Hoofstuk 16: Maatskappye

Question 1

Kenmerke van ‘n maatskappy

Answer 1

• Entiteitsvorm geskik vir klein tot groot sake-ondernemings
• Enige getal aandeelhouers
• Regsentiteit met eiendomsreg van sy eie bates en aanspreeklik is vir sy eie laste
• Onbeperkte voortbestaan
• Oordraagbare eienaarskap (sonder verandering aan kapitaalstruktuur)
• Natuurlike persone, trusts en ander regsentiteite mag aandeelhouers wees

Question 2

Voordele van maatksappye

Answer 2

• Afsonderlike regspersoonlikheid
• Onafhanklike voortbestaan van aandeelhouers
• Aandeelhouers -> beperkte aanspreeklikheid m.b.t. maatksappy bedrywighede
• Maklik om eienaarskap te verander deur die verkoop van aandele
• Belastingkoers (28%) mag laer wees as ‘n individu se belastingkoers

Question 3

Nadele van maatskappye

Answer 3

• Skeiding tussen eienaars en bestuur
• Omvattende regulasies en prosedures ter beskerming van aandeelhouers
• Statutêre oudit van finansiele jaarstate vir publieke maatskappye
• Maatskappye is kompleks om te stig en te ontbind

Question 4

Hoe word oprigtingskostes geboek?

Answer 4

Direk teen ekwiteit (behoue verdienste)
Dt - Behoue verdienste
Kt - Bank/Krediteur

Question 5

Regte van ‘n aandeelhouer

Answer 5

• Stem op algemene jaarvergaderings
• Reg op inligting van die maatskappy
• Reg om te deel in winste wat deur middel van dividende uitgekeer word
• Reg om te deel in die finale verdeling van netto bates by likwidasie van ‘n maatskappy

Question 6

Gemagtigde aandelekapitaal

Answer 6

Die maksimum aandelekapitaal wat ‘n maatskappy gemagtig is om uit te reik in terme van die akte van orpigting.

Question 7

Stel te boek: uitreiking van aandele

Answer 7

Dt - Bank

Kt - Gewone aandelekapitaal

Question 8

Stel te boek: koste wat aangegaan word met die uitreiking van aandele

Answer 8

Direk teen behoue verdienste afgeskryf:
Dt - Behoue verdienste
Kt - Bank/krediteur

Question 9

3 Stappe in die teboekstelling van die uitreik van aandele uitgereik deur ‘n prospektus:

Answer 9

1 - Aansoeke word ontvang (deur prokureurs) en tjeks in ‘n trustrekening gedeponeer
2 - Aandele word toegeken, en aansoekgelde na die bankrekening oorgeplaas
3 - Terugbetaling van onsuksesvolle aansoeke. Onsuksesvolle beleggers word terugbetaal uit die trustrekening.

Question 10

Publieke uitreik van aandele Stap 1:

Stel ontvangs van aansoeke te boek

Answer 10

Dt - Trustrekening

Kt - Aansoekerekening

Question 11

Publieke uitreik van aandele Stap 2:

Stel toekenning van aandele te boek

Answer 11

Dt - Bank
Kt - Trustrekening

Dt - Aansoekrekening
Kt - Gewone aandelekapitaal

Question 12

Publieke uitreik van aandele Stap 3:

Stel terugbetaling van onsuksesvolle aansoeke te boek

Answer 12

Dt - Aansoekrekening

Kt - Trustrekening

Question 13

Reserwes

Answer 13

Deel van die ekwiteit van ‘n maatskappy. Bestaan uit winste wat nog nie verdeel is nie.

Question 14

Gerealiseerde winste

Answer 14

Winste voortgebring deur transaksies waar vergoeding deur die maatskappy ontvang gaan word of reeds ontvang is.

Question 15

Ongerealiseerde winste

Answer 15

Winste wat onstaan wanneer ‘n bate herwaardeer word.

Question 16

Stel te boek:

Wins vir die jaar na belasting afsluiting

Answer 16

Dt - Wins- en verliesrekening

Kt - Behoue inkomste

Question 17

Dividende

Answer 17

Deel van winste wat aan aandeelhouers uitbetaal word.

Question 18

Vereistes vir die verklaring en betaling van dividende

Answer 18

• Die dividend moet deur ‘n direksie besluit gemagtig word
• Maatskappy moet solvabiliteit- en likiditeitstoets slaag onmiddellik na uitkering plaasgevind het.
• Gewone dividende mag slegs verklaar word nadat voorsiening gemaak is vir alle agterstallige dividende op kuulatiewe voorkeuraandele en huidige tydperk dividende op nie-kumulatiewe voorkeuraandele.

Question 19

Inskrywing vir datum waarop dividende verklaar word

Answer 19

Dt - Dividende

Kt - Dividend betaalbaar (Las)

Question 20

Inskrywing op datum waarop dividend betaal word

Answer 20

Dt - Dividend betaalbaar (Las)

Kt - Bank

Question 21

Inskrywing vir die afsluiting van die dividendrekening na behoue verdienste

Answer 21

Dt - Behoue verdienste

Kt - Dividende

Question 22

Wanneer word die 2 voorlopige belastingbetalings aan SARS gemaak

Answer 22

• 6 maande na die begin van die finansiele jaar

- Laaste dag van die finansiele jaar

Question 23

Stel te boek: Boorlopige inkomstebelastingbetalings

Answer 23

Dt - SARS/Inkomstebelasting betaalbaar

Kt - Bank

Question 24

Stel te boek: Inkomstebelastinguitgawe op die laaste dag van die finansiele jaar

Answer 24

Dt - Inkomstebelastinguitgawe

Kt - SARS/Inkomstebelasting betaal

Question 25

Stel te boek: SARS belastingverpligting aanslag ontvang

Answer 25

Indien Ondervoorsien:

• Dt Inkomstebelastinguitgawe
• Kt SARS/Inkomstebelasting betaalbaar

Indien Oorvoorsien:

• Dt SARS/Inkomstebelasting betaalbaar
• Kt Inkomstebelastinguitgawe

Question 26

Stel te boek: Boetes/Rentes op SARS rekening

Answer 26

Dt - Boetes/rentes

Kt - SARS/Inkomstebelasting betaalbaar