K1 Onderwerp 1 : Basiese ekonomiese begrippe Flashcards
A - Produksie faktore
Basiese insette wat gebruik word om g&d mee te vervaardig.
A - Natuurlike hulpbronne
Bates uit die natuur. Alle middele wat deur die natuur beskikbaar gestep word en aangewend word in die produksie van g&d.
A - Arbeid
Alle menslike inspanning, fisies of verstandelik, wat gerig is op die skepping van nuttigheid vir die verkryging van ‘n inkomste.
A - Kapitaal
Sluit alle mensgemaakte hulpbronne in wat aangewend word in die produksie proses (as ‘n inset) om ‘n nuttige uitset te lewer.
A - Entrepreneurskap
Entrepreneurs is mense wat oor organisasie vermoë beskik om produksie faktore te kombineer om doeltreffende en winsgewende uitsette te lewer.
A - Ekonomiese gemarganaliseerde mense
Groepe wat slegter daarnatoe af is as die res van die bevolking met betrekking tot toegang tot inkomste, basiese produkte en noodsaaklike dienste.
🎱 Ekonomiese - vs. Vrye goedere
Ekonomiese G:
* In beperkte hoeveelhede beskikbaar d.w.s skaars
* Behaal ‘n prys, ruilwaarde en gebruikerswaarde.
Finale G:
* Vrylik beskikbaar d.v.s gratis
* Behaal geen prys (tensy dit skaars word) Gebruikerswaarde maar geen ruilwaarde.
🎱 Intermediêre - vs. Finale goedere
Intermediêre G:
* Halfklaar goedere
* Kan verder in die Produksie proses aangewend word.
Finale G:
* Kan nie verder verwerk word nie
* Word aangewend om in die behoeftes van die verbruiker te voorsien.
🎱 Kommersiële- vs. Ekonomiese huur
Kommersiële H:
* die huur v grond geboue en duirsame verbruikersgoede.
*Word betaal op die waarde van die goedere vir die verbruiker aan byvoorbeeld die grond eienaar.
Ekonomiese H:
* Vergoeding wat verdien word van ‘n produksiefaktor wat beperk is in aanbod.
* Betaling bo en behalwe wat nodig is om die faktor in sy huidige gebruik te hou soos belasting en versekering.
🎱 Geografiese - vs. Okkupasiemobiliteit
Geografiese M:
*Verwys na die fisiese mobiliteit van natuurlike hulpbronne.
*Die verbetering van vervoergeriewe sal die grondhuur vir grond in afgeleë gebiede laat toeneem.
Okkupasie M:
*Verwys na die gebruike waarvoor natuurlike hulpbronne aangewend kan word m.a.w wat kan geproduseer word met die NH.
*Grond kan vir verskeie doeleindes aangewend word byvoorbeeld huisvesting of landboupraktyke.
🎱 Marganalisering as ‘n proses vs. as ‘n resultaat
Marganalisering P:
* Strukture in die ekonomie het die potensiaal om mense uit te sluit.
* Waneer markte waarin bepaalde individue betrokke is, van die breër ekonomie geïsoleer word, word die individue a.g.v die proses gemarganaliseer.
Marganalisering Res:
* Materiële ontneming is die algemeenste gevolg van marginalisering wanneer ‘n mens kyk na onregverdige verspreiding van hulpbronne.
* Die persone word ook dikwels uitgesluit van maatskaplike dienste, opheffings programme en ontwikkelingsbeleid.
3 Funksies van natuurlike hulpbronne (Moet kan uitbrei oor elk)
- Maak produksie moontlik en verskaf werksgeleenthede
- Verhoog welvaart van die gemeenskap
- Bied geleenthede vir internationale handel
Verduidelik huur (vergoeding van natuurlike hulpbronne) met behulp van ‘n grafiek
- bestudeer grafiek
2 Faktore wat huur beïnvloed
- Vraag en aanbod
- Ligging en kwalitiet
5 Eienskappe van Arbeid (Moet kan uitbrei oor elk)
1) Arbeid kan nie opgegaar word nie
2) Aanbod kan nie skielik vermeerder nie
3) Arbeid kan nie geskei word van die arbeider nie
4) Arbeid is ongelyksoortig en kan nie gestandaardiseer word nie
5) Kwaliteit verskil van mens tot mens
4 Karegorië waarin arbeid verdeel in SA
1) Hoë vlak mannekrag:
Sluit grade en diplomas in
2) Middelvlak mannekrag:
Indiensopleiding van ‘n paar maande
3) Halfgeskoolde arbeid:
Indiensopleiding van ‘n paar dae
4) Ongeakoolde arbeid:
Geen formele opleiding nie. Slegs MX certifikaat
4 kategorieë waarin Okkupasiemobiliteit verdeel
1) Vertikale
2) Horisontale
3) Sikliese
4) Beroep