Kolokwium I Flashcards
Cechy wspólne enterobacteriacae
- Najczęstsze mikroorganizmy w klinice
- Środowisko naturalne - przewód pokarmowy
- Krótkie pałeczki z zaokrąglonymi końcami
- Nie wytwarzają przetrwalników
- Względne beztlenowce - szybko rosnące
- Niektóre tworzą otoczki - np. K. pneumoniae
- Niektóre ruchliwe - perytrychalne
- Fermentują glukozę
- Katalazo + i Oksydazo -
- Redukują azotany do azotynów
- Skomplikowana budowa Ag - somatyczny O, rzęskowy H, otoczkowy K
- Wydzielają bakteriocyny
- Agar MacConkeya ważnym podłożem różnicującym
Choroby od Staphylococcus aureus
a) ZAKAŻENIA SKÓRNE
- liszajec - zapalenie mieszków włosowych
- czyrak - jęczmień - ropnie i czyrak mnogi
- zanokcica
b) ZAKAŻENIA GŁĘBOKIE
- zap. szpiku i kości
- zap. płuc
- ostre zap. wsiedzia
- zap. stawów
- posocznica, bakteriemia
- zap. opon mózgowych
- ropnie narządów wewn.
- zap. żył
c) CHOROBY OD TOKSYN
- zatrucia pokarmowe
- zapalenie złuszczające skóry (SSSS)
- zespół wstrząsu toksycznego (TSS)
Pobieranie krwi na badanie bakteriologiczne
- Jałowa strzykawka i igły / system próżniowy, sterylne rękawiczki, zestaw do odkażania skóry, płyne podłoże do hodowli bakterii tlenowych i beztlenowych, ogrzane do 37*C
- Upewnienie, że butelka nieuszkodzona / bez rozkładu
- Staza, ocena przebiegu żył, dezynfekcja rąk, założenie rękawiczek
- Dezynfekcja skóry przy wkłuciu i wkłucie po wyparowaniu, nie dotykać niezdezynfekowanego miejsca
- 1-5 ml dziecko, 10-20 dorosły
- Zakleić jałowym opatrunkiem
- System otwarty - najpierw próbka do butelki beztlenowej System zamknięty - najpierw próbka do butelki tlenowej
- Wymieszanie krwi w podłożu, unikanie zbędnych czynności
- Zapoznanie z przepisami dotyczącymi posługiwania się stosownym podłożem/ systemem hodowli
- Chronić przed ochłodzeniem, do labor. w ciągu 48h
Diagnostyka krętka białego (Treponema pallidum)
- Bezpośrednie - ze zmiany pierwot. / węzła chł. obok
- b. mikroskopowe w ciemnym polu widzenia (trudno odróżnić od innych krętków)
- barwienie srebrem -> preparaty sekcyjne
- b. immunofluorescencyjne - bardziej czułe, w przypadku podejrzenia kiły i ujemnych wyników seroloigicznych - Pośrednie
a) testy serologiczne - Ig na bakterie
- nieswoiste (przesiewowe) - VDRL, USR, RPR - potwierdza się testami krętkowymi
- swoiste
Zakażenie oportunistyczne
- wywołane przez mikroorg. należące do prawidłowej flory fizjologicznej np. Staphylococcus epidermidis
- stan niedoboru immunologicznego (spadek odporn., immunosupresja, antybiotyki)
- leczenie antybakteryjne
- urazy przenikające na skutek wypadków lub zabiegów chirurgicznych np. pooperacyjne ropnie brzuszne, pourazowe zapalenie otrzewnej
Budowa ściany komórkowej bakterii Gram +
- worek mureinowy (nawet 40 warstw)
- błonowe kwasy lipotejcholowe - zakotwiczone w błonie cytoplazmatycznej
- błonowe kwasy tejcholowe ściany komórkowej związane kowalencyjnie z mureiną
- białka związane ze śc. kom. - białko A, czynnik CF, białko wiążące fibronektynę, białko M
Pobieranie moczu na badanie bakteriologiczne
- mocz oddać do jałowego pojemnika
- mocz z środkowego strumienia z pierwszej porannej mikcji
- przed oddaniem moczu umyć narządy płciowe zewnętrzne
- jak najszybciej dostarczyć do laboratorium: 1-2h
ew. przechowywać do 4h w temp 4-8 stopni - jeśli pobranie z cewnika to od razu po wymianie odkażając wejście cewnika i odrzucając pierwszą porcję
- można też z nakłucia nadłonowego
Czynniki zjadliwości Staphylococcus aureus
A) ENZYMY
- Katalaza
- Koagulazy - krzepnięcie osocza
- Clumping factor (cz. CF) - zlepianie kom. w obecn. osocza
- Hialuronidaza - hydroliza kw. hialuronowego
- Leukocydyna - toksyczna dla neutrofili
- Lipzay
- Hemolizyny - liza erytrocytów
- DNA-za - niszczenie kw. nukl.
- Penicylinaza- oporność na penicylinę
B) BIAŁKA
- białko A - blokuje fagocytozę
C) TOKSYNY
- Enterotoksyny gronkowcowe - zatrucia pokarmowe
- Toksyna epidermolityczna - pęcherze, SSSS, liszajec
- Toksyny zespołu wstrząsu toksycznego 1 i 2 - wstrząs toksyczny
- Toksyna pirogenna - gorączka
W jakich stadiach przebiega borelioza?
- zmiana skórna - rumień wędrujący, kilka tyg. od ukłucia kleszcza (25-50%). Migracja krętków w skórze
- chłoniak limfocytarny skóry - rzadko, niebolesna zmiana w płatku ucha, sutku, mosznie
- objawy nieswoiste przyp. grypę - złe samopoczucie, zmęczenie, bóle głowy, gorączka ,dreszcze, sztywnośc karku, bóle mięśni i stawów
- u nieleczonych objawy z ukł. nerw lub krążenia we wczesnym stadium i po długim. W późnym może dojść do zap. stawów
- zmiany przewlekłe: zanikowe zap. skóry, zap. stawów, zab. neurologiczne z uszkodzeniem OUN / ObUN manifestujące zap. n. twarzowego
- zab. pamięci i funkcji poznawczych
- leczenie: wczesna forma boreliozy doustnie amoksycylioną, doksycykliną lub cefuroksymem
- neuroboreliozę oraz postać obejmującą mm. szkiel. leczy się długo dożlną penicyliną G lub ceftriaksonem
Mino Coli
- najmniejsza objętość badan. mat., w którym znajduje się przynajmniej jedna żywa komórka mikroorg. wskaź.
- wyznaczamy stopień skażenia dzięki temu
- powszechnie używana coli, bo najwięcej jej w ludzkim kale + długa żywotność
- miano coli to najmniejsza V wody, w której znajdziemy bakterię
Normy wody pitnej
- studzienna > 50 cm3
- wodociągowa > 100 cm3
Choroby wywołane przez Clostridium (bakteria - choroba - czynnik zjadliwości)
1) C. PERFRINGENS
- zgorzel gazowa, zatrucie pokarmowe, bakteriemia, zakażenie tkanek miękkich
- egzotoksyny, enterotoksyna (sporulacja)
2) C. TETANI (laseczka tężca)
- Tężec miejscowy, tężec mm. głowy, tężec uogógólniony
- tetanospazmina (neurotox), szczepienie anatoksyną
3) C. BOTULINUM
- botulizm np. zatrucie j. kiełbasianym
- Egzotoksyna - botulina, 9 rodz., A-F neurotoksyny
4) C. difficile - rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy, biegunka poantybiotykowa
- cytoksyny A i B, toksyna binarna
Reakcje patologiczne wywołane przez endotoksynę bakteryjną
LPS składa się z
- Antygen O
- Rdzeń wielocukrowy*
- Lipid A*
- właściwości endotoksyn
LPS odpowiada za:
- wytwarzanie i sekrecję cytokin
- Il-1 i TNFa => wzorst PGE2 => gorączka
- agregacja i rozpad trombocytów
- aktywacja czynnika VII => wykrzep. wewnątrznaczyn.
- spadek BP
- wstrząs septyczny
- aktywacja makrofagów i dopełniacza
- wzrost IFN-y
- nekroza tkanek
- przedwczesne urodzenia i poronienia
Diagnostyka gruźlicy utajonej
- próba tuberkulinowa TST (NTP) - utrudniona bo determinanty Ag białek w tuberkulinie są obecne w większości prątków, włącznie z M. bovis BCG
-nowoczesne testy immuno. IGRA - ocena in vitro uwalniania IFN-y przez LT w obecności swoistych dla M. tuberculosis rekombinowanych Ag ESAT-6 i CFP-10
Sprawdzanie uwalniania IFN-y
1) ELISA - pomiar stężenia
2) ELISPOT - określenie liczby limfocytów uwalniających IFN-y
Sposoby wymiany mat. genetycznego bakterii
1) Koniugacja - horyzontalny transfer genów między bakteriami, przekazywanie DNA w postaci plazmidu, możliwość nabycia nowych cech, z użyciem pili koniugacyjnych, łączą się fizycznie a potem rozłączają
2) Transformacja - wnikanie DNA (np. z nieożywionych komórek) do komórek z bakterii blisko spokrewnionych, inaczej rozpoznanie przez enzymy degradujące DNA i zniszczenie
3) Transdukcja - przekazywanie DNA bakteryjnego między komórkami przez bakteriofagi
- zakażenie lizogenne - bakt. zyskują nowy zestaw genów należących do profagów, czasem chorobotwórcza jest bakteria tylko zakażona wirusem
- przekazanie mat. gen. innej bakterii, który przez pomyłkę trafił do kapsydu
Posiew redukcyjny
- laboratoryjna metoda hodowania bakterii
- posiew po wieloboku
- na podłożu stałym (agarowe lub Davies’a)
- umożliwia wyizolowanie czystego szczepu danego gatunku bakterii ( wzrost jako pojedyncze kolonie)
Rodzaje podłóż
Konsystencja - płynne, półpłynne (0,3% agaru), stałę (agar)
Skład i funkcje - proste, wzbogacone, specjalne, wybiórcze, różnicujące, transportowe, transportowo-wzrostowe
Przykłady:
a) Lowenstein-Jensen - wybiórcze - prątki gruźlicy
b) MacConkey - wybiórczo-różnicujące Enterobacteriacae
c) Chapman - wybiórczo-różnicujące gronkowce
Diagnostyka Helicobacter
- wycinki błony śluzowej żołądka
- zakrzywione, mikroaerofilne pałeczki, hodowla 5 dni, podłoża wzbogacone
- wysoka akt. ureazy (odd. testy ureazowe)
- testy PCR (próbki z kału)
- różnice w składzie kw. tłuszczowych wykorzystane do różnicowania podtypów techniką chromatografii cieczowo-gazowej
- badania serologiczne
Choroby wywołane przez Streptococcus Pyogenes
1) ZAKAŻENIA PIERWOTNE
- zap. migdałków podnieb. i gardła => angina paciorkowcowa
- paciorkowcowe ropne zap. skóry => liszajec
- róża => zap. tk. łącznej z zajęciem węzłów chłonnych
- gorączka połogowa
2) ZAKAŻENIE TKANEK GŁĘBOKICH
- zapalenie martwicze powięzi (paciork. zgorzel hemolityczna)
- Płonica - szkarlatyna
- zakażenie ucha środkowego, zatok, płuc, bakteriemia
- paciorkowcowy zespół wstrząsu toksycznego
3) NIEROPNE NASTĘPSTWA CHOROBY
- gorączka reumatyczna
- ostre paciorkowcowe KZN
Trzy rodzaje testów badania lekooporności bakterii
1) Jakościowa - dyfuzyjno-krążkowa (Kirby-Bauera)
- bibułowe krążki nasączone antybiotykiem o odpowiednim stężeniu nakładane na szczep bakteryjny
- wielkość strefy zahamowania proporcjonalna do stopnia wrażliwości bakterii na dany antybiotyk
- prosta, tania, bakterie szybkorosnące (wynik po 18h)
2) Metoda ilościowa - seryjne rozcieńczenia w podłożu płynnym
- oznacza min. stężenie antybiotyki które hamuje wzrost bakterii (MIC)
- podłoże płynne
- systemy zautomatyzowane, inkubacja 18h 37*C
3) M. ilościowo-jakościowa - gradientowo-dyfuzyjna, paskowa
- łączy cechy powyższych
- plastikowy pasek nasączony wzrastającymi stężeniami antybiotyku na podłożu agarowym, z posianym szczepem
- wokół paska powstaje elipsoidalna str. zahamowania, a granica strefy przecinająca pasek wyznacza MIC
4) Molekularne - PCR
Ciałko elementarne vs Ciałko siateczkowate u Chlamydii
Ciałko elementarne
- pierwsza postać w cyklu życiowym
- gruba ściana kom
- zdolność do adhezji do powierzchni wrażliwych kom
- wnikanie na drodze fagocytozy
- inicjowanie zakażenia (forma inwazyjna)
- średnica 0,2-0,4 um
- nieaktywne metabolicznie
- brak zdolności rozmnażania
Ciałko siateczkowate
- druga forma
- cienka, przepuszczalna ściana
- nieinfekcyjne
- powstałe wewnątrz fagosomu
- zdolne do namnażania przez podział
- aktywne metabolicznie
- rozmiar 0,8-1 um
- tylko wewnątrzkomórkowa postać
- z jego podziałów mogą powstać ponad 1000 ciałek elementarnych uwalnianych na zewnątrz komórki
Budowa ściany Gram -
- peptydoglikan -> mureina; dwucząsteczkowa warstwa -> cienka ściana ale dwie błony komórkowe
- fosfolipidy
- białka
- LPS - tylko Gram -, heteropolimer z lipidu A, wielocukru swoistości antygenowej 0, oligocukier rdzeniowy
Barwienie metodą Gramma
- Zabarwienie fioletem krystalicznym - i G- i G+
- Płyn Lugola - reakcja fioletu z jodem, G- i G+ na fioletowo
- Wypłukiwanie alkoholem kompleksu barwnego z przestrzeni między warstwami w ścianie komórkowej
G- zachodzi, bo tylko 1-2 warstwy => bezbarwne
G+ nie zachodzi, bo dużo warst => fioletowe - Fuksyna -> G- na różowo
Środowiska i grupy wiekowe Mycoplasma Pneumoniae
- młodzi ludzie i dzieci w wieku szkolnym 5-15 lat
- droga kropelkowa lub kontakt bezpośredni głównie w szkołach, przedszkolach
- brak ściany komórkowej -> zmniejszona przeżywalność pozaustrojowa bakterii
Chorobotwórczość Shigella
- zapalenie żołądka i jelit (gastroenteritis), nie przenikają do krwi. Początkowo może wodnista biegunka przechodząca po 1-2 dniach w skurcze brzuszne (może krwawy stolec)
1. S.sonnei - głównie kraje rozwinięte
2. S. flexneri - głównie rozwijające się kraje
3. S. dysenteriae - ostra postać choroby - czerwonka bakteryjna