Hypofyse Flashcards

1
Q

Wat doet somatostatine?

A

Inhibitie van groeihormoon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Een hypofysetumor is haast nooit… . Daarom noemt het beter een…

A

maligne
hypofyseadenoom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hoe kunnen hypofyseadenomen worden ingedeeld?

A
  1. Volgens grootte: micro- en macro
  2. volgens hormonale productie
  3. als onderdeel van familiaal syndroom (MEN1)
  4. leeftijd (craniofaryngeoom)
  5. volgens celorigine
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Klinisch beeld van hypofyseadenoom kan variëren, maar verband houden met één van volgende elementen:

A
  1. grootte van de tumor
  2. uitval normale hypofyse
  3. overproductie van hormoon door de tumor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Welke symptomen van lokale hypofyseademnoomgroei?

A

hoofdpijn
visuele stoornissen
(zelden) hypofysaire apoplexie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

wat is hypofysaire apoplexie?

A

bloeding in hypofyseadenoom met symptomen:
- hoofdpijn
- oftalmoplegie
- shock

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat zijn symptomen van hypofysaire uitval?

A
  1. geen FSH/LH:
    - amenorree
    - erectiele dysfunctie
  2. geen ACTH/ TSH
    - hypotensie
    - asthenie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Welke hormonen bij hormonale overproductie van hypofyseadenoom?

A
  • teveel FSH/LH: LH/FSH adenoom
  • teveel ACTH -> ziekte van Cushing
  • teveel TSH -> TSH-oma (zz)
  • prolactine: prolactinoom met hypogonadisme
  • GH: acromegalie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hoe stellen we de diagnose bij hypofyseadenoom?

A
  1. klinisch vermoeden
  2. oftalmologisch onderzoek
  3. beeldvorming: beste MR
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat is de therapie van een hypofyseadenoom?

A

sterk afhankelijk van de aard van het adenoom:
1. hormonale substitutie
2. specifieke behandeling prolactinoom en acromegalie
3. chirurgie (transsfenoïdaal)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Welk is de frequenst voorkomende hypofyseadenoom?

A

prolactinoom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat zijn de symptomen van een prolactinoom?

A

bij de vrouw:
- oligo- of amenorroe
- galactorree
- (soms) tekenen van oestrogeendeficiëntie

bij de man:
- verminderd seksueel verlangen
- erectiestoornissen
- gedaalde spermakwaliteit
- andere symptomen van hypogonadisme

bij beiden:
- verminderde botdensiteit

bij macro:
- hoofdpijn en visusstoornissen door chiasma opticum compressie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hoe wordt diagnose van prolactinoom gesteld?

A
  • klinisch vermoeden
  • verhoogde prolactinespiegels (>200 µg/L)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wat kunnen secundaire oorzaken zijn van verhoogde prolactinespiegels?

A
  • stress/ fysieke inspanning/ na maaltijd
  • hypothalame - hypofysaire letsels: onderbreking tonische dopamine inhibitie
  • medicatie die dopaminereceptor blokkeren
  • bij zwangerschap en borstvoeding
  • NI: verlaagde prolactineklaring
  • macroprolactinemie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Behandeling prolactinoom?

A

medicatie: DA (cabergoline)
CH: transsfenoïdaal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Werking DA bij prolactinoom?

A

herstellen symptomen
adenoomverkleinend effect

17
Q

Wat bij zwangerschap en prolactinoom?

A

DA geven om fertiliteit te herstellen
Eénmaal zwanger:
- DA stoppen bij microprolactinoom
- DA verder bij macroprolactinoom

18
Q

Wat is de meest voorkomende oorzaak van acromegalie?

A

hypofyseadenoom dat groeihormoon produceert

19
Q

Wat bij acromegalie als groeischrijven nog niet gesloten zijn?

A

hypofysair gigantisme

20
Q

cave acromegalie?

A

insidieus verloop/ traag progressief
diagnose wordt vaak laattijdig gesteld

21
Q

Wat zijn belangrijke symptomen van acromegalie?

A
  • transpireren
  • progressieve toename van de acra
  • uitgesproken asthenie
  • grove huid
  • cardiomegalie
  • hypertensie
  • DM + insulineresistentie
  • macroglossie
22
Q

Hoe wordt de diagnose van acromegalie gesteld?

A
  1. klinisch vermoeden
  2. adenoom aantonen op beeldvorming
  3. gouden standaard: OGTT -> GH wordt niet onderdrukt < 0.4 ng/ml
  4. verhoogde IGF-i (variatie volgens leeftijd en geslacht)
23
Q

Complicatie overproductie GH bij acromegalie?

A
  1. fenotypische veranderingen
  2. diverse complicaties (CV, DM… )
  3. lagere levensverwachting (door CV en maligniteiten)
24
Q

Wat is de therapie bij hypofyseadenoom bij acromegalie?

A
  1. CH (transsfeno)
  2. meds:
    - dopamine-agonisten
    - somatostatine-analogen
    - GH-receptor antagonist (pegvisomant)
  3. radiotherapie (cave: panhypopituitarisme)
25
Q

Wat is hypopituitarisme?

A

secretie hormonen hypofyse is ontoereikend

26
Q

Wat is de normale sequentiële uitval van hormonen bij hypofyse?

A
  1. GH
  2. LH/FSH
  3. ACTH/TSH
  4. prolactine (= langst bewaard)
27
Q

Wat is de kliniek van hypopituitarisme? kind vs volwassene?

A

kind:
- beeld van hypofysaire groeiachterstand (bij onvoldoende GH)
- hypogonadotroop hypogonadisme + eunich (bij tekort aan gonadotrofines)

volwassene:
- panhypopituitarisme geeft typisch beeld

28
Q

Wat is het typische beeld van panhypopituitarisme bij volwassenen?

A
  • amenorree (vrouw)
  • erectiestoornissen (man)
  • asthenie en apathie
  • anorexie
  • koudegevoel
29
Q

Wat merken we bij KO bij panhypopituitarisme?

A
  • bleke, koude, droge huid
  • fijne rimpeling in huid
  • verdwenen/ weinig oksel- en pubisbeharing
  • atrofe borsten/testes
  • hypotensie
  • brady
30
Q

Waartoe kan ongediagnosticeerd pan hypopituitarisme leiden?

A

hypofysair coma

31
Q

Wat zijn mogelijke oorzaken van hypopituitarisme?

A
  • hypofyse adenomen
  • sheehan syndroom
  • craniofaryngioom
  • empty sella syndroom
  • auto-immune hypofystits
  • na RT of CH van hypofyse
  • traumatisch
  • idiopathisch
32
Q

Wat is een craniopharyngeoma?

A

tumor die ontstaat uit embryonale resten van zakje van Ratke
komt vooral voor bij kinderen

33
Q

Hoe wordt de diagnose van hypopituitarisme gesteld?

A
  • klinisch vermoeden
  • basale hormoonspiegels bepalen
  • eventueel ITT
  • NMR hypofyseregio
34
Q

Wat is ITT?

A

insuline tolerantietest
voor bepaling GH en cortisol respons op hypoglycemie

35
Q

Behandeling van hypopituitarisme?

A

hormonale substitutie:
1- hydrocortisone (3 dagdosissen 15 -10 -5 )
2- tyroidhormoon: L-thyroxine
3- geslachtshormonen: oestrogeen/ testosteron of gonadotrofines bij zwangerschapswens
4- groeihormoon

36
Q

Wat is Diabetes insipidus?

A

ontoereikende secretie van ADH waardoor geen concentrerend vermogen van de nier

37
Q

Wat zijn oorzaken van DI?

A
  • hypofyseadenomen (vooral craniopharyngeom)
  • traumatisch: hypofysesteel doorsnijding
  • idiopatisch (1/3)
38
Q

Hoe kunnen we DD maken tussen DI en Potomanie?

A

concentratie (dorst) proef