?

35
Q

Umorzenie absorpcyjne

A

polega na możliwości umorzenia lub zawieszenia postępowania wobec oskarżonego o względnie nieszkodliwy czyn, gdy został on skazany prawomocnie za popełnienie innego, poważniejszego przestępstwa lub postępowanie w sprawie o to poważniejsze przestępstwo wciąż się toczy

36
Q

Kryminologia a medycyna i biologia

A

Cesare Lombroso —> II poł. XIX w.

37
Q

Kryminologia a psychologia - kryminologia kliniczna

A
  • kryminologia kliniczna (indywidualne cechy zwane psychiką jednostki np. osobowość,
    postawy) —> praktyczne zastosowanie dorobku psychologii do zwalczania przestępców
38
Q

Kryminologia a pedagogika -pedagogika resocjalizacyjna

A

-pedagogika resocjalizacyjna —> psychologia rozwojowa

  • resocjalizacja sprawcy przestępstwa—> pozbawianie cech stanowiących podstawę zachowań przestępnych
  • polityka więzienna
39
Q

Kryminologia a statystyka - statystyka kryminalna

A
  • tworzenie systemu gromadzenia danych statystycznych m.in. ilościowych na temat przestępczości
  • interpretacja danych statystycznych dotyczących przestępczości
  • analiza matematyczna wykorzystywana w badaniach empirycznych (medycyna, psychologia etc.)
  • mały udział statystyki w prawie
40
Q

EUROSTAT

A

gromadzenie danych statystycznych wszystkich krajów UE

-Belgia lata 30. XIX w.

41
Q

Kryminologia a ekonomia (lata 80. XX w.) - ekonomiczna teoria przestępstwa i przestępczości

A

Gary S. Becker

  • proces związków pomiędzy przestępstwem, a biedą
  • proces związków pomiędzy przestępczością, a cyklem koniunkturalnym (kryzysy gospodarcze, okres prosperity)
  • wykorzystywanie metod ekonomicznych i ekonometrycznych stosowanych m.in. do badania zjawisk rynkowych
  • badanie indywidualnych decyzji do popełnienia przestępstwa —> koszty i zyski
42
Q

Kryminologia a historia (lata 20. XX w.) - kryminologia historyczna

A
  • historia społeczna
  • historia wymiaru sprawiedliwości
  • nawiązywanie do współczesności
43
Q

Kryminologia a socjologia -szkoła socjologiczna prawa karnego

A
  • Franz von Liszt (1851-1919)
  • Enrico Ferri (1856-1929)
  • Rafaele Garofalo (1851-1934)
  • przestępstwo jako zjawisko społeczne
  • odejście od czysto indywidualistycznego patrzenia na przestępcę będącego sprawcą przestępstwa
44
Q

Kryminologia a socjologia -socjologia kryminalna

A
  • Adolpe Quetelet (1796-1874)
  • Gabriel Tarde (1843-1904)
  • Emile Durkheim (1858-1917)—> „ojciec założyciel” socjologii, praca o samobójstwie
45
Q

kształtowanie badań socjologicznych w USA

A

problem z bardzo rozwiniętą przestępczością mimo zaawansowanej kryminologii

46
Q

socjologia zachowań dewiacyjnych

A

naruszenie pewnych norm

47
Q

patologia społeczna

A

badanie negatywnych zjawisk społecznych wpływających na prawidłowe funkcjonowanie społeczeństwa

48
Q

socjologia problemów społecznych

A

bezrobocie i przestępczość

49
Q

kształtowanie „socjologizacji” w kryminologii w USA, a następnie w UK i na kontynencie europejskim

A

Edwin Sutherland 1863-1950,

Robert Merton 1910-2003

50
Q

Japonia

A

kraj z bardzo niskim współczynnikiem przestępczości

51
Q

Typy rozważań socjologicznych w kryminologii

A

a) społeczne uwarunkowanie zachowań przestępnych znajdujące się poza jednostką, w jej środowisku społecznym, na pewnym poziomie
b) społeczne uwarunkowanie zjawiska społecznego jakim jest przestępczość
c) społeczne mechanizmy kontroli przestępczości

52
Q

Społeczne uwarunkowanie zachowań przestępnych znajdujące się poza jednostką, w jej środowisku społecznym, na pewnym poziomie

A
  • zjawisko na poziomie mikrostruktur społecznych (np. rodzina, grupa rówieśnicza)
  • zjawisko na poziomie struktur pośrednich (np. sąsiedztwo, zbiorowość lokalna)
  • zjawisko na poziomie makrostruktur społecznych (np. władza, panowanie)
53
Q

społeczne uwarunkowanie zjawiska społecznego jakim jest przestępczość

A
  • w każdym społeczeństwie istnieją czynniki, które wpływają na to jak przestępczość wygląda
  • uwarunkowania społeczne
54
Q

RFN i NRD—> przeciętny współczynnik nasilenia przestępczości

A

RFN - 7000 przestępstw/100 000 mieszkańców

NRD - 700/100 tys.

55
Q

społeczne mechanizmy kontroli przestępczości

A
  • przebieg procesów społecznej reakcji na przestępczość —> np. prawo karne -socjologia kontroli społecznej
56
Q

relacja pomiędzy kryminologią a dyscyplinami stricte prawnymi (dogmatyka prawa karnego)

A

-nauki empiryczne—> ich przedmiotem są fakty —> kryminologia (przestępczość jako fakt i element społecznej rzeczywistości)
• byt materialny
• jak jest? (opisanie i wyjaśnienie istniejącej rzeczywistości)

-nauki normatywne —> ich przedmiotem są normy i oceny —> prawo karne
• nauki prawne
• sfera powinności (jak powinny być tworzone i interpretowane normy prawa karnego i jakie powinności z nich wynikają)

57
Q

W przeciwieństwie do dogmatycznych nauk prawnych, kryminologia jest

A

nauką empiryczną

58
Q

Rola i funkcja kryminologii jako nauki (opis, wyjaśnianie, prognozowanie)

A

a) kryminologia jako nauka stosowana (nauka pomocnicza prawa karnego)
b) kryminologia, jako nauka teoretyczna (samodzielna i niezależna dyscyplina naukowa) -np. psychologia

59
Q

kryminologia jako nauka stosowana

A
  • koncentrowanie się przede wszystkim na szukaniu odpowiedzi na czysto praktyczne pytania (np. wiedza biologiczna, medyczna)—> znalezienie efektywniejszych metod przeciwdziałania przestępczości
  • uzyskiwanie wiedzy wykorzystywanej w praktyce (problem ze zbyt dużym skoncentrowaniem się na praktyce)—> patrzenie wyłącznie na praktykę bywa zgubne dla każdej nauki
60
Q

kryminologia, jako nauka teoretyczna (samodzielna i niezależna dyscyplina naukowa) - np. psychologia

A
  • niezależna od potrzeb wymiaru sprawiedliwości
61
Q

nurt indywidualistyczny w kryminologii

A

nauka o przestępcy

62
Q

nurt socjologiczny w kryminologii

A

nauka o przestępczości