Kafli 1

Question 1

Auðlindir skipulagsheilda

Answer 1

Starfsfólk, fjármagn, vélar og tæki, hráefni, viðskiptavinir

Question 2

Helstu markmið fyrirtækja

Answer 2

Framleiða vörur eða þjónustu sem viðskiptavinir vilja kaupa

Question 3

Hagkvæmni/skilvirkni

Answer 3

Að gera hlutina rétt. Mælikvarði á hversu vel auðlindir fyrirtækisins eru nýttar. Eftir því sem fyrirtækið getur notað minna hráefni, færra starfsfólk og færri vélar því skilvirkara verður það

Question 4

Árangur

Answer 4

Að gera réttu hlutina. Mælkikvarði á hversu viðeigandi markmið fyrirtækisins eru. Er verið að framleiða það sem viðskiptavinurinn vill

Question 5

Áætlanagerð (3 skref)

Answer 5

1. ákveða hvaða markmið fyrirtækið setur sér
2. hvaða stefnu tekur fyrirtækið til að uppfylla markmiðin
3. hvernig á að nýta auðlindir fyrirtækisins til að ná markmiðum

Question 6

Leiðtogi

Answer 6

Stjórnendur nota áhrif, persónuleika sinn og völd til þess að krefja starfsmenn áfram til þess að ná markmiðum

Question 7

Stjórnendur

Answer 7

Fylgjast með frammistöðu starfsmanna og deila fyrirtækisins til þess að sjá hvort verið sé að gera það sem á að gera. Hægt er að mæla frammistöðu bæði starfsmanna og fyrirtækisins í heild

Question 8

Stjórnunarstig (3)

Answer 8

1. framlínustjórar/verkstjórar: ábyrgir fyrir faglegri stjórnun starfsmanna sem sjá um framleiðsluna
2. millistjórnendur: stýra framlínustjórnendum og bera ábyrgð á að finna bestu leiðirnar til að ná markmiðum fyrirtækisins
3. æðstu stjórnendur: bera ábyrgð á öllum rekstrinum, t.d. hvað á að framleiða, hvernig skipulag fyrirtækisins er og hvert það stefnir

Question 9

Hæfni stjórnenda

Answer 9

Hugleg færni, mannleg færni, fagleg færni. Allir stjórnendur þurfa að búa yfir öllum þessum færnum til að ná árangri

Question 10

Huglæg færni

Answer 10

Greina aðstæður og átta sig á muninum á orsök og afleiðingu

Question 11

Mannleg færni

Answer 11

Hæfileikinn til þess að eiga samskipti og hvetja starfsólk

Question 12

Fagleg færni

Answer 12

Starfstengd færni, þekking á verkefnum

Kjarnahæfni sem veitir fyrirtækinu samkeppnisyfirburði, þekking og reynsla sem fyrirtækin hafa

Question 13

Endurskipulagning

Answer 13

Verið að skera niður starfsemina til að lækka framleiðslukostnað

Question 14

Úthýsing verkefna

Answer 14

Felur í sér að semja við annað fyrirtæki, oft í öðrum löndum (þar sem laun eru lægri) til þess að framkvæma vinnu sem áður var unnin í fyrirtækinu

Question 15

Umboð til athafna/valdaefling

Answer 15

Að veita starfsmönnum meiri völd og ábyrgð í starfi

Question 16

Að byggja upp samkeppnisyfirburði

Answer 16

4 stoðir
Skilvirkni
Nýsköpun (nýjar vörur á markað eða nýjar framleiðsluaðferðir)
Gæði og svörun gagnvart viðskiptavinum (hversu fljótt fyrirtækið er að bregðast við gagnvart kröfum viðskiptavina)
Hæfileikinn til að gera betur en samkeppnisaðila

Question 17

Samfélagsleg ábyrgð

Answer 17

Fyrirtæki leggja eitthva’ til samfélagsins umfram það sem þeim ber skylda til

Question 18

Fjölbreytt vinnuafl

Answer 18

Felur í sér áskorun fyrir stjórnendur að stjórna fjölbreyttu vinnuafli, aldur, kyn, kynþáttur, þjóðerni, trú, kynhegðun, o.fl.

Question 19

Frederik W. Taylor

Answer 19

Einn fyrsti til að koma fram með kenningar um stjórnun
Stundum kallaður faðir stjórnunar
Þekktastur fyrir vísindalega stjórnun og fór í kerfisbundnar rannsóknir á aðferðum starfsfólks of skoðar vinnuhætti þeirra til að auka skilvirkni
Hélt því fram að það ætti að minnka sóun í framleiðslu með að auka sérhæfingu, skoðaði öll störf vel og þá yrðu framleiðsluferlarnir árangursríkari

Question 20

Fjórar grundvallarreglur um stjórnun sem Frederik setti fram

Answer 20

Rannsaka störfin
Skriflegar verklýsingar
Velja starfsfólk með nauðsynlega hæfni
Skilgreina viðunandi frammistöð

Question 21

Frederik, rannsaka störfin

Answer 21

Gerði tilraunir með mismunandi aðferðum, hann var alltaf með skeiðklukku og málband við tilraunirnar

Question 22

Frederik, skriflegar verklýsingar

Answer 22

Eftir að hann skoðaði störfin skrifaði hann verklýsingar fyrir hvert starf

Question 23

Frederik, velja starfsfólk með nauðsynlega hæfni

Answer 23

Starfsmenn sem voru bestir í þessum störfum

Question 24

Frederik, skilgreina viðunandi frammistöðu

Answer 24

Vildi verðlauna þeim sem unnu vel, afkastatengd laun þ.e. þeir sem stóðu sig best fengu best borgað

Question 25

Voru kenningar Frederik vinsælar?

Answer 25

Þær voru vinsælar hjá stjórnendum, kostnaður varð minni og framleiðslan meiri. Starfsmenn voru ekki ánægðir þar sem störfin urðu einhæfari sem leiddi til færri starfa og uppsagna. Þeir fengu ennþá sömu laun en voru að vinna meira. Framleiðsla jókst meira en laun

Question 26

Max Weber

Answer 26

Þýskur félagsfræðingur sem þróaði aðferðir til að auka skilvirkni og árangur. Mikið um reglur og lítill sveigjanleiki. Oft í stjórum ríkisfyrirtækjum þar sem hlutir taka langan tíma

Question 27

Skrifræði

Answer 27

Stjórnun byggir á formlegu og stífu kerfi sem ætlað er að tryggja skilvirkni og árangur. Mikið um reglur og lítill sviegjanleiki. Oft í stórum ríkisfyrirtækjum þar sem hlutir taka langan tíma

Question 28

Fimm áhersluþættir sem Weber setti fram

Answer 28

• Vald fylgir stöðu: undirmenn hlýða yfirmönnum
• Staða veitt vegna hæfi starfsmanns og ekki vegna félagstengsla
• Vald og ábyrgð á að vera skilgreint
• Vald virkar vel þegar boðleiðir (hvernig boðin berast manna á milli) eru skýrar
• Stjórnendur bera ábyrgð á að reglur eru vel skilgreindar og verklagsreglur staðlaðar

Question 29

Áhrif kenningar Max

Answer 29

Trúði að fyrirtæki sem innleiddu reglurnar yrðu árangursríkari. Starfsmenn viti þá alltaf hvað þeir eigi að gera. Skrifræði getur samt orðið of mikið og ollið því að hlutir taki lengri tíma og haft slæm áhrif á velgengni fyrirtækisins

Question 30

Mary Parker Follet

Answer 30

Kölluð móðir stjórnunar. Gagnrýndi aðferðir Taylor, sagði þær ekki taka nóg tillit til starsfólks, sem var í raun rétt. Lagði áherslu á mannlega þætti og starfsfólk ætti að hjálpa til við að greina störfin og bæta þau. Hvatti starfsfólk og var með hópavinnu. Var með róttækar skoðanir og aðferðir og á undan sinni samtíð með það að gera

Question 31

Hawthtrone rannsóknirnar

Answer 31

Urðu til þess að það var rannsakað hvaða áhrif athygli stjórnenda á starfsfólki höfðu
Rannsóknin var upphafega gerð til að sja hvper bætt vinnuaðstaða myndi hafa áhrif á afköst starfsmanna og líka skoðað áhrif bættrar lýsingu
Þar sem lýsingunni var breytt voru afköstin meiri, sama hversu mikið lýsingin breyttist, hækkaði eða lækkaði
Sálfræðingur skoðaði þetta og komst að því að lýsingin skipti ekki svona miklu máli heldur aukin athygli stjórnenda á starfsfólkinu
Starsfmönnum fannst því vera aðeins meira virði þegar stjórnendurnir fóru að fylgjast meira með þeim

Question 32

Kenning X og Y

Answer 32

Douglas McGregor setti hana fram og lýsir þar mismunandi viðhorfi srjórnenda til starfsmanna

Question 33

Kenning X

Answer 33

Stjórnandi gerði ráð fyrir því að starfsmenn væru lati og hafi ekki áhuga á vinnunni og forðast ábyrgð. Ef að stjórnanda finnst þetta þá þarf hann að fylgjast meira með starfsmönnunum

Question 34

Kenning Y

Answer 34

Stjórnandi gerði ráð fyrir því að starfsmenn væru áhugasamir, vilji axla ábyrgð og búi yfir þekkingu og færni til að sinna starfinu
Þá þarf stjórnandinn ekki að fylgjast jafn mikið með starfsfólkinu og starfsfólkið býr yfir þeirri færni að hvetja sig áfram í starfi