Iconografie van Maria Flashcards
HC 3
Welke identiteit(en) heeft Maria
- De Maagd
- Onze Lieve Vrouwe (notre dame)
- Madonna (als moeder van christus)
- Moeder Gods
Maria komt in beperkte mate voor in de Evangeliën, haar verhaal is deels apocrief. Haar karakter ontstaat vanuit behoefte aan een moederfiguur. Zij veranderd door de geschiedenis van streng-verheven figuur naar aimabele/menselijke moeder (inde renaissancetijd). - Liefdelijk
- Moederlijk
Wat is de basisbetekenis van een afbeelding met Maria en Jezus?
De menswording van Christus en Maria’s cruciale rol daarin; zij heeft haar zoon aan de wereld gegeven.
Wanneer komt Maria tronend met het kind voor zich voor?
In vroegchristelijke en byzantijnse voorstellingen (bijv. Madonna Della Clemenza)
Wanneer komt Maria staand met het kind voor zich voor?
In vroegchristelijke en byzantijnse voorstellingen (Bijv. Hagia Sofia)
Wanneer komt Maria op een zilveren munten of medaillons voor? (Moder Gods, help de keizers)
In het vroegchristelijke Rome en Byzantijnse rijk, ze was de beschermheilige van vroegchristelijke keizers.
Wanneer komt Maria voor met kind en Man van smarten?
Byzantijns diptiek
Centraalstellen van het lijden van Christus en Maria’s verdriet
Wat is typerend voor Maria in vroegchristelijke en Byzantijnse kunst?
Vooral sculpturen en mozaïeken
Maria heeft het kind ‘voor zich’
De basistypen bleven herhaald in westerse kunst
Wat zijn de twee Maria basistypen van de westerse kunst?
Maria tronend met kind op schoot (sedes sapientiae)
- draak/slang bij voeten; overwinning van de zonden
> relatie nieuwe en oude testament, Maria als nieuwe Eva
Maria staand met kind vast
- Ontstaan van intiemer beeld
Wat veranderde er vanaf de late middeleeuwen aan de iconografie en iconografische typen van Maria?
Er vond een verduidelijking en uitbreiding van haar iconografie plaats;
- moeder van barmhartigheid (Mantelmadonna)
- Madonna van nederigheid
- Maria als apocalyptische vrouw
- Onbevlekte ontvangenis
- Smarten Maria
- Ten hemelopneming
Wat houdt het iconografische type de Mantelmadonna in?
Liefdadig, gul, bescherming; Mantel spreid voor de mensfiguren (familieleden, heiligen, broederschappen, etc)
Maria beschermt haar onderdanen
Deze verbeelding komt voort uit een vroegchristelijk gedicht waar men oproept voor bescherming in zware tijden
Toevlucht in haar bescherming
Raamthema; onder de mantel nemen
o bescherming tegen concrete doelen
o Benefito van bongeli
o Mantelmadonna wordt vervangen door andere hoofdbeschermers (scientia neemt andere disciplines onder haar mantel)
Wat houdt het iconografische type de Madonna van de nederigheid in?
Maria wordt zitten/knielend op de grond getoond in simpele kleding en een eenvoudige omgeving.
- soms Maria lactans (Maria zoogt het Christuskind)
Wat houdt het iconografische type de apocalyptische vrouw in?
Het maakt een verband tussen Maria en de vrouw uit de openbaring van Johannes. Meestal is er een lichtschijnsel; bekleed met de zon, staat zij op een maansikkel en heeft ze een kroon met 12 sterren.
Deze weergave van Maria wordt vaak in de onbevlekte ontvangenis gebruikt
Wat houdt het iconografische type de onbevlekte ontvangenis in?
Dit is een conceptueel moment; namelijk de conceptie/verwekking van Christus
Er is dus nog geen christuskind aanwezig.
Maria op maansikkel met slang
Wat houdt het iconografische type de annunciatie in?
Engel vertelt Maria dat ze zwanger is, vaak in een gebouw. Ook Anna maakt dit mee.
Wat houdt het iconografische type de ten hemel opneming in?
Het overlijden, ten hemel gaan en kronen van Maria
Maria wordt steeds verder van het aardse onttrokken > afbeeldingen stages van dood
Jezus komt Maria’s ziel halen
Maria wordt ten hemel gedragen (door Engelen)
- aanwezigheid apostelen
- aanwezigheid hofhouding Maria; Engelen, heiligen
Verwant aan de ten hemel opneming van Jezus
LET OP; geen maansikkel en slang dus geen onbevlekte ontvangenis
