Hoofdstuk 2 (verbintenissenrecht - de overeenkomst)

Question 1

Wat is een verbintenis?

Answer 1

Een overeenkomst tussen twee partijen waaruit rechten en/of plichten voortkomen

Question 2

Wanneer is een overeenkomst ‘obligatoire’ of ‘verbintenisscheppend’?

Answer 2

Wanneer deze wordt afgesloten met als doel dat er rechten en/of plichten uit voorkomen.

Question 3

Hoe noem je het wanneer er voor beide partijen minimaal één recht en plicht uit de overeenkomst voortkomt?

Answer 3

Een wederkerige overeenkomst.

Question 4

Wat is een éénzijdige overeenkomst?

Answer 4

Een overeenkomst waarbij beide partijen een recht OF een plicht krijgen. Een voorbeeld hiervan is de schenkingsovereenkomst.

Question 5

Hoe komt een overeenkomst tot stand?

Answer 5

Door aanbod van de ene partij, en aanvaarding van de andere.

Question 6

Onder welke twee voorwaarden mag de aanbieder zijn bod intrekken?

Answer 6

1. Een bod mag niet al zijn aanvaard
2. Het bod mag niet onherroepelijk zijn gemaakt (een bod is onherroepelijk als je bijvoorbeeld een week bedenktijd hebt gegeven, tijdens die week mag de andere partij ten alle tijden het bod accepteren)

Question 7

Een marktplaatsadvertentie waarbij vermeld is dat de prijs nog nader overeen te komen is, is dat een aanbod?

Answer 7

Nee, dat is een uitnodiging tot het doen van een aanbod. Het product is in feite niet aangeboden. De lezer van de advertentie kan onderhandelen over de prijs en pas bij het vaststellen (aanvaarden) daarvan zal de overeenkomst gesloten zijn.

Question 8

Wat moeten beide partijen doen om een overeenkomst te sluiten?

Answer 8

Zij moeten bezitten over een wil en deze wil moeten zij allebei verklaren. De wilsverklaringen moeten overeen komen.

Question 9

Wat is een wilsdefect?

Answer 9

“Mijn wil was niet overeenkomstig mijn verklaring”

Wat ik verklaard heb wilde ik niet.

Question 10

Wat is een wilsgebrek?

Answer 10

“Mijn wil was gebrekkig gevormd”

Verklaring is overeenkomstig met de wil (op het moment van afsluiten overeenkomst) maar die wil is gebrekkig gevormd.

Question 11

Wat houdt de wils- en vertrouwensleer in bij een wilsdefect?

Answer 11

Wanneer iemand aangeeft dat zijn wil en verklaring niet overeen kwamen, wordt er gekeken of de andere partij er in redelijkheid op kon vertrouwen dat de wil en verklaring van de andere partij wel overeen kwamen.

Question 12

Wat zijn de vier categorieën van wilsgebrekken?

Answer 12

1. Dwaling
2. Bedrog
3. Bedreiging
4. Misbruik van omstandigheden

Question 13

Wat houdt het wilsgebrek ‘dwaling’ in?

Answer 13

De betreffende persoon moet hebben gedwaald over de zelfstandigheid van de zaak. Dat wil zeggen dat de overeenkomst niet tot stand was gekomen bij een juiste voorstelling van zaken.

Question 14

Naast dwaling over de zelfstandigheid van de zaak dient een beroep op dwaling aan nog één van drie voorwaarden voldoen. Welke drie voorwaarden zijn hiervoor?

Answer 14

1. Dwaling te wijten aan een inlichting van de wederpartij (je mag uitgaan van een door de wederpartij gedane mededeling)
2. De wederpartij had de dwalende ergens over behoren in te lichten maar heeft dit niet gedaan
3. De wederpartij ging van dezelfde, onjuiste veronderstelling uit als de dwalende.

Tot op zekere hoogte heeft een dwaler wel onderzoeksplicht, maar dit is per geval verschillend en de rechter hakt de knoop door.

Question 15

Wat is een andere manier om ‘dwalen over de zelfstandigheid van de zaak’ te verwoorden?

Answer 15

De dwalende zou de overeenkomst niet hebben afgesloten als deze wist wat de werkelijke situatie was.

Question 16

Wanneer je je beroept op dwaling op basis van een onjuiste veronderstelling van beide partijen, is het dan ook mogelijk dat deze wordt afgewezen?

Answer 16

Ja, wanneer de tegenpartij ook bij een juiste voorstelling van zaken had mogen aannemen dat de dwalende de overeenkomst had aanvaard.

Question 17

Wanneer is er sprake van wilsgebrek ‘bedrog’?

Answer 17

Wanneer de wederpartij iemand opzettelijk onjuiste mededelingen doet of daar juist opzettelijk van af ziet om zo iemand tot een rechtshandeling (verbintenis) te bewegen.

Question 18

Wanneer is er sprake van wilsgebrek ‘bedreiging’?

Answer 18

Wanneer iemand met ongewone pressiemiddelen een ander beweegt tot het aangaan van een rechtshandeling.

Question 19

Wanneer is er sprake van wilsgebrek ‘misbruik van omstandigheden’?

Answer 19

Wanneer iemand behendig gebruikmaakt van een bijzondere situatie waarin een ander verkeert, bijvoorbeeld een abnormale geestestoestand, een noodsituatie, afhankelijkheid, lichtzinnigheid of onervarenheid.

Question 20

Wanneer is een overeenkomst nietig?

Answer 20

Wanneer deze in strijd is met de wet, de goede zeden of de openbare orde.

Question 21

Wat is een rechtshandeling?

Answer 21

Een rechtsfeit met een gewild rechtsgevolg. Bijvoorbeeld obligatoire overeenkomsten.

Question 22

Tegenover de rechtshandeling staat de feitelijke handeling. Wat houdt dit in?

Answer 22

Een rechtsfeit waarbij volkomen onverschillig is of de overeenkomst al dan niet gewild is. Bijvoorbeeld bij onrechtmatige daden.

Question 23

Wat is een rechtsfeit?

Answer 23

Een rechtsfeit is juridisch relevant feit (omdat een rechtsregel een gevolg aan het feit stelt)

Question 24

Wat is een bloot rechtsfeit?

Answer 24

Een rechtsfeit waarop geen enkele invloed uitgeoefend kan worden, zoals geboorte, overlijden, of het bereiken van de AOW-leeftijd.

Question 25

Welke drie groepen mensen zijn niet (altijd) in staat onaanstastbare rechtshandelingen te verrichten en hoe noem je dit?

Answer 25

Twee groepen zijn ‘handelingsonbekwaam’.
- Onder curatele gestelden
- zij die krachtens een rechterlijk bevel in een krankzinnigengesticht zijn opgenomen
Eén groep kan handelingsonbekwaam zijn

Question 26

Wat wil vernietigbaarheid van een rechtshandeling bij handelingsonbekwamen zeggen?

Answer 26

Dat de rechtshandelingen door de belangenbewaker (curator of eventueel ouder/voogd bij minderjarigen) aangetast kunnen worden.

Question 27

Wanneer is een minderjarige handelingsonbekwaam?

Answer 27

Wanneer deze zonder toestemming van de ouder/voogd handelt en de wet niet anders bepaalt.

Question 28

Wat houdt handlichting in?

Answer 28

Dat een minderjarige (enkel 16-18) ten aanzien van specifieke rechtshandelingen handelingsbekwaam wordt verklaard. Bijvoorbeeld bij een minderjarige ondernemer.

Question 29

Is een minderjarige moeder handelingsonbekwaam?

Answer 29

Ja, tenzij de rechter anders heeft bepaald.

Question 30

Naast de inhoud van een overeenkomst dient ook gekeken te worden naar de context. Welke factoren zijn hier van belang?

Answer 30

1. De wet (soms vloeien er rechten/plichten voort uit een overeenkomst vanwege een wetsbepaling, dit zijn dus dwingende of aanvullende rechten)
2. Gewoonte (speelt niet meer vaak een rol, maar bijvoorbeeld die koeienmarkt)
3. Redelijkheid en Billijkheid (twee varianten, op een andere kaart toegelicht)

Question 31

Naast de precieze inhoud van een overeenkomst dient gekeken te worden naar onder andere de Redelijkheid en de Billikheid. Welke twee varianten bestaan hiervan?

Answer 31

1. Aanvullende variant: de rechter vult de overeenkomst aan met het meest redelijke standpunt wanneer dit niet is overeengekomen en de wet er niet over spreekt
2. Beperkende/Derogerende variant: de rechter verklaart (deel van) een overeenkomst nietig. > zeldzaam, want de regel moet ‘onaanvaardbaar’ zijn.

Question 32

Hoe noem je het tekortkomen in het nakomen van een verbintenis?

Answer 32

Wanprestatie

Question 33

Er zijn zeven ‘rechten’ die je kunt eisen tegen een wanpresteerder. Welke?

Answer 33

1. Nakoming (vaak alleen bij genuszaken)
2. Ontbinding (enkel bij wederkerig)
3. Vervangende schadevergoeding
4. Aanvullende schadevergoeding
5. Nakoming + aanvullende schadevergoeding
6. Ontbinding + aanvullende schadevergoeding
7. Vervangende + aanvullende schadevergoeding

Question 34

Wat is het verschil tussen een genus- en een specieszaak?

Answer 34

Genuszaak: Een ‘vervangbare’ zaak die bijvoorbeeld nakoming na wanprestatie mogelijk maakt (een fiets, niet geindividualiseerd)
Specieszaak: Een ‘onvervangbare’ (geïndividualiseerde) zaak, bijvoorbeeld een specifiek schilderij.

Question 35

Wanneer heeft iemand automatisch recht op een vervangende schadevergoeding?

Answer 35

Wanneer nakoming niet meer mogelijk is.

Question 36

Wanneer een vervangende schadevergoeding wordt geëist, wordt het proces opgedeeld in
A. de prejuridische fase en
B. de juridische fase
Dit is vooral van toepassing wanneer nakoming van overeenkomst nog mogelijk is, anders gaat men direct naar

Wat wordt er in beide stadia van je verwacht wanneer nakoming niet mogelijk is?

Answer 36

A: crediteur/eiser zal (via de deurwaarder?) een ingebrekestelling moeten sturen, waarbij de debiteur nog een redelijke termijn krijgt zijn plicht te vervullen. Dit geldt niet wanneer er al een fatale termijn was in de oorspronkelijke overeenkomst, of de schuldenaar moet al hebben verklaard dat deze wanprestatie gaat plegen)
B. wanprestatie moet bewezen worden en tegenpartij kan zich verweren op grond van overmacht