Inngangur

Question 1

Munur á plasma og sermi

Answer 1

Sermi er unnið úr blóði sem hefur verið leyft að storkna en plasma er úr glasi með anticoagulant í og er því frumulausi hluti blóðs (aka sermi?) með storkuvaranum í

Question 2

7 sampling errors

Answer 2

• blóðtökutækni -> heamolysis -> K+ hækkun t.d.
• of langur stasi -> vatn fer í interstitium svo serum eða plasma er concentrerað -> fölsk hækkun á próteinum og próteinbundnum efnum
• of lítið af sýni
• röng tímasetning
• rangt ílát fyrir sýni
• rangur tökustaður - t.d. neðan við intravenous drip
• röng geymsla - blóðsýni geymt of lengi sýnir hækkar K+, phosphate og red cell enzymes vegna leka úr innanfr. vökva

Question 3

Hvað gerir fluoride við blóð?

Answer 3

inhibits glycolysis

Question 4

EDTA er notað í?

Answer 4

Anticoagulant sem notaður er þegar skoða á lípíð

-> lækkað calcium en hækkað K+

Question 5

skilgreining á precision og accuracy

Answer 5

precision: reproducibility á þessari aðferð
accuracy: hversu nálægt réttu gildi er niðurstaðan

Question 6

skilgreining á analytical sensitivity og specificity

Answer 6

sensitivity: hversu lítið af efninu er hægt að greina
specificity: hversu vel er greint á milli þessa efnis og annarra
- ath að rugla analytical sensitivity og specificity ekki við test sensitivity og specificity

Question 7

skilgreining á test specificity og sensitivity

Answer 7

specificity: hveru oft fæst neikvæð niðurstaða í heilbrigðum (þ.e. neikvætt hjá þeim sem ekki eru með sjúkdóm)
sensitivity: hversu oft fæst jákvæð niðurstaða í óheilbrigðum (þ.e. jákvætt hjá þeim sem eru með sjúkdóm)
- ath að rugla analytical sensitivity og specificity ekki við test sensitivity og specificity

Question 8

skilgreining á meinefnafræði

Answer 8

Notkun lífefna-, sameinda-, og frumulíffræðilegra hugtaka og aðferða til skilnings og mats á heilsu manna og sjúkdómum.

Question 9

3 ástæður fyrir breytileika í tjáningu gena

Answer 9

• erfðabreytileiki í stýriröðum
• utangenaerfðir t.d. metýlun
• eintakafjöldabreytileiki hjá erfðaefni

Question 10

4 rannsóknir til að finna lífefnafræðilegar orsakir sjúkdóma

Answer 10

• lífefna- og sameindafræðirannsóknir
• næringarrannsóknir
• erfðarannsóknir
• faraldsfræðirannsóknir

Question 11

sjúkdómar stafa af..

Answer 11

..vanhæfni einstaklinga til að aðlagast umhverfi sínu

-> álag -> vefjaskemmdir

Question 12

EDTA

Answer 12

storkuvari
chelation á dívalent katjónum sem eru nauðsynlegar fyrir núkleasa -> gott fyrir DNA sýni
– frumur drepast í EDTA

Question 13

heparín

Answer 13

storkuvari
hindrar örvun thrombíns
– frumur lifa í heparíni

Question 14

preservatífir storkuvarar

ath. taka dæmi

Answer 14

t.d. flúoríð og sítrat
inhiberar glýkólýsu
– notað með storkuvara t.d. oxalati eða EDTA

Question 15

munur á styrk efna milli bláæða og slagæðablóðs

Answer 15

slagæðablóð: hár blóðsykur og súrefni

bláæðablóð: hátt laktat og ammoníak

Question 16

hvaða breytingar verða á blóði við of langan stasa?

Answer 16

aukinn styrkur próteina og próteinbundinna efna
hækkun á laktati og H+
- vegna hemokonsentreringar

Question 17

hemólýsa: hvers vegna, hvað gerist?

Answer 17

verður vegna turbulent blóðflæðis

innanfrumuefni losna út í blóðvökva (K+, Mg2+, LD)

Question 18

Vasaheilkenni (pocket syndrome): hvers vegna, hvaða áhrif?

Answer 18

verður ef sýni er geymt of lengi í hita -> frumuefnaskipti halda áfram í sýninu
hækkun: laktat, ammóníum, katekólamín
lækkun: glúkósi, pH
vegna glúkósalækkunar verður hækkun á fosfati sem veldur leka á innanfrumuefnum