Hypofyse Flashcards
Wat doet somatostatine?
Inhibitie van groeihormoon
Een hypofysetumor is haast nooit… . Daarom noemt het beter een…
maligne
hypofyseadenoom
Hoe kunnen hypofyseadenomen worden ingedeeld?
- Volgens grootte: micro- en macro
- volgens hormonale productie
- als onderdeel van familiaal syndroom (MEN1)
- leeftijd (craniofaryngeoom)
- volgens celorigine
Klinisch beeld van hypofyseadenoom kan variëren, maar verband houden met één van volgende elementen:
- grootte van de tumor
- uitval normale hypofyse
- overproductie van hormoon door de tumor
Welke symptomen van lokale hypofyseademnoomgroei?
hoofdpijn
visuele stoornissen
(zelden) hypofysaire apoplexie
wat is hypofysaire apoplexie?
bloeding in hypofyseadenoom met symptomen:
- hoofdpijn
- oftalmoplegie
- shock
Wat zijn symptomen van hypofysaire uitval?
- geen FSH/LH:
- amenorree
- erectiele dysfunctie - geen ACTH/ TSH
- hypotensie
- asthenie
Welke hormonen bij hormonale overproductie van hypofyseadenoom?
- teveel FSH/LH: LH/FSH adenoom
- teveel ACTH -> ziekte van Cushing
- teveel TSH -> TSH-oma (zz)
- prolactine: prolactinoom met hypogonadisme
- GH: acromegalie
Hoe stellen we de diagnose bij hypofyseadenoom?
- klinisch vermoeden
- oftalmologisch onderzoek
- beeldvorming: beste MR
Wat is de therapie van een hypofyseadenoom?
sterk afhankelijk van de aard van het adenoom:
1. hormonale substitutie
2. specifieke behandeling prolactinoom en acromegalie
3. chirurgie (transsfenoïdaal)
Welk is de frequenst voorkomende hypofyseadenoom?
prolactinoom
Wat zijn de symptomen van een prolactinoom?
bij de vrouw:
- oligo- of amenorroe
- galactorree
- (soms) tekenen van oestrogeendeficiëntie
bij de man:
- verminderd seksueel verlangen
- erectiestoornissen
- gedaalde spermakwaliteit
- andere symptomen van hypogonadisme
bij beiden:
- verminderde botdensiteit
bij macro:
- hoofdpijn en visusstoornissen door chiasma opticum compressie
Hoe wordt diagnose van prolactinoom gesteld?
- klinisch vermoeden
- verhoogde prolactinespiegels (>200 µg/L)
Wat kunnen secundaire oorzaken zijn van verhoogde prolactinespiegels?
- stress/ fysieke inspanning/ na maaltijd
- hypothalame - hypofysaire letsels: onderbreking tonische dopamine inhibitie
- medicatie die dopaminereceptor blokkeren
- bij zwangerschap en borstvoeding
- NI: verlaagde prolactineklaring
- macroprolactinemie
Behandeling prolactinoom?
medicatie: DA (cabergoline)
CH: transsfenoïdaal
Werking DA bij prolactinoom?
herstellen symptomen
adenoomverkleinend effect
Wat bij zwangerschap en prolactinoom?
DA geven om fertiliteit te herstellen
Eénmaal zwanger:
- DA stoppen bij microprolactinoom
- DA verder bij macroprolactinoom
Wat is de meest voorkomende oorzaak van acromegalie?
hypofyseadenoom dat groeihormoon produceert
Wat bij acromegalie als groeischrijven nog niet gesloten zijn?
hypofysair gigantisme
cave acromegalie?
insidieus verloop/ traag progressief
diagnose wordt vaak laattijdig gesteld
Wat zijn belangrijke symptomen van acromegalie?
- transpireren
- progressieve toename van de acra
- uitgesproken asthenie
- grove huid
- cardiomegalie
- hypertensie
- DM + insulineresistentie
- macroglossie
Hoe wordt de diagnose van acromegalie gesteld?
- klinisch vermoeden
- adenoom aantonen op beeldvorming
- gouden standaard: OGTT -> GH wordt niet onderdrukt < 0.4 ng/ml
- verhoogde IGF-i (variatie volgens leeftijd en geslacht)
Complicatie overproductie GH bij acromegalie?
- fenotypische veranderingen
- diverse complicaties (CV, DM… )
- lagere levensverwachting (door CV en maligniteiten)
Wat is de therapie bij hypofyseadenoom bij acromegalie?
- CH (transsfeno)
- meds:
- dopamine-agonisten
- somatostatine-analogen
- GH-receptor antagonist (pegvisomant) - radiotherapie (cave: panhypopituitarisme)
