Iðra - Hrönn, HKS og Gylfi Flashcards
hver eru mörk apertura thoracis inf.?
Umgjörðina mynda:
Rif 7 – 12 og geislungar þeirra costae VII – XII (ath XI og XII ekki með geislunga)
12. brjósthryggjarliður vertebrae Th 12
Flagbrjósk processus xiphoideus
Opinu lokað af diaphragma, þind, sem hefur upptök frá umgjörð opsins
Fyrir hvað er angulus sterni landamerki?
- rifið
skiptingu barkans í tvær berkjur
discus th4-5
efri hluta truncus pulmonalis
hvernig skiptast rifin?
Costae verae = heilrif TH I-VII
Costae spuriae = skammrif VIII – X
Costae fluctuentes = lausrif X-XII
hvaða rif eru “afbrigðileg”?
Rif I – flatt og breitt, einungis einn liðflötur á caput, rifhöfði
Rif X – einungis einn liðflötur á caput, rifhöfði
Rif XI og Rif XII stutt, tiltölulega bein, hvorki rifháls né höfuð
hvernig tengist rif liðbolum hryggjarliða?
3 “lið” dældir á hverri vertebra
Fovea costalis superior, efri rifdæld
Tengist eigin rifi
Fovea costalis inferior, neðri rifdæld
Tengist næsta rifi fyrir neðan
Fovea costalis processus transversus, þvertindsrifdæld
Tengist eigin rifi
Undantekning Th I, Th X-Th XII
hvernig eru lögin á brjóstkassanum utanfrá og inn?
Húðin fyrst –> vöðvarnir sem eru utan á brjóstkassanum –> fascia thoracica externa –> rif + millirifjavöðvar –> fascia thoracica interna –> fascia endothoracica –> parietal fleiðran –> fleiðruholið –> visceral fleiðran –> lungað
hvað er membrana suprapleuralis?
Brjóstholsfellið (fascia endothoracica) klæðir lungnatoppana
ásamt veggfleiðru (pleura parietalis, cupula pleurae) hvolffleiðra og kallast þar membrana suprapleuralis (ofanfleiðruhimna)
í hvaða fjóra hluta skiptist pleura parietalis?
Rifjafleiðra -pleura costalis-
Miðmætisfleiðra -pleura mediastinalis-
Þindarfleiðra -pleura diaphragmatica-
Hvolffleiðra -cupula pleurae-
hvað tengir brjósk barkans saman?
baugbönd (lig. anularia)
raktu öndunarveginn (frá barka)
Trachea = Barki
bronchus principalis = aðalberkjur
bronchi lobares = blaðaberkjur
bronchii segmentalis = grunngeiraberkjur
bronchiolus = berkjungur
bronchiolus terminalis = endaberkjungur (síðasti leiðsluhlutinn)
bronchiolus respiratorius = öndunarberkjungur
ductus alveolaris = blöðrusytra
saccus alveolaris = blöðruposi
alveoli pulmonalis = lungnablöðrur
(í raun 24 skiptingar)
Hver er undirstaða berkju- og lungnageira (segmentum bronchopulmonale) og hversu mörg eru segmentin?
grunngeiraberkjur – bronchii segmentalis ásamt tilheyrandi lungnaslagæð eru undirstaðan og segmentin eru 10 í hægra og 9 (10) í vinstra lunga
hvað heita fissururnar sem skilja á milli lobula hvors lunga?
horizontal fissure (lágglufa) skilur á milli superior og middle lobe í hægra lunga oblique fissure (skáglufa) skilur á milli inf og superior lobe í hvoru lunga (og ant í hægra á milli inf og middle lobe)
hverjir eru fletir og brúnir lungnanna?
3 fletir á hvoru lunga:
Rifjaflötur - facies costalis
- Hryggjarhluti - pars vertibralis
Miðmætisflötur – facies mediastinalis
Þindarflötur – facies diaphragmatis
2 brúnir:
Framrönd – margo anterior
- Hjartaskarð – incisura cardiaca
Neðri rönd – margo inferior
hvað fer um lungnaport?
Líffæri: -aðalberkja -lungnaslagæð -lungnabláæðar -berkju æðar, taugar og lymphuæðar -eitlar (svo er ligamentum pulmonalis fyrir neðan)
hver eru fleiðruútskotin (reccessar)
Recessus costomediastinalis
Recessus costo-diaphragmaticus
Recessus phrenicomediastinalis
hvað er loftbrjóst?
rof á pleura visceralis
hver eru takmörk efra miðmætis? og nefndu 10 líffæri (líffærahluta) í því
Neðan: lína frá bringubeinshorni að discus intervertebralis th4-th5 Framan: Manubrium sterni Aftan: Bolir th1-th4 Ofan: Efra brjóstgrindaropið Hliðar: Pleura mediastinalis
Líffæri:
- Thymus
- Arcus aortae og greinar frá honum
- VV. Brachiocephalicae
- V. cava superior
- Trachea ofan bifurcation
- Vélinda
- Ductus thoracicus
- Nn. Vagi (n. laryngeal recurrence)
- Aðrar smáar taugar, æðar, eitlar
- Truncus pulmonalis og a pulmonalis sin+dx liggja á mótum efra og neðra miðmætis
Hvað er lig. arteriosum?
Ligamentum arteriosum er það liðband sem verður til eftir að lokast fyrir leiðina beint frá lungastofnslagæð yfir í aortu bogann á fósturstigi til að komast hjá lungunum
nefndu 3 eitlastöðvar í miðmæti
Subcarinal, intra pulmonar og parabrachial
líka brachiocephalic nodes, intercostal nodes, tracheobronchial nodes, parasternal nodes og paratracheal nodes
í hvaða fjóra hluta má skipta þindinni?
Centrum tendineum – miðjusin
Vöðvahlutar þindarinnar:
Pars sternalis - bringuhluti
Pars costalis - rifjahluti (stærsti vöðvahlutinn)
Pars lumbalis – lendarhluti
hver eru þrjú aðal þindaropin?
Hiatus aorticus Th 12 (ligamentum arcuatum medianum) - truncus thoraciccus fer líka um Hiatus oesophagus Th 10 - n. vagus fer líka um Foramen venae cavae Th 8 - n. phrenicus hæ. hluti fer líka um
hver er ítaugun þindar?
C3-5 með n. phrenicus
“C 3, 4 five, keep the patient alive”
bronchiales æðakerfið? go!
2 vinstra megin: rami bronchiales sinister - vinstri berkjukvíslar koma frá pars thoracica aortae
1 hægra megin: rami bronchiales dx- hægri berkjukvísl og kemur frá a. intercostales dx oftast þriðju
vv. Bronchiales – berkjubláæðar fylgja rami bronchiales og tæmast í v. azygos sem tæmist í v. cava superior
Arteriur þindar?
a. thoracicca interna:
- a. musculophrenicus
- a. pericardiacophrenicus
- aa. intercostalis
aorta - pars thoraciccus:
- aa. phrenicae superior
aorta - pars abdominalis:
- aa. phrenicae inferior
hvar svegir brjóstgangurinn yfir miðlínu og hvað þýðir það?
við th5 (frá hægri hlið vertebrae að vinstri) sem þýðir að ef mjólkurlitaður vökvi lekur hægra megin er lekinn fyrir neðan th5 en fyrir ofan ef það er vinstra megin
Segðu frá þremur nervus splanchnicus taugunum
(allar sympatiskar)
N. splanchnicus major – stærri iðrataug
Ganglia thoracica 5-9
Fer á ská niður í gegnum þind til ganglion coeliacum og ganglion aoricorenale og medulla glandulae suprarenalis
N. sphlanchnicus minor – minni iðrataug
Ganglia thoracica 9-11
fer til ganglion aortico-renale
N. splanchinus imus – neðsta iðrataug
Ganglia thoracica 12
Fer ásamt truncus thoracicus aftan þindar til plexus renalis
nefndu fjóra aðal plexusa sjálstýrða taugkerfisins í brjóstholi
Plexus aorticus thoracicus
Plexus cardiacus
Plexus pulmonalis
Plexus oesophagealis
Segðu frá gollurshúsi
Gollurshús:
- Trefja :
Nær utan um hjartað og slag/bláæðar sem tengjast hjarta
Bara þann hluta æðanna sem liggur næst hjarta, ekki alla æðina (mynd á glæru 16)
Samofinn þindinni (centrum tendineum)
- Hála = innra borð:
Veggþynna
Iðurþynna
Potential bil milli þessara þátta = pericardial cavity
Vökva hol sem auðveldar hreyfingu himnanna
hvað tæmist inn í hægri gátt?
- Sinus coronarius -> bláæðastokkur sem ber kransæðablóð aftur inn í hjarta
- Vena cava inf
- Vena cava sup
hver er munurinn á tricuspid og mitral lokunum?
Það sem er sér við tricuspid m.v. mitral:
- 3 blöðkur
- 3 pör af papillary vöðvum í sleglinum (mitral hefur bara tvo, hefur ekki septal pappillary vöðva)
- Vel afmarkaðir í septum og hverri blöðku fylgja vel þroskaðir vöðvar
hvernig fá kransæðarnar blóð sitt? Og hverjar eru 3 aðalgreinarnar?
í hægri og vinstri blöðku ósæðarloku (ekki posterior) eru op hægri og vinstri kransæðar. (hæ. og vi. ósæðarbollar)
Þegar lokan er opin (í systolu) þá er blóðið á leiðinni út í ósæðina en þegar hún er lokuð (í díastólu) fer blóðið út í kransæðarnar (“sogast út” í kransæðarnar)
a. coronaria dxt. svo skiptist vinstri (a. coronaria sin) snemma í a. circumflexa og left anterior descending artery (eða a. interventricularis anterior)
a. coronaria dxt og a. circumflexa eru í coronary sulcus
og LAD er í anterior interventricular sulcus
posterior interventricular artery kemur oft frá a. coronaria dxt.
lýstu leiðslukerfi hjartans
Sinushnútur = taktur hjartans, liggur milli hægri gáttar og sup vena cava -Rafboð láta gáttir dragast saman
Leiðsluþræðir liggja til AV hnúts (í þríhyrning Koch’s)
Hann liggur áfram í bundle of His (hisknippi) -> eina leiðin sem rafboð eiga að berast í gegnum, rafboð eiga ekki að fara annars staðar milli gátta og slegla
Þræðir liggja niður septum, vinstri og hægra megin
Fara í papillary vöðva og vöðva slegla
Kallað vinstri og hægri crus
lýstu rifi
Caput costae, liðhöfuð með tveimur facies articulares, liðflötum – crista capitis costae – skilur þau á milli
Collum costae, rifháls skilur caput frá
Tuberculum costae, rifhnjótur en þar er liðflöt að finna er tengist liðfleti á þvertind sama liðbols
Corpus costae – rifbolur
Sulcus costae – rifskor
Angulus costae - rifhorn
hvar er mesta áhættan á túmorum í brjósti? og hvar á þá helst að leita að eitlastækkunum?
í supralateral hluta brjóstins (60%)
Eitlar í axillu eru líklegastir (drenera frá superior og lateral hlutum brjóstins)
t. d. :
- apical lymph nodes
- humeral
- central
- pectoral
- subscapular
En parasternal eitlar drenera frá medialhluta brjósta
hverjir eru algengustu eitlarnir til að leita eftir stækkunum í hvað varðar brjóstakrabbamein? og hvernig er þeim skipt?
U.þ.b. 75% vessa fer um nodi lymphatici axillares, holhandareitla, sem tæmast í truncus subclavius, neðanviðbeinsstofn
Restin aðallega um nodi lymphatici parasternales, hjábringubeinseitla, sem tæmist í truncus bronchomediastinalis, berkju- og miðmætisstofn
holhandareitlarnir eru:
stig 1:
- humeral lymph nodes
- pectoral
- subscapular
stig 2:
- central
stig 3:
- apical lymph nodes
getum hreinsað eitla upp að stigi 2
hvaða taug sér um að koma sogboðum (nipplu) til mænu?
millirifjataug 4
hvaðan kemur superior epigastric arterian?
Hún er framhalda af a. thoracicca interna
í hvaða venur tæmast posterior intercostal venurnar?
þær hægra megin beint í v. azygous
en þær vinstra megin superior í v. hemiazygous accessorious og þær vinstra megin inferiort í v. hemiazygous.
þær báðar tæmast svo í v. azygous sem tæmist í superior vena cava
hvaðan kemur inferior epigastric artery?
Hún er grein frá a. iliaca externa rétt áður en hún fer um inguinal ligament
