KEA blok 5 (deel 1) Flashcards
Kosteneffectiviteit betreft altijd:
een vergelijkende analyse van twee of meer zorgprogamma’s in termen van effecten en kosten (NB: het gaat dus niet alleen om kosten).
Doel van kosteneffectiviteit:
informatie m.b.t. welk zorgprogramma het meest wenselijk is om te financiëren.
Economische evaluatie op verschillende niveaus
- Micro: individuele zorgprofessional
- Meso: ziekenhuis niveau
- Macro: Nationaal/regionaal
Verschillende type economische evaluaties (4)
- Kosten minimalisatie analyse (KMA)
- Kosten baten analyse (KBA)
- Kosten effectiviteits-analyse (KEA)
- Kosten utiliteits-analyse (KUA)
Health Technology Assessment (HTA)
- Multidisciplinair (medisch, sociaal, ethisch, juridisch, organisatorisch en economisch).
- Uitgebreide advies mogelijkheden voor gezondheidszorg beleid.
( Het succes van een technologie wordt door meer bepaald dan alleen kosteneffectiviteit )
Vroege Kosteneffectiviteitsanalyse (KEA)
Beoordeling van de potentiële impact van een medische technologie gedurende ontwikkeling wat betreft:
- Veiligheid
- Effectiviteit
- Patiënt-uitkomsten
- Economische aspecten
Doel: ondersteunen van ontwikkelaars in hun besluitvorming
Fundamenteel onderzoek
Onderzoek naar ziekteprocessen en biologische processen
- Potentiele oplossingen voor biomedische problemen
- Soms al schatting van de potentiele impact.
Translationeel onderzoek
- Onderzoek naar de mogelijke toepassingen
- Proof of Principle & ontwikkeling prototypes, blueprints etc.
- concurrentie
- verwachte barrieres
- kenmerken van de technologie
- preferenties gebruikers
Klinisch onderzoek fase 1
Veiligheid in gezonde participanten
Klinisch onderzoek fase 2
(Biologische) werking en bijwerkingen in selecte groep participanten
Klinisch onderzoek fase 3
RCT voor effectiviteit en veiligheid in doelgroep
Market access
Post market surveillance
Collingridge dilemma
- Impact van een technologie is onzeker tot gebruik in de praktijk
- Helaas: aanpassen van de technologie is dan vaak onmogelijk
Vroege KEA vs. late KEA
- Geeft een schatting van potentiele kosten en effecten
- Adviseren ontwikkelaars
- Soms beperkt bewijs van effectiviteit
- Ontwikkeling kan worden beïnvloed
Vroege KEA stap 1
Scope
- Heldere omschrijving van het probleem
- PICO vraagstelling
Vroege KEA stap 2
Beschikbare data/informatie
Wat is er al gedaan op dit gebied?
Welke data bronnen zijn beschikbaar?
- Patiënten data
- Literatuur
- Expert opinion
Vroege KEA stap 3
Model (beslisboom)
Vroege KEA stap 4
Kosteneffectiviteit
- Totale kosten berekenen
- Totale effecten berekenen
Vroege KEA stap 5
Beslissing
- Al dan niet verder ontwikkelen
- Product aanpassen
- Nieuwe toepassing kiezen
Narrowing down the scope
- Een ontwikkelaar moet kennis hebben van de toepassing van de technologie
- PICO-systeem vaak gebruikt
- Patient-intervention-comparator-outcome
- Stimuleert de onderzoeker om na te denken over wat onderzocht gaat worden
Meerdere belangen (stakeholders) uitgang vroege KEA:
Uitgang vroege KEA is het standpunt van de ontwikkelaar
–> als gevolg: de belangen van gebruikers en kopers meegenomen
PICO –> P
P= patiënt
- Omschrijving van de patiëntenpopulatie
- De kosten en effecten bepaald door de gekozen patiënten populatie
- Sommige technologieën zijn breed inzetbaar
- Lijn, comorbiditeit, land etc.
PICO –> I
I= Intervention
- Omschrijving van de technologie
- Technologie = interventie
- Test + handeling
PICO –> C
C= Comparator
- Omschrijving van de huidige zorg
- Gebrekkige omschrijving –> foute conclusies
- Huidige zorg is niet gelijk aan de controle arm in gerandomiseerde studie…
- Is soms land en setting afhankelijk
- Zorgprofessionals bij je onderzoek betrokken?
PICO –> O
O= outcome
- Welke uitkomsten worden gemeten?
- Hoe worden deze gekwantificeerd?
Quality Adjusted Life Years (QALY’s)
Voor kwaliteit van leven gecorrigeerde levensjaren
APCOI
- Applicatie +PICO
- Application
- Patient
- Comparator
- Outcome
- Intervention
Mogelijke bronnen voor data inventarisatie (Stap 2 vroege KEA)
- Patienten data
- Literatuur
- Richtlijnen
- Expert opinion
NMA (network- meta analyses) / systematisch literatuur onderzoek
- Directe vergelijking mogelijk wanneer gerandomiseerde studie ontbreekt
- Robot vs. laprascopische of open chirurgie
- Niet altijd beschikbaar voor een vroege KEA
RCT
gerandomiseerde studie
Quasi-experiment
Experiment zonder randomisatie
Observationele studies
Case control, cohort
Uitdagingen voor technologie
- Resultaten van studies verouderen snel
- RCT’s zijn niet altijd haalbaar
- Illustreert wederom het belang van iteratieve KEA’s
Kosten waarderen –> zorggebruik wordt gewaardeerd per eenheid (unit)
- Een daadwerkelijke marktprijs reflecteert opportuniteitskosten
- Echter, de markt in de gezondheidszorg is sterk gereguleerd! Een prijs in de gezondheidszorg geeft dus niet altijd de daadwerkelijke kosten weer
Kostprijzen, er kan een onderscheid worden gemaakt tussen:
- Variabele kosten
- Vaste kosten
- Incrementele kosten
- Integrale kosten
Variabele kosten
Variabele kosten variëren met de omvang van de hoeveelheid geproduceerde diensten
- Proportioneel: gelijke kosten per eenheid bij hoger volume
- Progressief: duurder per eenheid bij hoger volume
- Degressief: goedkoper per eenheid bij hoger volume
Vaste kosten
Vaste kosten (constante kosten/ capaciteitskosten) blijven gelijk en worden niet beïnvloed door de omvang productie binnen de capaciteit en binnen hun levensduur
Integrale kostprijs
kostprijs van een dienst waarbij alle kosten (dus zowel vaste als variabele kosten) van een organisatie aan de eindproducten worden toegerekend
Welke kostprijs in economische evaluaties?
Idealiter: gebruik maken van totale/ integrale kostprijs
- totale kostprijs (variabele plus vaste kosten)
- Integrale kostprijs (alle kosten in het eindproduct)
Dus niet een marginale/ incrementele kostprijs
Waarom idealiter totale/integrale kostprijs in economische evaluaties?
Omdat een goede economisce evaluatie:
- Alle kostenposten includeert
- Kosten op langere termijn inzichtelijk maakt
- Het mogelijk maakt om programma’s te vergelijken binnen verschillende organisatievormen en schaalgroottes
Indien een gedetailleerde kostprijsberekening teveel tijd kost/ inefficiënt is:
Kostenhandleiding (methodologie van kostenonderzoek en referentieprijzen voor economische evaluaties).
DBC
Diagnose behandel combinatie –> gebruikt voor vergoeding voor specifieke diagnose codes
Pas op bij DBC’s:
DBC’s zijn hoogstwaarschijnlijk niet specifiek genoeg voor je onderzoekspopulatie
Waarom een model (Vroege KEA)
- Data van verschillende bronnen
- Lange termijn informatie
Wat is een model (vroege KEA)
- is een vereenvoudiging van de werkelijkheid
- Moet voldoende gedetailleerd zijn om de belangrijkste verschillen tussen de huidige zorg en de interventie te bepalen
- Vaak: hoe ingewikkelder het model, des te meer assumpties
Assumpties
- Assumpties zijn vaak onvermijdelijk vooral in vroege KEA’s
- Moeten uitvoerig getest worden in onzekerheidsanalyses
Model validatie, komt het model overeen met de werkelijkheid?
- face validiteit –> expert opinion
- Verificatie –> kloppen de berekeningen?
- Cross-validiteit –> Vergelijkbaar met andere modellen?
- Externe validiteit –> komen de gesimuleerde resultaten overeen met beschikbare data?
- Voorspellende validiteit –> komen de voorspellingen overeen met de uiteindelijke resultaten
Beperkingen beslisboom
- Lastiger bij lange termijn consequenties
- Dan worden vaak complexere modellen gebruikt
