Kryminologia jako dyscyplina nauki Flashcards
Kryminologia jako dyscyplina nauki
nauka o przestępstwie—> crimen (łac.) + logos (gr.)
Twórcy kryminologii (początki teoretycznie u Platona)
Cesare Lombroso
Paul Topinard
Rafaele Garofalo
Cesare Lombroso (1836-1909)
- antropologia kryminalna
- Włoch
Paul Topinard (1830-1911)
- 1879—> pierwszy użył terminu kryminologia
- Francuz
Rafaele Garofalo (1851-1934)
-1885—> pierwszy podręcznik pod tym tytułem: „Criminologia: Studio sul Delitto, sulle
sue Cause e sui Mezzi di Repressione”
-Włoch, prawnik
Definicja kryminologii (lata 20-te)
David Cressey
E. Sutherland
kryminologia obejmuje badanie procesów tworzenia prawa, naruszania prawa oraz reakcji
na owe naruszenia prawa
Przedmiot kryminologii
a) przestępstwo - przestępczość - przestępca
(nauki społeczne)
b) ofiara przestępstwa - kontrola społeczna (lata 60-te, 70-te, 80-te), (socjologia, mechanizmy społeczne reagujące na przestępstwo)
Definicja kryminologii
a) nauka społeczna (nie jest to nauka normatywna)
b) charakter teoretyczny i empiryczny
c) opis, wyjaśnianie oraz prognozowanie
- przestępstwa jako pewnej szczegółowej formy zachowania człowieka
- przestępczości jako pewnego zjawiska społecznego
- zachowania osoby sprawcy przestępstwa
- ofiary przestępstwa
- funkcjonowania instytucji i mechanizmów kontrolnych jakie tworzą społeczeństwa w celu przeciwdziałania przestępczości
Zachowanie dewiacyjne
naruszające pewne normy (jakiekolwiek) np. karne
Przestępczość jako przedmiot badań kryminologicznych
- Przestępstwo jako szczególna forma zachowania człowieka
2. Przestępczość jako zjawisko społeczne
Przestępstwo jako szczególna forma zachowania człowieka
a) kategoria moralno-etyczna (normatywne pojęcie przestępstwa)
b) kategoria prawna (normatywne pojęcie przestępstwa)
c) kategoria społeczna (behawioralne pojęcie przestępstwa)
- specyficzna forma zachowania
Przestępstwo to kategoria zmienna w czasie i przestrzeni
Przestępczość jako zjawisko społeczne
Fenomenologia (symptomatologia) przestępczości
a) aspekty ilościowe: pomiar ilościowy zjawiska przestępczości
b) aspekty jakościowe: charakterystyka opisowa zjawiska przestępczości oraz sprawców
przestępstw
c) badania kryminologiczne w celach poznawczo-badawczych
d) problem z przestępczością ujawnioną i nieujawnioną
e) gromadzenie wiedzy naukowej oraz tworzenie opisów danych zjawisk opartych o sprawdzone dane za pomocą metod, które odpowiadają danym standardom—> polityka przeciwdziałania przestępczości w krajach wysoko rozwiniętych
aspekty ilościowe: pomiar ilościowy zjawiska przestępczości
- rozmiary przestępczości (ile przestępstw występuje) —> liczba całkowita bezwzględna
- nasilenie przestępczości (jak wysokie jest nasycenie danej zbiorowości ludzkiej przestępstwami)—> im niższe tym lepiej
- dynamika przestępczości (czy przestępczość rośnie czy maleje)
- struktura przestępczości (co składa się na przestępczość, np. w danej społeczności głównie dochodzi do kradzieży)
aspekty jakościowe: charakterystyka opisowa zjawiska przestępczości oraz sprawców
przestępstw
- płeć—> głównie mężczyźni między 15, a 25 rokiem życia popełniają przestępstwa
- wiek
- status społeczno-ekonomiczny (różne przestępstwa w zależności od statusu osoby)
- koncentracja przestępstw w określonych grupach demograficznych
- stopień urbanizacji (przestępczość to fenomen przede wszystkim miejski)
- charakterystyka psychologiczna
Polska—> działania intuicyjne w kwestii
polityki przeciwdziałania przestępczości
Przestępca jako przedmiot badań kryminologicznych
Przestępstwo jako indywidualne zachowanie
a) etiologia przestępstwa
b) etiologia przestępczości
etiologia przestępstwa
- wyjaśnianie przyczyn zachowania przestępnego
- teoria zachowania przestępnego
- nauka o przestępcy: nurt indywidualistyczny w kryminologii
• przyczyny przestępstwa —> tłumaczenie indywidualnego zachowania -pytanie lombrozjańskie (etiologiczne)
etiologia przestępczości
- wyjaśnianie prawidłowości rządzących zjawiskiem społecznym przestępczości
- teoria przestępczości
- nauka o przestępczości: nurt socjologiczny w kryminologii
- pytanie queteletowskie
- kryminologia amerykańska
pytanie lombrozjańskie (etiologiczne)
Dlaczego jedni ludzie popełniają przestępstwa,a inni nie?
- Cesare Lombroso (1836-1909)
pytanie queteletowskie
Dlaczego nasilenie przestępczości jest różne w ramach różnych grup społecznych?
- Adolphe Quetelet (1796-1874)
- Gabriel Tarde (1843-1904)
kryminologia amerykańska
Dlaczego nasilenie przestępczości jest różne w ramach różnych grup etnicznych?
- Adolphe Quetelet (1796-1874)
- Gabriel Tarde (1843-1904)
Ofiara jako przedmiot badań kryminologicznych
Wiktymologia (nauka o ofierze)—> victima (łac.) + logos (gr.)
a) przestępstwo
b) fenomenologia ofiary
c) etiologia wiktymizacji
d) badania wiktymizacyjne
e) lęk i strach przed przestępczością
f) postawy wobec przestępczości i sprawcy przestępstwa
przestępstwo
—> interakcja między sprawcą, a ofiarą
fenomenologia ofiary
- predestynacja pewnych kategorii osób do bycia ofiarami przestępstwa
- typologia ofiar przestępstwa