Hoofdstuk 6: Motivatie en verandering processen

Question 1

Motivatie is

Answer 1

alles dat een mens tot
handelen beweegt

Question 2

Welke technieken worden ingezet om het gas/rem-systeem van het zenuwstelsel in balans te brengen bij angst en stress? (neurobio concepten)

Answer 2

Technieken zoals lichaamsrelaxatie, ademhalingsoefeningen (bv. hartcoherentie) en mindfulness.

Question 3

Wat wordt benadrukt bij het aanpakken van cognitieve problemen? (neurobio concepten)

Answer 3

Begrip van frontale desinhibitie (moeilijk met zelfcontrole)
- stimulatie van lichamelijke, cognitieve en sociale activiteit, en een
- ondersteunend medicatiebeleid.

Question 4

Wat behandelt het hersenmodel voor verslaving? (neurobio concepten)

Answer 4

richt zich op neurobiologische mechanismen die verslavingsgedrag ontwikkelen of in stand houden, zoals gewenning, craving, gewoontevorming, controleverlies, selectieve aandacht en geheugen.

Question 5

Welke interventies worden ingezet bij verslaving (neurobio concepten)

Answer 5

• Psycho-educatie
• behandelprogramma’s voor ontwenning - - hervalpreventie

Question 6

Hoe wordt angst en stress neurobiologisch benaderd? (neurobio concepten)

Answer 6

Door het balanceren van signaalstoffen en het reguleren van het gas/rem-systeem van het zenuwstelsel via lichaamsrelaxatie, ademhalingsoefeningen (zoals hartcoherentie), en mindfulness.

Question 7

Welke aspecten spelen een rol bij cognitieve problemen volgens de neurobiologische benadering? (neurobio concepten)

Answer 7

De rol van (frontale) desinhibitie, stimulatie van lichamelijke, cognitieve en sociale activiteit, en een gericht ondersteunend medicatiebeleid.

Question 8

Wat zijn belangrijke ethische aspecten in de cliënt-consulent relatie?

Answer 8

Respect, autonomie, vertrouwen, autoriteit, en modeling, zonder gebruik van dwang of manipulatie.

Question 9

Wat is het doel van operante conditionering?

Answer 9

Het doen toenemen of afnemen van specifiek gedrag door gewenste of ongewenste gevolgen te koppelen aan dat gedrag.

Question 10

Welke factoren beïnvloeden het leereffect naast “prikkel-respons”?

Answer 10

heel wat cognitieve en sociale factoren zoals contingentie, intensiteit, exclusiviteit, specificiteit, ervaren fairness, enz.…

Question 11

Wat is een voorkeursstrategie binnen behavioristische therapieën?

Answer 11

Positieve bekrachtiging van gewenst gedrag en het negeren van ongewenst gedrag.

Question 12

Wat proberen cognitieve modellen te begrijpen?

Answer 12

De mentale processen (de “black box”) tussen stimulus en gedrag, waarbij informatie wordt verwerkt tot betekenisvolle patronen in relatie tot zichzelf en de omgeving.

Question 13

Welke concepten worden ingezet voor gedragsverandering in cognitieve modellen?

Answer 13

Categorieën, regels, waarden, attitudes, overtuigingen, verwachtingen, attributies, distorties (bias), modeling, nudging, automatische gedachten, en irrationele overtuigingen.

Question 14

Wat zijn cognitieve distorties, en welke theorie is hiermee verbonden?

Answer 14

Cognitieve distorties zijn denkfouten (bias) die voortkomen uit ons fast & slow thinking systeem

Question 15

Wat onderzoekt de Expectancy-Value Theory?

Answer 15

opvattingen over oorzaak-gevolg
relaties tussen mij en mijn omgeving.

Question 16

Self-Efficacy

Answer 16

het geloof in eigen kunnen betreffende een specifieke taak.

Question 17

Wat stelt het Housing First-principe?

Answer 17

Mensen kunnen pas aan fysieke, mentale, of sociale problemen werken als ze een vaste en degelijke woonst hebben.

Question 18

Wat is een kernprincipe van de humanistische benadering?

Answer 18

De vervulling van fysieke en emotionele noden is een voorwaarde voor persoonlijke groei of verandering.

Question 19

Welke kwaliteiten zijn volgens Rogers essentieel in relaties voor emotionele heling en persoonlijke groei?

Answer 19

Echtheid, aanvaarding, en empathie.

Question 20

Welke drie psychologische basisnoden beschrijft de Zelf Determinatie Theorie van Deci & Ryan?

Answer 20

Autonomie, verbondenheid, en competentie.

Question 21

Wat zijn de vijf persoonlijkheidstrekken volgens het Big Five-model?

Answer 21

Openheid (Open-mindedness)
Consciëntieusheid (Conscientiousness)
Extraversie (Extraversion)
Altruïsme/Compatibiliteit (Agreeableness)
Neuroticisme (Neuroticism)

Question 22

Wat zijn de drie psychologische basisbehoeften volgens de ZDT?

Answer 22

• Autonomie: Ervaren van psychologische vrijheid en keuze.
• Verbondenheid: Verlangen naar relaties waarin men zich geliefd en gewaardeerd voelt.
• Competentie: Gevoel een activiteit succesvol te kunnen uitvoeren.

Question 23

Hoe kan een hulpverlener autonomie ondersteunen?

Answer 23

• Cliënt laten meebeslissen over trajecten, doelstellingen, frequentie en het stoppen van sessies.
• Bij verplichte hulpverlening samen kijken waar de cliënt wel keuzes heeft.
• Het gevoel van gebrek aan keuze erkennen.

Question 24

Wat betekent verbondenheid in de ZDT, en hoe ondersteunt een hulpverlener dit?

Answer 24

Verbondenheid is het verlangen naar relaties en waardering.

Een hulpverlener ondersteunt dit door:
- Een warme, veilige omgeving te creëren.
- Tijd te investeren in een therapeutische relatie.
- Authentiek te zijn door soms iets persoonlijks te delen.

Question 25

Hoe bevordert een hulpverlener competentie bij een cliënt?

Answer 25

• Doelstellingen afstemmen op mogelijkheden van de cliënt.
• Succeservaringen mogelijk maken met kleine tussenstappen.
• Faalervaringen minimaliseren door beperkingen en vaardigheden in acht te nemen.

Question 26

Autonomie-ondersteunende houding binnen de motivatiecirkel

Answer 26

hulpverlener de motivatie van de cliënt vergroot door een participerende, afstemmende aanpak, vanuit het perspectief van de cliënt.

Question 27

motivatiecirkel: Structurerende houding

Answer 27

hulpverlener structuur biedt om de motivatie van de cliënt te verhogen, door een begeleidende en verhelderende houding aan te nemen.

Question 28

Wat is het Stages of Change Model?

Answer 28

Een transtheoretisch model ontworpen door Prochaska en DiClemente dat gedragsverandering beschrijft als een proces met verschillende fases. Het model helpt hulpverleners het veranderingsproces te begrijpen en cliënten te begeleiden.

Question 29

Welke zijn de zes stadia van gedragsverandering?

Answer 29

1) Voorbeschouwing
2) Beschouwing
3) Voorbereiding
4) Actie
5) Herval
6) Behoud

Question 30

Wat is het doel van het Stages of Change Model?

Answer 30

Het begrijpen en begeleiden van gedragsverandering, met het uiteindelijke doel gedragsbehoud te bereiken.

Question 31

Wat kenmerkt de fase van voorbeschouwing?

Answer 31

De cliënt is zich niet bewust van het probleem en overweegt geen gedragsverandering in de nabije toekomst (= 6 maanden). Vaak ontkenning of ontmoediging.

Question 32

Hoe kan een hulpverlener ondersteunen in de fase van voorbeschouwing?

Answer 32

• Bewustwording vergroten door informatie en feedback.
• Twijfel zaaien over het gedrag.
• Ruimte geven voor beleving en luisteren zonder direct advies te geven.

Question 33

Wat gebeurt er in de beschouwingsfase? van ‘stages of change’

Answer 33

• De cliënt begint de voor- en nadelen van verandering af te wegen en erkent het probleem, maar neemt nog geen actie.
• bewustwording, maar nog onvoldoende motivatie om effectief stappen te ondernemen= Ambivalentie is groot.

Question 34

Hoe begeleid je in de beschouwingsfase?

Answer 34

• ambivalentie vergoten door Voor- en nadelen samen op een lijst zetten.
• Benadrukken dat voordelen vaak kortetermijnvoordelen zijn met langetermijnnadelen.

Question 35

Wat kenmerkt de voorbereidende fase?

Answer 35

• cliënt wil graag
  veranderen in de nabije toekomst (1 maand) en beslist om stappen te ondernemen
• Er is nog enige ambivalentie en voordelen aan het huidige gedrag

Question 36

Welke rol speelt de hulpverlener in de voorbereidende fase?

Answer 36

• De cliënt aanmoedigen en barrières bespreken.
• Helpen bij het opstellen van haalbare stappen.
• Autonomie en leiderschap van de cliënt versterken.

Question 37

Wat gebeurt er in de actie-fase?

Answer 37

De cliënt implementeert gedragveranderingen. Er is zichtbare inzet en nieuwe gewoontes worden ontwikkeld, maar vallen en opstaan zijn normaal.

Question 38

Hoe kan de hulpverlener ondersteunen in de actie-fase?

Answer 38

supporteren en aanmoedigen om het nieuwe gedrag vol te houden.
- Je ondersteunt dus de stappen naar verandering en focust op de successen die geboekt worden.

Question 39

Wat is herval in het veranderingsproces?

Answer 39

• Een terugval in oud gedrag door emotionele stress en craving, positieve gebeurtenissen
• Dit kan langdurig of kortdurend zijn.

Question 40

Hoe gaat een hulpverlener om met herval?

Answer 40

• Herval normaliseren en zien als leermoment.
• risico’s en hindernissen leren kennen

Question 41

Wanneer is de fase van behoud bereikt?

Answer 41

Als het nieuwe gedrag of de afwezigheid van oud gedrag minimaal zes maanden wordt volgehouden. Nieuwe gewoontes worden dan automatischer.

Question 42

Hoe kan een hulpverlener cliënten in de fase van behoud ondersteunen?

Answer 42

oe kan een hulpverlener cliënten in de fase van behoud ondersteunen?
Back:

Regelmatige follow-up gesprekken inplannen.
Nieuwe barrières en hindernissen bespreken.
Normaliseren dat herval ook in deze fase mogelijk is.

Question 43

Definitie van ‘motiverende gespreksvoering’ (Miller en Rollnick )

Answer 43

MG is een op samenwerking gerichte, doelgerichte gespreksstijl om persoonlijke motivatie voor een specifiek doel te versterken, door iemands eigen redenen om te veranderen te ontlokken en exploreren in een sfeer van aanvaarding en mededogen

Question 44

Welke drie communicatiestijlen bevinden zich op het continuüm van Miller en Rollnick?

Answer 44

• Sturen: Leiding nemen, instructies geven, regels opstellen.
• Volgen: Begrip tonen, luisteren, spiegelen.
• Gidsen: Combineren van sturen en volgen, met focus op verandering.

Question 45

Wat zijn de vier processen in motiverende gespreksvoering?

Answer 45

Wat zijn de vier processen in motiverende gespreksvoering?
Back:

• Engageren: Een werkrelatie opbouwen.
• Focussen: Een specifieke richting bepalen.
• Ontlokken: Motivatie voor verandering uit de cliënt halen.
• Plannen: Commitment versterken en een actieplan opstellen.

Question 46

Waarom is engageren belangrijk in motiverende gespreksvoering?

Answer 46

Het legt de basis voor alle volgende processen door aansluiten,
accuraat luisteren, begrijpen hoe de cliënt er zit

Question 47

Wat is het doel van het proces focussen in MG?

Answer 47

Het ontwikkelen en behouden van een specifieke richting in het gesprek, gebaseerd op de agenda van de cliënt en mogelijk die van de hulpverlener.

Question 48

Wat betekent ontlokken in MG?

Answer 48

ontlokken van eigen motivatie voor verandering van de cliënt (verwoorden en uit spreken.)

Question 49

Wat houdt het plannen in motiverende gespreksvoering in?

Answer 49

Het versterken van commitment/engagement en het formuleren van een specifiek actieplan.

Question 50

Wat is de relatie tussen de vier processen in MG?

Answer 50

De processen zijn zowel opeenvolgend als overlappend; elk proces bouwt voort op de vorige en beïnvloedt de volgende.

Question 51

Hoe fungeren de vier processen als een kompas in MG?

Answer 51

Ze helpen de hulpverlener te bepalen welke richting het gesprek moet nemen op basis van de behoeften van de cliënt op dat moment.

Question 52

Belangrijkste gespreksvaardigheden van MG

Answer 52

• Reflectief luisteren
• Open vragen stellen
• Bevestigen
• Samenvatten
• Informatie uitwisselen

Question 53

grondhouding van MG

Answer 53

• samenwerking
• aanvaarding
• evocatie
• mededogen