III BLOK Flashcards
Kwasica ketonowa - patomechanizm
Dochodzi do niej w wyniku zwiększonego zapotrzebowania na insulinę. Gdy jej nie ma, po pierwsze zaburzona jest glukoneogeneza co podnosi poziom glukozy we krwi, po drugie, niedobór insuliny utrudnia przenikanie glukozy do komórek, co powoduje ich zmniejszone zużycie a tym samym zwiększony poziom we krwi.
Jak mamy zbyt dużo glukozy we krwi to część będziemy usuwać przez nerki więc będzie cukromocz i diureza osmotyczna co powoduje odwodnienie organizmu.
Dodatkowo insulina działa na tkankę tłuszczową hamując lipolizę. Gdy jej nie ma dochodzi do nasilenia lipolizy, powstawania acetylo-CoA, który jest substratem do syntezy ciał ketonowych w wątrobie.
Kwasica ketonowa - objawy
Objawy są wynikami hiperglikemii i zaliczamy do nich:
- odwodnienie i hipokaliemia (skutek diurezy osmotycznej i usuwania nadmiaru glukozy przez nerki) - skutkują zwiększonym pragnieniem i suchością w jamie ustnej
- obniżone ciśnienie i tachykardia (skutek odwodnienia i próby kompensacji)
- zaburzenia świadomości
Objawy będące wynikami kwasicy ketonowej:
- oddech Kussmaula (głęboki i szybki)
- zapach acetonu z ust
- nudności i wymioty
W badaniach biochemicznych w kwasicy ketonowej glukoza jest na poziomie 180-1350mg%
Najbardziej ekstremalnym jej powikłaniem jest śpiączka ketonowa
Kwasica ketonowa - przyczyny
- Przestanie stosowania insuliny
- Nieprawidłowe jej stosowanie
- Ciężkie zakażenia
- Udar mózgu
- Zawał serca
- Zapalenie trzustki
Mechanizm powstawania cukrzycy typu II
Trzewna tkanka tłuszczowa uwalnia do krwi dużo WKT, które konkurują z glukozą w szlakach oksydacji przez co glukoza nie jest odpowiednio zużywana i rośnie jej poziom. Dodatkowo tkanka tłuszczowa wydziela adipokiny, które zaburzają funkcję szlaków insuliny.
Spadek aktywności fizycznej powoduje spadek ilości receptorów dla insuliny i prowadzi do insulinooporności.
Etiopatogeneza IGT
W IGT dochodzi do obwodowego zmniejszenia wrażliwości komórek na insulinę. W wyniku tego dochodzi do degradacji komórek beta trzustki, zwiększonego wydzielania glukagonu i glukozozależnego polipeptydu insulinoopornego (GIP). Wszystkie te czynniki prowadzą do narastania hiperglikemii i w konsekwencji zwiększania jej toksycznego działania na komórki beta trzustki.
Etiopatogeneza IFG
Podobnie jak w IGT dochodzi do zmniejszenia wrażliwości komórek na insulinę, ale w tym przypadku dotyczy to głównie hepatocytów. Dodatkowo zwiększa się wydzielanie glukagonu i glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1). Tak samo dochodzi do narastania hiperglikemii i niszczenia komórek beta trzustki.
IGT + IFG
Gdy występują razem, mówi nam to o występowaniu insulinooporności na poziomie wątroby oraz mięśni, a ich rozwój w cukrzycę typu II jest uwarunkowany zaburzeniem kompensacji hiperinsulinemią w wyniku postępującego niszczenia komórek beta wysp trzustkowych.
Cukrzyca w akromegalii
W akromegalii dochodzi do zwiększonego wydzielania hormonu wzrostu. Działa on przeciwstawnie do insuliny ponieważ:
- nasila procesy glukoneogenezy
- hamuje wykorzystywanie glukozy w tkankach obwodowych
- zwiększa magazynowanie glikogenu w tkance mięśniowej
Wszystkie te procesy zwiększają poziom glukozy we krwi prowadząc do hiperglikemii.
Cukrzyca w chorobach tarczycy
Zwiększony poziom hormonów tarczycy (T3 i T4), w nadczynności tarczycy powodują zwiększenie poziomu glukozy we krwi przez:
- nasilone wchłanianie jelitowe glukozy
- zwiększenie glukoneogenezy i glikogenolizy wątrobowej
Cukrzyca w guzie chromochłonnym nadnerczy
W guzie chromochłonnym nadnerczy dochodzi do zwiększonego wydzielania adrenaliny i noradrenaliny (hormony antagonistyczne w stosunku do insuliny). Ich nasilone uwalnianie powoduje:
- nasilenie glikogenolizy i glukoneogenezy w wątrobie
- zmniejszony wychwyt glukozy w mięśniach
- zmniejszają sekrecję insuliny i nasilają sekrecję glukagonu
Te wszystkie procesy składają się na wywołanie hiperglikemii
Przyczyny cukrzycy wtórnej
Choroby trzustki:
- OZT i PZT
- uraz trzustki
- resekcja trzustki
- nowotwory trzustki
Endokrynopatie:
- choroba Cushinga (nadmierna produkcja kortyzolu)
- akromegalia
- guz chromochłonny
- nadczynność tarczycy
Stosowanie leków:
- GKS
- leki tiazydowe
Leczone indywidualnie w zależności od czynnika wywołującego cukrzycę.
Patomechanizm rozwoju stopy cukrzycowej
Stopa cukrzycowa - zakażenie, uszkodzenie tkanek głębokich stopy (kości też) u chorych na cukrzycę, dodatkowo występowanie zaburzeń neurologicznych i choroby naczyń obwodowych w kończynach dolnych o różnym stopniu zaawansowania.
W patogenezie rolę odgrywa czynnik neuropatyczny i naczyniowy.
Neuropatia ruchowa - zaniki mięśni - zniekształcenia stopy
Neuropatia czuciowa - zaburzenia czucia bólu, temp i dotyku - niekontrolowane urazy - owrzodzenia
Neuropatia autonomiczna - powstawanie przetok tętniczo-żylnych - upośledzone utlenowanie krwi - zmiany skórne i owrzodzenia
Zmianami patologicznymi w stopnie objęte są wszystkie jej struktury:
- naczynia (miażdżyca)
- nerwy (neuropatie)
- skóra (owrzodzenia)
- mięśnie (zaniki)
- kości (osteoporoza miejscowa i zapalenia kości)
Rozwój od cukrzycy do amputacji:
1. Cukrzyca
2. Owrzodzenie
3. Zakażenie
4. Zgorzel (martwica tkanek)
5. Amputacja
Wyróżniamy stopę:
1. neuropatyczną (najczęstszą) - zaburzenia czucia, obecne tętno, skóra ciepła, uszkodzenie kości, owrzodzenie
2. niedokrwienną
3. neuropatyczno-niedokrwienną - ból w czasie ruchu, brak tętna, skóra zimna, kości prawidłowe, zgorzel
Osteoporoza starcza (typ II)
W jej wyniku mamy spadek nerkowej alfa1 hydroksylazy. To enzym, który powoduje syntezę aktywnej formy witaminy D. Ponieważ mamy za mało tego enzymu, robi się za mało witaminy D i za mało wchłania się wapnia w jelitach, co skutkuje wtórną nadczynnością przytarczyc, nadmierną produkcją parathormonu aktywującego osteoklasty, i dochodzi do przebudowy kości z utratą masy kostnej.
Dodatkowo w wyniku starzenia zmniejsza się wydzielanie GH i IGF-1 których niedobór również zwiększa resorpcję kości.
Następstwem osteoporozy starczej jest zwiększona szansa na złamania niskoenergetyczne, szczególnie bliższego końca kości udowej. Do powikłań tego złamania możemy zaliczyć:
- odleżyny (wynik unieruchomienia)
- choroby zakrzepowe, zatorowość płucna (też efekt unieruchomienia)
- niewydolność oddechowa i zapalnie płuc
Osteoporoza pomenopauzalna (typ I)
W niej dochodzi do zaburzeń w układzie RANK/RANKL/OPG. W normalnych warunkach stosunek RANKL/OPG jest 1:1. Po menopauzie, w wyniku niedoboru estrogenów, zostaje on zachwiany i dochodzi do przewagi RANKL. W wyniku tego dochodzi do większego łączenia się z RANK a tym samym większej aktywności osteoklastów i nasilenia procesów resorpcji kostnej. Mechanizm kompensacyjny, czyli odbudowa kości przez osteoblasty nie jest w stanie zrównoważyć procesów resorpcji.
Dodatkowo niedobór estrogenów hamuje syntezę kolagenu i osteokalcyny, jednocześnie powoduje wzrost IL-1 która aktywuje osteoklasty.
Jednym z ważniejszych objawów są złamania kompresyjne kręgów piersiowych prowadzące do zmniejszenia wzrostu o kilka-kilkanaście cm, oraz powstający w wyniku tego wdowi garb, a gdy złamania dotyczą kręgów lędźwiowych dochodzi do bólów lędźwiowych i zaburzeń czucia kończyn dolnych.
Korzystne skutki tkanki tłuszczowej
- Ochrona mechaniczna narządów
- Termoizolacja
- Magazyn energii przy niedostatecznym dostarczaniu pokarmów
- Wydzielanie hormonów - adiponektyna
Osteoporoza w RZS
Aktywne zapalenie MIEJSCOWE, powoduje nadmierną produkcję cytokin prozapalnych (TNF-alfa i IL-1). Ich podwyższony poziom powoduje zwiększoną aktywację osteoklastów w miejscu ich działania, zarówno bezpośrednio jak i przez RANKL i dochodzi do resorpcji kości skutkującej osteoporozą miejscową.
Osteoporoza w zespole Cushinga
Podwyższony poziom GKS w zespole Cushinga powoduje zahamowanie produkcji osteoprotegeryny przez osteoblasty. Dochodzi więc do zachwiania równowagi RANK/RANKL/OPG i do przewagi resorpcji kości ze względu na wzmożoną aktywację RANK i aktywację osteoklastów w całym organizmie.
Osteoporoza - co to?
Uogólniona choroba szkieletu charakteryzująca się pogorszeniem jakości kości, zmniejszeniem gęstości mineralnej i zwiększoną podatnością na upadki przy których występują złamania niskoenergetyczne, czyli takie przy których zdrowa osoba nie złamałaby nic
Osteoporoza - czynniki ryzyka
- Zaawansowany wiek
- Wątła budowa ciała, niska masa ciała, mała masa kostna
- Menopauza przed 45 r.ż.
- Przebyte złamania
- Dodatni wywiad w kierunku złamań u matki
- Niedożywienie
- Niedobór wit. D3
- Niedobór wapnia
Osteoporoza - rodzaje
Mamy dwa podziały osteoporozy:
1. Uogólniona - zmiany dotykają całego kośćca
2. Miejscowa - zmiany dotykają tylko niektórych elementów kośćca
Drugi podział to:
1. Wtórna - wyróżniamy tutaj endokrynologiczną i polekową
2. Pierwotna - tutaj wyróżniamy starczą i pomenopauzalną
Osteoporoza - kryteria rozpoznania
- Wskaźnik T-score <-2,5 - wskaźnik T-score porównuje gęstość mineralną kości badanego w stosunku do maksymalnej masy kostnej dla tej samej płci (jest jeszcze z-score i on robi to samo tylko, że dobiera się populację referencyjną na podstawie, wieku, płci i rasy)
- przebyte złamania niskoenergetyczne
- Duże ryzyko 10-letniego złamania wyliczone we FRAX (duże to >10%) - FRAX nie służy do diagnostyki osteoporozy tylko do oceny ryzyka złamania i można tylko rzetelnie obliczyć przed wprowadzeniem leczenia
Osteoporoza - najczęstsze złamania
- Trzony kręgów, piersiowych (wdowi garb), lędźwiowych (ból odcinka lędźwiowego, problemy z chodzeniem)
- Nasada dalsza kości promieniowej (złamanie Collesa)
- Złamanie kości przedramienia (złamanie Bartona)
- Szyjka kości udowej