Bijniercortex

Question 1

Uit welke 3 zones + welk hormoon bestaat bijniercortex

Answer 1

zona glomerulosa: mineralocorticoïden
zona fasciculata: glucocorticoïden
zona reticulosa: androgenen (DHEA)

Question 2

Via welke 3 technieken kan toegenomen cortisol worden aangetoond?

Answer 2

• urinaire excretie van vrij cortisol (24uurs-urine)
• salivair cortisol voor inschatten vrije cortisolfractie
• dexamethasone supressietest: het niet onderdrukt worden van matinala plasmacortisol beneden 1,8µg/dL na 1 mg dexamehtasone om 23u ‘s avonds

Question 3

cave OAC en cortisol?

Answer 3

het totale cortisol kan vals verhoogd zijn doordat OAC cortisol binden eiwit verhoogd. Vrije fractie cortisol is normaal

Question 4

In algemene praktijk; welke 3 testen als orienteringsdiagnose voor bijnierschorsafwijkingen?

Answer 4

• voor mineralocortico’s: Na en K bepalen
• voor fasciculata: cortisol basaal in de voormiddag en avondlijk speekselcortisol
• voor reticularis: DHEA-bepaling

Question 5

Door welke onderliggende etio’s kan acute bijnierschorsinsuff worden uitgelokt

Answer 5

acute stress op chronisch bnsi
acute stoppen met cortico meds
acute hypofysiaire insu
acute vasculaire collaps

Question 6

Symptomen acute bnsi?

Answer 6

lage RR, shockerig
anorexie
braken
buikpijn
diarree
uitgesproken asthenie

Question 7

wat zien we in het bloed bij een acute bnsi?

Answer 7

laag Na, hoog K
gestegen uremie
ev. hypglycemie
te lage (of laagnormale) plasmacoritsol

Question 8

Behandeling acute bnsi?

Answer 8

medische urgentie!!! (niet wachten op bloed)
hydrocortisone IV 100 mg (solucortef)
starten IV fysiologisch in glucose
hospitalisatie noodzakelijk

Question 9

Welke cortisol bij acute bnsi ? waarom?

Answer 9

natuurlijk cortisol: hydrocortisone
-> snelle werking + mineralocorticoid effect

Question 10

Welke twee etio’s bij chronische bnsi?

Answer 10

1. primair: ziekte van addison
2. secundair: na meds met cortico’s (hypofysaire uitval)-

Question 11

Symptomen chronisch bnsi?

Answer 11

• moeheid
• anorexie
• gewichsverlies
• nausea
• buikpijn
• diarree

Question 12

therapie chronische bnsi+ dosering?

Answer 12

substitutie met hydrocortisone: 20-25 mg over 3 dosissen/dag
EN mineralocorticoid: 9 alfa fludrocortisone 0.1 mg/dag

Question 13

Wat bij stress/ braken bij chronishce bnsi?

Answer 13

dosis opdrijven bij stress
bij braken onmiddellijk parenterale glucocorticoïden

Question 14

Welke testen om het hestel van de bijniercortexfuncitE?

Answer 14

1. eerst basaal plasmacortisol meten
2. synacthen - test om reactiviteit te meten
3. nadien ev. ITT om volledige as te onderzoeken

Question 15

Wat is Cushing-syndroom?

Answer 15

verzamelnaam voor alle aandoeningen met verhoogde cortisolspiegel

Question 16

Wat is vaakst de etio bij cushing?

Answer 16

ACTH-producerend adenoom van de hypofyse

Question 17

voornaamste symptomen cushing?

Answer 17

gewichtstoenamen
hypertensie
dorst
moeheid
rugpijn
bij de vrouw: amenorree met virilisatieverschijnselen

Question 18

KO cushing?

Answer 18

moonfase, buffalo hump, fat pads
rood facies
striae
donkere pigmentatie littekens en slijmvliezen in de mond
dunne, broze huid
spieratrofie ledematen

Question 19

Diagnostiek cushin?

Answer 19

• 24-uurs vrij cortisol urine
• dexa-supressie test
• middernacht speekselcortisol

Question 20

therapie cushing

Answer 20

resectie hypofyseadenoom
resectie bijnieradenoom

Question 21

Vanaf wanneer is er door cortico meds een onderdrukking van de hypofyse-bijnieras?

Answer 21

vanaf 3 weken meds

Question 22

Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van cortico’s?

Answer 22

hyperglycemie
hypertensie
spieratrofie
osteoporose