Istider og klimavariasjonar

Question 1

Kor mange istidsperioder har der vore før kvartær?

Answer 1

5 lengre istidsperiodar.

Question 2

Kva er det som karakteriserar perioden kvartær?

Answer 2

Perioden er karakterisert av korte og hyppige klimasvingingar. Og kan derfor seiast å være ein periode med morfologisk og økologisk instabilitet.

Question 3

Kva er glasialer?

Answer 3

Det er periodar med isbretilvekst.

Question 4

Kva er interglasialer?

Answer 4

Det er periodar mellom glasialer, då isbreane smeltar vekk. Slik som vi er inne i no.

Question 5

Kva typar sedimenter er det som egnar seg best som kjelde til klimaforsking tilbake i tid?

Answer 5

Det er marine sedimenter. Her kan ein måle oksygenisotopforholdet i foraminiferaskal.

Question 6

Kva er det forholdet mellom O16 og O18 isotopar i foraminiferaskal fortel oss om?

Answer 6

Det fortel oss i stor grad om det er kaldt nok til at det blir danna isdekker (tilbake i tid). Fordi dersom det er mykje isdannelse vil det være mindre O16 i havet og vice versa.

Question 7

Kor mange oksygenisotopstadier har det vore i kvartær ?

Answer 7

104 stadier.

Question 8

Korleis har brutviklinga vore i Norge i perioden etter siste istid?

Answer 8

Lokale brear har variert betydelig i størrelse. Første halvdel av holocene (perioden vi er inne i no, underperiode av kvartær) var generelt dominert av eit varmt klima, med temperaturar omtrent 1-2 grader høgare enn i dag. Mange av breane var derfor i ein tilbaketrukken posisjon eller heilt vekke. Frå ca 5000 år sida og spesiellt etter 3800 år før notid blei klimaet kjøligare og breane rykka fram igjen. Dei fleste hadde sin største utbredelse i holocene under den lille istid som varte frå 1600 til 1920.

Question 9

Kortid begynte ein med iskjernestudier?

Answer 9

Dette starta ein med tidlig på 1960 talet.

Question 10

Kvar på isdekket er det best å ta kjerneprøver?

Answer 10

Isen er best bevart, på grunn av at det er minst bevegelse, midt på innlandsisen. figur

Question 11

Kva er fordelen med å analysere iskjerner?

Answer 11

Dei gjev god opplysing i åra tilbake i tid, ein kan gå heile 800 000 år tilbake i tid i analysen.

Question 12

Kva kan ein sjå ut ifrå iskjerner?

Answer 12

Forholdet av klimagassar i atmosfæra, og korleis dei har variert siste 800 000 år. For eksempel konsentrasjon av co2.

Question 13

Kva er det som gjer at gass blir lagra i is?

Answer 13

Porane i is blir lukka når dei er på ca 90 meter eller når isen sin tettheit er på 0.8. (varierar nok litt frå isdekke til isdekke)

Question 14

Korleis bestemme alderen på islag i ei kjerne?

Answer 14

Ein tel årslaga, og eller korrelerar isen med spor etter kjente vulkanutbrot.

Question 15

Kva er hovedproblemet med isprøver på antarktis?

Answer 15

Det er lav nedbørsmengde, og derfor lav akkumulasjon og dårlig oppløsning på data.

Question 16

Kva type temperatursvingingar har ein klart å lese frå kjernedata frå grønlandsisen?

Answer 16

Det har blitt påvist svingingar på 8-9 grader over ein periode på eit par tiår. (Går ein tilbake over 100 000 år).

Question 17

Har vi mykje kunnskap om naturens naturlige reguleing om co2, og kvifor er dette viktig å vite?

Answer 17

Det har vi ikkje, det er viktig å ha kjennskap til dette når ein skal predikere klimaet fram i tid.

Question 18

Kva tre spesielt viktige iskjerner har vi ?

Answer 18

• Vostok iskjerna på antarktis.
• Epica DOME -c
• NorthGRIP

Question 19

Kva kjenneteiknar Vostok iskjerna?

Answer 19

Den lengstre iskjerna som nokon gong er bora, nådde eit djup på 3623 meter.
Gjev oss data tilbake 420 000 år. Forskjell mellom høgaste og lavaste temperatur på antarktis har variert 12 grader. Ser distinkt samanheng mellom temperatur og karbondioksid og metan.

Question 20

Kva viser EPICA dome-c kjerna?

Answer 20

Iskjernedata frå denne kjerna viser klimautviklinga og innhaldet av drivhusgassar gjennom åtte glasiale syklusar i løpet av dei siste 740 000 åra. Var bora på antarktis.
Viser at klimasyklusane før 400 000 år sidan skiller seg frå dei som kjem seinare. Mellomistidene hadde ein mykje lavare amplitude, men syklusane varte lenger før 450 000 år sidan.

Question 21

Kva er den eldste isen som nokon gong er tatt prøver av?

Answer 21

Japanske forskarar har tatt prøver av is som er 800 000 år gammal.